Cúp AFC

Thành lập	2004; 20 năm trước (2004)
Khu vực	Châu Á (AFC)
Số đội	36 (vòng bảng)
Vòng loại cho	AFC Champions League
Giải đấu liên quan	Cúp Chủ tịch AFC
Đội vô địch hiện tại	Al-Seeb (lần thứ 1)
Câu lạc bộ thành công nhất	Al-Quwa Al-Jawiya Al-Kuwait (3 lần mỗi đội)
Trang web	Trang web chính thức
Cúp AFC 2023–24

Cúp AFC (tiếng Anh: AFC Cup) là một giải bóng đá cấp câu lạc bộ lục địa thường niên do Liên đoàn bóng đá châu Á (AFC) tổ chức. Theo luật hiện tại, giải đấu chỉ chủ yếu dành cho các câu lạc bộ từ các quốc gia có thứ hạng thấp không có suất vào thẳng trực tiếp ở AFC Champions League dựa trên bảng xếp hạng giải đấu cấp câu lạc bộ AFC.

Al-Kuwait và Al-Quwa Al-Jawiya là các câu lạc bộ thành công nhất trong lịch sử của giải đấu, mỗi đội vô địch ba lần. Các câu lạc bộ đến từ Kuwait đã vô địch bốn lần, khiến họ trở thành quốc gia thành công nhất ở giải đấu. Kể từ khi giải đấu khởi tranh vào năm 2004, các câu lạc bộ từ Tây Á thống trị các trận chung kết của mỗi kỳ cho đến năm 2015 khi câu lạc bộ Malaysia Johor Darul Ta'zim từ Đông Á trở thành một trong các đội lọt vào chung kết và lên ngôi vô địch. Al-Seeb của Oman là đương kim vô địch sau khi đánh bại Kuala Lumpur City của Malaysia trong trận chung kết năm 2022.

Điều lệ giải đấu (Từ 2017 đến 2023–24)[sửa | sửa mã nguồn]

Từ năm 2017, thể thức của AFC Cup được thay đổi, với mục đích giảm chi phí di chuyển giữa các địa điểm diễn ra các trận đấu.

Có 36 câu lạc bộ sẽ tham dự giải đấu (Kể từ năm 2021, con số này có thể lên tới 48), chia thành 9 bảng (Kể từ năm 2021, con số này có thể lên tới 12), mỗi bảng gồm 4 đội. Các suất tham dự được phân bố như sau:

• 12 đội đến từ các liên đoàn thành viên của Liên đoàn bóng đá Tây Á (WAFF), được chia thành 3 bảng A, B và C.
• 4 đội (Kể từ năm 2021, con số này có thể lên tới tối đa 8 đội) đến từ các liên đoàn thành viên của Liên đoàn bóng đá Trung Á (CAFA), được xếp vào bảng D (và có thể là bảng E).
• 4 đội (Kể từ năm 2021, con số này có thể lên tới tối đa 8 đội) đến từ các liên đoàn thành viên của Liên đoàn bóng đá Nam Á (SAFF), được xếp vào bảng E (Tùy thuộc vào số bảng ở khu vực Trung Á và Nam Á mà có thể thay thành bảng F và/hoặc G).
• 12 đội đến từ các liên đoàn thành viên của Liên đoàn bóng đá Đông Nam Á (AFF), được chia thành 3 bảng F, G và H (Tùy thuộc vào số bảng ở khu vực Trung Á và Nam Á mà có thể thay vào bảng I và/hoặc J).
• 4 đội (Kể từ năm 2021, con số này có thể lên tới tối đa 8 đội) đến từ các liên đoàn thành viên của Liên đoàn bóng đá Đông Á (EAFF), được xếp vào bảng I (Tùy thuộc vào số bảng ở khu vực Trung Á và Nam Á mà có thể thay thành bảng J, K và L).

Các đội Trung Á, Nam Á, Đông Nam Á và Đông Á được xếp vào 1 nhóm gọi là Liên khu vực (Inter-zone), và đội vô địch nhóm này sẽ giành quyền vào chung kết tổng gặp đội vô địch Tây Á. Thể thức chi tiết như sau:

Vòng bảng[sửa | sửa mã nguồn]

Tây Á và Đông Nam Á[sửa | sửa mã nguồn]

12 đội của mỗi khu vực sẽ được chia thành 3 bảng (Ở khu vực Tây Á là các bảng A, B và C và ở khu vực Đông Nam Á là các bảng F, G và H), mỗi bảng gồm 4 đội. Các đội thi đấu vòng tròn 2 lượt trong bảng của mình. 3 đội nhất bảng và 1 đội nhì bảng có thành tích tốt nhất sẽ đi tiếp vào vòng loại trực tiếp khu vực tương ứng.

