Giải Femina^[1] là một giải thưởng văn học Pháp được thành lập năm 1904 bởi 22 nữ cộng sự viên của tạp chí La Vie heureuse với sự ủng hộ của tạp chí Femina, dưới sự lãnh đạo của nữ thi sĩ Anna de Noailles, nhằm tạo ra một giải thưởng khác đối lập với giải Goncourt mà trên thực tế là dành cho nam giới ^[2].

Giải Femina được trao hàng năm vào ngày thứ Tư đầu tiên của tháng 11 ở khách sạn Crillon, Paris, cho một tác phẩm văn xuôi hoặc văn vần viết bằng ngôn ngữ Pháp, không phân biệt tác giả nam hay nữ. Ban giám khảo gồm toàn các nhà văn nữ.

Lịch sử[sửa | sửa mã nguồn]

Giải này ban đầu có tên là "Prix Vie heureuse" (Giải Cuộc sống hạnh phúc) theo tên tạp chí La Vie heureuse do nhà xuất bản Hachette phát hành. Ban giám khảo lúc đó gồm 20 nhà văn nữ (gấp đôi ban giám khảo giải Goncourt gồm 10 nhà văn nam). Giải được trao lần đầu ngày 4.12.1904^[3]. Ngoài Anna de Noailles, những thành viên ban giám khảo đầu tiên còn có Caroline de Broutelles (giám đốc tạp chí), Julia Daudet (quả phụ của Alphonse Daudet), Jeanne Nette (vợ của Catulle Mendès), Lucie Faure (vợ của Georges Goyau), Séverine, Juliette Adam, Gabrielle Réval...

Trong thập niên 1920, giải đổi tên thành giải Femina - theo tên tạp chí Femina do Pierre Lafitte sáng lập – và ban giám khảo gồm 12 thành viên. Trong thời kỳ này, Edmée Frisch de Fels - nữ công tước "de La Rochefoucauld" – làm chủ tịch ban giám khảo.

Có sự tranh đua về kết quả trao giải giữa ban giám khảo của giải Femina và ban giám khảo giải Goncourt. Chẳng hạn như Antoine de Saint-Exupéry đã được trao giải Femina năm 1931 trong khi ông là người được trông đợi là sẽ đoạt giải Goncourt, đối với Marc Lambron cũng vậy, ông đã đoạt giải Femina năm 1993 thay vì giải Goncourt; trái lại Giải Goncourt đã trao cho André Schwartz-Bart năm 1959 thay vì giải Femina. Do đó đã có một thỏa hiệp giữa 2 ban giám khảo của 2 giải vào năm 2000 để có sự so le luân phiên giữa 2 giải Goncourt và Femina^[4]. Ngoài ra, từ năm 1985, còn đặt ra Giải Femina cho người nước ngoài (Prix Femina étranger) và từ năm 1999 đặt thêm Giải Femina cho tác phẩm đầu tay (Prix Femina essai)

Ban giám khảo hiện nay[sửa | sửa mã nguồn]

Thành phần ban giám khảo tháng 11 năm 2012:

Những người đoạt giải Femina[sửa | sửa mã nguồn]