Liên khu vực Trung Á, Nam Á và Đông Á[sửa | sửa mã nguồn]

4 đội của mỗi khu vực được xếp vào 1 bảng riêng cho mỗi khu vực (Ở khu vực Trung Á là bảng D, khu vực Nam Á là bảng E và ở khu vực Đông Á là bảng I, nhưng từ năm 2021, tùy vào số suất dự vòng bảng mà có thể thay đổi thành 2 bảng cho khu vực đó). Các đội thi đấu vòng tròn 2 lượt trong bảng của mình. 3 đội nhất bảng sẽ đi tiếp vào vòng loại trực tiếp liên khu vực. Kể từ năm 2021, trong trường hợp một khu vực có 2 bảng, sẽ có trận chung kết cho riêng khu vực đó, và đội thắng sẽ đi tiếp vào vòng loại trực tiếp liên khu vực.

Vòng loại trực tiếp[sửa | sửa mã nguồn]

Vòng loại trực tiếp khu vực Tây Á (West Asia Zonal Playoff)[sửa | sửa mã nguồn]

3 đội nhất bảng và 1 đội nhì bảng có thành tích tốt nhất của các bảng đấu thuộc khu vực Tây Á (Bảng A, B và C) sẽ bốc thăm đá cặp với nhau. Hai đội thắng trong hai trận bán kết sẽ đối đầu với nhau ở trận chung kết khu vực và giành vé trực tiếp vào chung kết tổng giải đấu.

Vòng loại trực tiếp khu vực Đông Nam Á (ASEAN Zonal Playoff)[sửa | sửa mã nguồn]

3 đội nhất bảng và 1 đội nhì bảng có thành tích tốt nhất của các bảng đấu thuộc khu vực Đông Nam Á (Bảng F, G và H) sẽ bốc thăm đá cặp với nhau. Hai đội thắng trong hai trận đấu bán kết sẽ đối đầu với nhau ở trận chung kết khu vực để giành vé đá bán kết liên khu vực.

Vòng loại trực tiếp liên khu vực (Inter-zone Playoff)[sửa | sửa mã nguồn]

3 đội nhất bảng liên khu vực (Bảng D, E và I, hoặc là đội thắng chung kết khu vực tương ứng) và 1 đội bóng vô địch khu vực Đông Nam Á sẽ bốc thăm đá cặp với nhau. Hai đội thắng trong hai trận bán kết sẽ đối đầu với nhau ở trận chung kết để giành vé vào chung kết tổng giải đấu.

Chung kết tổng (Final)[sửa | sửa mã nguồn]

Đội vô địch Tây Á và đội vô địch liên khu vực sẽ đối đầu với nhau trong trận chung kết tổng. Trận đấu sẽ chỉ diễn ra 1 lượt duy nhất trên sân của 1 trong 2 đội và sẽ thay đổi theo năm, với trận chung kết năm lẻ diễn ra ở sân của đội vô địch Liên khu vực, và năm chẵn sẽ diễn ra trên sân của đội vô địch Tây Á.

Thể thức này khiến cho AFC Cup trở thành giải đấu có thể thức phức tạp và lằng nhằng nhất thế giới hiện nay.

Kể từ năm 2021, nếu một khu vực trong nhóm Liên khu vực có từ 4 suất vào thẳng vòng bảng trở lên, hoặc có từ 7 suất dự vòng sơ loại và play-off trở lên, khu vực đó sẽ có 2 bảng. Tại AFC Cup 2021, do khu vực Trung Á có tới 7 đội được phân bổ suất dự vòng bảng, nên khu vực này sẽ có 2 bảng: D và E.

Thể thức mới và đổi tên (từ mùa giải 2024–25)[sửa | sửa mã nguồn]

Từ mùa giải 2024–25, thể thức các giải bóng đá cấp câu lạc bộ của AFC có sự thay đổi, theo đó giải đấu hạng 2 mới thay cho Cúp AFC sẽ có 32 đội tham dự vòng bảng, chia làm 2 khu vực Đông và Tây (mỗi khu vực 16 đội). Các đội được chia làm 8 bảng (4 bảng A–D dành cho khu vực Tây Á, 4 bảng E–H dành cho khu vực Đông Á). Tại vòng bảng, các đội thi đấu vòng tròn 2 lượt tính điểm chọn ra 2 đội đứng đầu vào vòng loại trực tiếp. Các đội thi đấu loại trực tiếp 2 lượt riêng rẽ trong khu vực của mình cho đến trận Chung kết, nơi 2 đội sẽ thi đấu 1 trận duy nhất trên sân trung lập.

Ngày 14 tháng 8 năm 2023, AFC công bố tên của giải đấu thay thế Cúp AFC là AFC Champions League 2.

Phân bổ[sửa | sửa mã nguồn]

Đã từng có 32 liên đoàn bóng đá quốc gia và vùng lãnh thổ thuộc AFC có đại diện tham dự, trong đó có 27 liên đoàn đã từng có đại diện tham dự tới vòng đấu bảng AFC Cup. Đối với các liên đoàn chưa bao giờ có đại diện lọt tới vòng đấu bảng thì không được liệt kê ở bảng bên dưới. Đối với dấu (*) dành cho những lần mà quốc gia đó có đại diện tham dự nhưng ít nhất là thất bại ở vòng loại.

Liên đoàn bóng đá	Mùa giải
	2004	2005	2006	2007	2008	2009	2010	2011	2012	2013	2014	2015	2016	2017	2018	2019	2020	2021	2022	2023–24
Đông Á
Hồng Kông	1	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	0	0	2	1	2	2*	0
Ma Cao	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0*	0	1	0	1	0	1	1
Mông Cổ	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0*	0	1	0	0*	1	0*	1
CHDCND Triều Tiên	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0*	1	0*	0*	0	0	0	0
Trung Hoa Đài Bắc	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	2	2	1*	1	1	1	2*
Tổng cộng	1	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	3	4	4	3	4	4	4
Đông Nam Á
Úc	–	–	–	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	2
Campuchia	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	1*	1	1	1	2	2	1*
Indonesia	0	0	0	0	0	1	2	2	1	2	2	2	0	0	2	2	2	2	2	2*
Lào	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	1	1	0*	0*	1	1*	0*	1	0*
Malaysia	2	2	2	2	2	2	1	0	2	2	2	2	2	2	1	0	0	2	2	2
Myanmar	0	0	0	0	0	0	0	0	2	2	2	2	2	2	2	2	2	0	0	1
Philippines	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	1*	2	2	2	2	2	0	1	2
Singapore	2	2	2	2	2	1	1	1	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	1
Thái Lan	0	0	0	1	0	2	2	2	1	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0
Đông Timor	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0*	1	0	0
Việt Nam	0	0	0	1	0	2	2	2	2	2	2	0	0	2	2	2	2	2	1	1
Tổng cộng	4	4	4	6	4	8	8	7	10	10	10	10	9	11	12	12	12	11	11	12
Trung Á
Kyrgyzstan	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	1	0*	0*	2	1*	1*	1*	2	2	1
Tajikistan	0	0	0	0	0	0	0	0	0	2	1	1*	1*	1*	1*	2	2	2	2	1
Turkmenistan	2	2	2	2	0	0	0	0	0	0	0	1*	1*	1*	2	1*	1	2	2	2*
Uzbekistan	0	0	0	0	0	1	1	2	1	0	0	0	0	0	0	0	0	1	1	0
Tổng cộng	2	2	2	2	0	1	1	2	1	2	2	2	2	4	4	4	4	7	7	4
Nam Á
Bangladesh	1	2	2	0	0	0	0	0	0	0	0	0*	1	1	1*	1	1*	1	1	1
Ấn Độ	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	1*	2*	2*	2*
Maldives	2	2	2	2	2	2	2	2	1*	2	2	2	2	1*	1*	0	2	1	1	1
Nepal	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0*	0	0	0	1	0	0*	0*	0*
Tổng cộng	5	6	6	4	4	4	4	4	3	4	4	4	5	4	4	4	4	4	4	4
Tây Á
Bahrain	0	0	1	1	2	2	1	0	0	1	2	2	2	2	2	2	2	2	2
Iraq	0	0	0	0	0	2	0	3	2	2	2	2	2	2	2	0	0	0	0	2
Jordan	0	2	2	3	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	0	1
Kuwait	0	0	0	0	0	2	3	3	3	2	2	2	0	0	0	2	2	1	2	2
Li Băng	2	2	2	2	2	3	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2
Oman	1	0	1	2	2	2	2	2	2	2	2	1*	2	2	2	1*	1*	0	2
Palestine	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0*	1*	2	0*	0*	1	1	2	2
Qatar	0	0	0	0	0	0	1	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0
Ả Rập Xê Út	0	0	0	0	0	0	0	0	1	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0
Syria	2	0	0	0	0	2	3	3	2	1*	2	2	2	2	2	2	2	2	2
Yemen	1	0	0	2	2	2	2	2	2	2	0*	0*	0	0	0	0	0	0	0	0
Tổng cộng	6	4	6	10	10	17	16	17	16	14	14	14	14	12	12	12	12	11	12	12
Tổng cộng
Vòng bảng	18	18	20	24	20	32	31	32	32	32	32	32	32	34	36	36	35	37	37	36
Vòng loại	18	18	20	24	20	32	31	32	33	33	34	41	40	50	44	43	48	43	44	49