Năm		Tác giả	Tác phẩm	Nhà xuất bản	Ghi chú
1904		Myriam Harry	La Conquête de Jérusalem	Calmann-Lévy
1905		Romain Rolland	Jean-Christophe	Cahiers de la quinzaine
1906		André Corthis	Gemmes et Moires	Fasquelle	Tập thơ
1907		Colette Yver	Princesses de science	Calmann-Lévy
1908		Édouard Estaunié	La Vie secrète	Perrin
1909		Edmond Jaloux	Le reste est silence	Stock
1910		Marguerite Audoux	Marie-Claire	Fasquelle
1911		Louis de Robert	Le Roman du malade	Flammarion
1912		Jacques Morel	Feuilles mortes
1913		Camille Marbo	La Statue voilée	Flammarion
1914		Không trao giải
1915		Không trao giải
1916		Không trao giải
1917		René Milan	L'Odyssée d'un transport torpillé	Payot
1918		Henri Bachelin	Le Serviteur	Flammarion
1919		Roland Dorgelès	Les Croix de bois	Albin Michel
1920		Edmond Gojon	Le Jardin des dieux		Tập thơ
1921		Raymond Escholier	Cantegril	Ferenczi & fils
1922		Jacques de Lacretelle	Silbermann	Gallimard
1923		Jeanne Galzy	Les Allongés	Ferenczi & fils
1924		Charles Derennes	Le Bestiaire sentimental	Albin Michel
1925		Joseph Delteil	Jeanne d'Arc	Grasset
1926		Charles Silvestre	Prodige du cœur	Plon
1927		Marie Le Franc	Grand-Louis l'innocent	Rieder
1928		Dominique Dunois	Georgette Garou	Calmann-Lévy
1929		Georges Bernanos	La Joie	Plon
1930		Marc Chadourne	Cécile de la Folie	Plon
1931		Antoine de Saint-Exupéry	Vol de nuit	Gallimard
1932		Ramon Fernandez	Le Pari	Gallimard
1933		Geneviève Fauconnier	Claude	Stock
1934		Robert Francis	Le Bateau-refuge	Alexis Redier
1935		Claude Silve	Bénédiction	Grasset
1936		Louise Hervieu	Sangs	Denoël
1937		Raymonde Vincent	Campagne	Stock
1938		Félix de Chazournes	Caroline ou le Départ pour les îles	Gallimard
1939		Paul Vialar	La Rose de la mer	Denoël
1940		Không trao giải
1941		Không trao giải
1942		Không trao giải
1943		Không trao giải
1944	nothumb	Nhà xuất bản Minuit	cho các tác tẩm xuất bản trong thời Thế chiến thứ II
1945		Anne-Marie Monnet	Le Chemin du soleil	Myrte
1946		Michel Robida	Le Temps de la longue patience	Julliard
1947		Gabrielle Roy	Bonheur d'occasion	Flammarion	Người nước ngoài đầu tiên đoạt giải, nhà văn nữ người Canada viết tiếng Pháp
1948		Emmanuel Roblès	Les Hauteurs de la ville	Charlot
1949		Maria Le Hardouin	La Dame de cœur	Corrêa	Người Thụy Sĩ đầu tiên đoạt giải
1950		Serge Groussard	La Femme sans passé	Gallimard
1951		Anne de Tourville	Jabadao	Delamain et Boutelleau
1952		Dominique Rolin	Le Souffle	Seuil	Người Bỉ đầu tiên đoạt giải
1953		Zoé Oldenbourg	La Pierre angulaire	Gallimard
1954		Gabriel Veraldi	La Machine humaine	Gallimard	người Thụy Sĩ
1955		André Dhôtel	Le Pays où l'on n'arrive jamais	Horay
1956		François-Régis Bastide	Les Adieux	Gallimard
1957		Christian Mégret	Le Carrefour des solitudes	Julliard
1958		Françoise Mallet-Joris	L'Empire céleste Julliard
1959		Bernard Privat	Au pied du mur	Gallimard
1960		Louise Bellocq	La Porte retombée	Gallimard
1961		Henri Thomas	Le Promontoire	Gallimard
1962		Yves Berger	Le Sud	Grasset
1963		Roger Vrigny	La Nuit de Mougins	Gallimard
1964		Jean Blanzat	Le Faussaire	Gallimard
1965		Robert Pinget	Quelqu'un	Minuit	người Thụy Sĩ
1966		Irène Monesi	Nature morte devant la fenêtre	Mercure de France
1967		Claire Etcherelli	Élise ou la Vraie Vie	Denoël
1968		Marguerite Yourcenar	L'Œuvre au noir	Gallimard
1969		Jorge Semprún	La Deuxième Mort de Ramón Mercader	Gallimard
1970		François Nourissier	La Crève	Grasset
1971		Angelo Rinaldi	La Maison des Atlantes	Denoël
1972		Roger Grenier	Ciné-roman	Gallimard
1973		Michel Dard	Juan Maldonne	Seuil
1974		René-Victor Pilhes	L'Imprécateur	Seuil
1975		Claude Faraggi	Le Maître d'heure	Mercure de France
1976		Marie-Louise Haumont	Le Trajet	Gallimard	người Bỉ
1977		Régis Debray	La neige brûle	Grasset
1978		François Sonkin	Un amour de père	Gallimard
1979		Pierre Moinot	Le Guetteur d'ombre	Gallimard
1980		Jocelyne François	Joue-nous « España »	Mercure de France
1981		Catherine Hermary-Vieille	Le Grand Vizir de la nuit	Gallimard
1982		Anne Hébert	Les Fous de Bassan	Seuil	người Canada
1983		Florence Delay	Riche et Légère	Gallimard
1984		Bertrand Visage	Tous les soleils	Seuil
1985		Hector Bianciotti	Sans la miséricorde du Christ	Gallimard
1986		René Belletto	L'Enfer	P.O.L
1987		Alain Absire	L'Égal de Dieu	Calmann-Lévy
1988		Alexandre Jardin	Le Zèbre	Gallimard
1989		Sylvie Germain	Jours de colère	Gallimard
1990		Pierrette Fleutiaux	Nous sommes éternels	Gallimard
1991		Paula Jacques	Déborah et les Anges dissipés	Mercure de France
1992		Anne-Marie Garat	Aden	Seuil
1993		Marc Lambron	L'Œil du silence	Flammarion
1994		Olivier Rolin	Port-Soudan	Seuil
1995		Emmanuel Carrère	La Classe de neige	P.O.L
1996		Geneviève Brisac	Week-end de chasse à la mère	L'Olivier
1997		Dominique Noguez	Amour noir	Gallimard
1998		François Cheng	Le Dit de Tyanyi	Albin Michel
1999		Maryline Desbiolles	Anchise	Seuil
2000		Camille Laurens	Dans ces bras-là	P.O.L
2001		Marie Ndiaye	Rosie Carpe	Minuit
2002		Chantal Thomas	Les Adieux à la reine	Seuil
2003		Dai Sijie	Le Complexe de Di	Gallimard	người Trung Quốc viết tiếng Pháp
2004		Jean-Paul Dubois	Une vie française	L'Olivier
2005		Régis Jauffret	Asiles de fous	Gallimard
2006		Nancy Huston	Lignes de faille	Actes Sud	người Canada
2007		Éric Fottorino	Baisers de cinéma	Gallimard
2008		Jean-Louis Fournier	Où on va, papa ?	Stock
2009		Gwenaëlle Aubry	Personne	Mercure de France
2010		Patrick Lapeyre	La vie est brève et le désir sans fin	P.O.L
2011		Simon Liberati	Jayne Mansfield 1967	Grasset
2012		Patrick Deville	Peste et Choléra	Seuil
2013		Léonora Miano	La Saison de l'ombre	Grasset	Người Cameroun và châu Phi đầu tiên đoạt giải
2014		Yanick Lahens	Bain de lune	Éditions Sabine Wespieser	Người Haiti