Kết quả và thống kê[sửa | sửa mã nguồn]

Các trận chung kết[sửa | sửa mã nguồn]

Năm	Đội nhà	Tỉ số	Đội khách	Sân thi đấu	Khán giả
2004	Al-Wahda	2–3	Al-Jaish	Sân vận động Abbasiyyin, Damascus
	Al-Jaish	0–1	Al-Wahda	Sân vận động Abbasiyyin, Damascus
	Trung bình 3–3, Al-Jaish thắng bằng bàn thắng sân khách
2005	Al-Faisaly	1–0	Al-Nejmeh	Sân vận động Quốc tế Amman, Amman
	Al-Nejmeh	2–3	Al-Faisaly	Sân vận động Al Manara, Beirut
	Al-Faisaly thắng với tổng tỉ số 4–2
2006	Al-Faisaly	3–0	Al-Muharraq	Sân vận động Quốc tế Amman, Amman	7.000
	Al-Muharraq	4–2	Al-Faisaly	Sân vận động Quốc gia Bahrain, Riffa	3.000
	Al-Faisaly thắng với tổng tỉ số 5–4
2007	Al-Faisaly	0–1	Shabab Al-Ordon	Sân vận động Quốc tế Amman, Amman	5.500
	Shabab Al-Ordon	1–1	Al-Faisaly	Sân vận động Quốc tế Amman, Amman	7.500
	Shabab Al-Ordon thắng với tổng tỉ số 2–1
2008	Al-Muharraq	5–1	Safa Beirut	Sân vận động Quốc gia Bahrain, Riffa	6.000
	Safa Beirut	4–5	Al-Muharraq	Sân vận động Thành phố Thể thao, Beirut	2,000
	Al-Muharraq thắng với tổng tỉ số 10–5
Năm	Vô địch	Tỉ số	Á quân	Sân thi đấu	Khán giả
2009	Al-Kuwait	2–1	Al-Karamah	Sân vận động Câu lạc bộ Thể thao Al Kuwait, Thành phố Kuwait	17,400
2010	Al-Ittihad	1–1 (aet) (4–2 p)	Al-Qadsia	Sân vận động Quốc tế Jaber, Thành phố Kuwait	58,604
2011	FC Nasaf	2–1	Al-Kuwait	Sân vận động Markaziy, Qarshi	15,753
2012	Al-Kuwait	4–0	Erbil	Sân vận động Franso Hariri, Erbil	30,000
2013	Al-Kuwait	2–0	Al-Qadsia	Sân vận động Al-Sadaqua Walsalam, Thành phố Kuwait	10,000
2014	Al-Qadsia	0–0 (aet) (4–2 p)	Erbil	Sân vận động Maktoum Bin Rashid Al Maktoum, Dubai	5,240
2015	Johor Darul Ta'zim	1–0	Istiklol	Sân vận động Pamir, Dushanbe	18,000
2016	Al-Quwa Al-Jawiya	1–0	Bengaluru	Sân vận động Suheim bin Hamad, Doha	5.806
2017	Al-Quwa Al-Jawiya	1–0	Istiklol	Sân vận động Trung tâm Hisor, Hisor	20,000
2018	Al-Quwa Al-Jawiya	2–0	Altyn Asyr	Sân vận động Quốc tế Basra, Basra	24.665
2019	Al-Ahed	1–0	April 25	Sân vận động Kuala Lumpur, Kuala Lumpur*	500
2020	Bị hủy bỏ do đại dịch COVID-19 ở châu Á[1]
2021	Al-Muharraq	3–0	Nasaf	Sân vận động Al Muharraq, Arad
2022	Al-Seeb	3–0	Kuala Lumpur City	Sân vận động Quốc gia Bukit Jalil, Kuala Lumpur	27.722