Những người đoạt giải Femina cho người nước ngoài[sửa | sửa mã nguồn]

Năm		Tác giả	Tác phẩm	Nhà xuất bản(x×10{{{1}}} lần)	Nước
1985		J. M. Coetzee	Michael K, sa vie, son temps	Seuil	Nam Phi
1986		Torgny Lindgren	Bethsabée	Actes Sud	Thụy Điển
1987		Susan Minot	Mouflets	Gallimard	Hoa Kỳ
1988		Amos Oz	La Boîte noire	Calmann-Lévy	Israel
1989		Alison Lurie	La Vérité sur Lorin Jones	Rivages	Hoa Kỳ
1990		Vergílio Ferreira	Matin perdu	La Différence	Bồ Đào Nha
1991		David Malouf	Ce vaste monde	Albin Michel	Úc
1992		Julian Barnes	Love, etc.	Denoël	Anh
1993		Ian McEwan	L'Enfant volé	Gallimard	Anh
1994		Rose Tremain	Le Royaume interdit	Fallois	Anh
1995		Jeroen Brouwers	Rouge décanté	Gallimard	Hà Lan
1996		Javier Marías	Demain dans la bataille pense à moi	Rivages	Tây Ban Nha
1997		Jia Pingwa	La Capitale déchue	Stock	Trung Quốc
1998		Antonio Muñoz Molina	Pleine Lune	Seuil	Tây Ban Nha
1999		Hitonari Tsuji	Le Bouddha blanc	Mercure de France	Nhật Bản
2000		Jamaica Kincaid	Mon frère	L'Olivier	Hoa Kỳ
2001		Keith Ridgway	Mauvaise Pente	Phébus	Ireland
2002		Erri De Luca	Montedidio	Gallimard	Ý
2003		Magda Szabó	La Porte	Viviane Hamy	Hungary
2004		Hugo Hamilton	Sang impur	Phébus	Ireland
2005		Joyce Carol Oates	Les Chutes	Philippe Rey	Hoa Kỳ
2006		Nuala O'Faolain	L'Histoire de Chicago May	Sabine Wespieser	Ireland
2007		Edward St Aubyn	Le Goût de la mère	Christian Bourgois	Anh
2008		Sandro Veronesi	Chaos calme	Grasset	Ý
2009		Matthias Zschokke	Maurice à la poule	Zoé	Thụy Sĩ
2010		Sofi Oksanen	Purge	Stock	Phần Lan
2011		Francisco Goldman	Dire son nom	Christian Bourgois	Hoa Kỳ
2012		Julie Otsuka	Certaines n'avaient jamais vu la mer	Phébus	Hoa Kỳ
2013		Richard Ford	Canada	L'Olivier	Hoa Kỳ
2014		Zeruya Shalev	Ce qui reste de nos vies	Gallimard	Israel

Những người đoạt giải Femina cho tác phẩm đầu tay[sửa | sửa mã nguồn]

• 1999: Michel del Castillo,tác phẩm Colette, une certaine France, (Nhà xuất bản. Gallimard)
• 2001: Elvire de Brissac, tác phẩm Ô dix-neuvième! (Nhà xuất bản. Grasset)
• 2003: Jean Hatzfeld, tác phẩm Une saison de machettes (Nhà xuất bản. Seuil)
• 2004: Roger Kempf, tác phẩm L'Indiscrétion des frères Goncourt (Nhà xuất bản. Grasset)
• 2005: Thérèse Delpech, tác phẩm L'Ensauvagement (Nhà xuất bản. Grasset)
• 2006: Claude Arnaud, tác phẩm Qui dit je en nous? Une histoire subjective de l'identité (Nhà xuất bản. Grasset)
• 2007: Gilles Lapouge, tác phẩm L'Encre du voyageur (Nhà xuất bản. Albin Michel)
• 2009: Michelle Perrot,tác phẩm Histoire de chambres (Nhà xuất bản. Seuil)
• 2010: Jean-Didier Vincent, tác phẩm Élisée Reclus: géographe, anarchiste, écologiste (Nhà xuất bản. Robert Laffont)
• 2011: Laure Murat, tác phẩm L'Homme qui se prenait pour Napoléon: Pour une histoire politique de la folie (Nhà xuất bản. Gallimard)
• 2012: Tobie Nathan, tác phẩm Ethno-roman (Nhà xuất bản. Grasset)
• 2013: Jean-Paul Enthoven và Raphaël Enthoven, tác phẩm Dictionnaire amoureux de Marcel Proust (Nhà xuất bản. Plon)
• 2014: Paul Veyne, tác phẩm Et dans l'éternité je ne m'ennuierai pas (Nhà xuất bản. Albin Michel)

Tham khảo và Ghi chú[sửa | sửa mã nguồn]

Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]

• Histoire du prix Vie Heureuse, devenu Femina Lưu trữ 2008-11-12 tại Wayback Machine
• Le prix Femina: la consécration littéraire au féminin

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]