*Do CHDCND Triều Tiên bị cấm phát sóng các trận đấu bóng đá diễn ra tại nước này, trận chung kết AFC Cup 2019 được chuyển sang đá tại Kuala Lumpur, Malaysia.

Thành tích theo câu lạc bộ[sửa | sửa mã nguồn]

Câu lạc bộ	Vô địch	Á quân	Năm vô địch	Năm á quân
Al-Kuwait	3	1	2009, 2012, 2013	2011
Al-Quwa Al-Jawiya	3	0	2016, 2017, 2018
Al-Faisaly	2	1	2005, 2006	2007
Al-Muharraq	2	1	2008, 2021	2006
Al-Qadsia	1	2	2014	2010, 2013
Nasaf Qarshi	1	1	2011	2021
Al-Seeb	1	0	2022
Al-Ahed	1	0	2019
Johor Darul Ta'zim	1	0	2015
Al-Ittihad	1	0	2010
Shabab Al-Ordon	1	0	2007
Al-Jaish	1	0	2004
Istiklol	0	2		2015, 2017
Erbil	0	2		2012, 2014
Kuala Lumpur City	0	1		2022
April 25	0	1		2019
Altyn Asyr	0	1		2018
Bengaluru	0	1		2016
Al-Karamah	0	1		2009
Safa Beirut	0	1		2008
Al-Nejmeh	0	1		2005
Al-Wahda	0	1		2004

Thành tích theo quốc gia[sửa | sửa mã nguồn]

Quốc gia	Vô địch	Á quân
Kuwait	4	3
Iraq	3	2
Jordan	3	1
Syria	2	2
Bahrain	2	1
Liban	1	2
Malaysia	1	1
Uzbekistan	1	1
Oman	1	0
Tajikistan	0	2
Ấn Độ	0	1
Turkmenistan	0	1
Bắc Triều Tiên	0	1

Giải thưởng[sửa | sửa mã nguồn]

Vua phá lưới[sửa | sửa mã nguồn]

Năm	Cầu thủ	Câu lạc bộ	Bàn thắng
2004	Indra Sahdan Daud	Home United	7
	Egmar Goncalves	Home United
2005	Mo'ayyad Salim	Al-Faisaly	9
2006	Mahmoud Shelbaieh	Al-Wahdat	8
2007	Odai Al Saify	Shabab Al-Ordun	5
	Mohammed Ghaddar	Al-Nejmeh
2008	Rico	Al-Muharraq	19
2009	Robert Akaruye	Busaiteen	8
	Mohamad Hamwi	Al-Karamah
	Jehad Al Hussain	Al-Kuwait
	Huỳnh Kesley Alves	B.Bình Dương
2010	Afonso Alves	Al-Rayyan	9
2011	Ivan Bošković	Nasaf Qarshi	10
2012	Amjad Radhi	Erbil	9
	Raja Rafe	Al-Shorta
2013	Issam Jemâa	Al-Kuwait	16
2014	Juan Belencoso	Kiệt Chí	11
2015	Daniel McBreen	Nam Hoa	8
	Riste Naumov	Ayeyawady United
2016	Hammadi Ahmed	Al-Quwa Al-Jawiya	16
2017	Kim Yu-song	April 25	9
2018	An Il-bom	April 25	12
2019	Bienve Marañón	Ceres–Negros	10
2021	Khusayin Norchaev	Nasaf	7
2022	Pedro Paulo	Viettel	5
	Jasur Hasanov	Sogdiana Jizzakh
	Paulo Josué	Kuala Lumpur City

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]

• RSSSF - AFC Cup
• Trang chủ của Liên đoàn bóng đá châu Á