Bài viết này cần thêm chú thích nguồn gốc để kiểm chứng thông tin. Mời bạn giúp hoàn thiện bài viết này bằng cách bổ sung chú thích tới các nguồn đáng tin cậy. Các nội dung không có nguồn có thể bị nghi ngờ và xóa bỏ. (tháng 12/2021)

D11H
Đầu máy D11H và các toa chở hàng ở Hội An, Quảng Nam
Loại và xuất xứ Kiểu loại Diesel Chế tạo August 23rd Works Ngày chế tạo 1978-1980 Tổng số đã sản xuất 58
Thông số kỹ thuật Hình thể: ​  • UIC BB Khổ 1000 mm Chiểu dài 14006 mm Chiều rộng 2870 mm Chiều cao 3608 mm Tải trục 14 t Tự trọng đầu máy 56 t Loại nhiên liệu Diesel Kiểu động cơ Maybach MB 820 DC
Thông số kỹ thuật Tốc độ tối đa 100 km/h (62 mph) Công suất kéo 1100 hp
Khai thác Quản lý bởi Đường sắt Việt Nam Loại D11H Nơi khai thác Việt Nam

D11H, DV11H hay LD 110H-VN loại đầu máy diesel truyền động thủy lực, 4 trục Bo'Bo' với tải trục dưới 20 tấn dành cho tàu chở khách và tàu chở hàng do nhà máy FAUR (Nhà máy 23 tháng 8) sản xuất cho Đường sắt Việt Nam, được quản lý bởi Xí nghiệp đầu máy Sài Gòn (cơ sở Đà Nẵng). Dựa trên 2 nguyên mẫu đầu máy Henschel Class 75 và BDZ class 77.

Được sản xuất và viện trợ riêng cho Việt Nam bởi của Romania từ 1978 đến 1980, do Xí nghiệp đầu máy Đà Nẵng quản lý và được vận dụng trên tuyến đường sắt Đồng Hới - Sài Gòn. Từng là loại đầu máy chủ lực tuyến đường sắt Bắc Nam vào những năm 1980-2000.

Mặc dù ban đầu có 58 chiếc nhưng đến 2004 thì chỉ có 23 chiếc đang hoạt động. ^[1]

Đầu năm 2022, vì đã quá niên hạn nên Tổng công ty ĐSVN gửi lên Bộ GTVT đề xuất việc cho các máy D11H ngừng hoạt động và thay thế các máy Tiệp của Hà Nội giao cho Đà Nẵng.

Lịch sử[sửa | sửa mã nguồn]

D11H được sản xuất và viện trợ riêng cho Việt Nam bởi Romania từ 1978 đến 1980. Lô hàng đầu tiên gồm 28 máy được giao vào tháng 12 năm 1978 (301-328), tiếp nối theo đó là lô hàng thứ 2 gồm 30 máy, vào tháng 11 năm 1980 (329-358) đều do Xí nghiệp đầu máy Đà Nẵng quản lý và được sơn màu xanh lam trắng, vận dụng trên tuyến đường sắt Đồng Hới - Diêu Trì.

Với công suất 1100 mã lực, đặc tính kỹ thuật và số lượng đầu máy D11H có thể đáp ứng được nhu cầu vận tải của ngành đường sắt cũng như quy hoạch phát triển của ngành từ 10 - 20 năm tới. Tuy nhiên sau một thời gian ngắn vận dụng, D11H bọc lộ nhiều nhược điểm trầm trọng. Hao mòn, hư hỏng các chi tiết của động cơ Diesel quá lớn và không tuân theo qui luật hao mòn thông thường của chi tiết máy, đặc biệt là ở động cơ.^[2] Những hư hỏng này không thể khắc phục dẫn đến số lượng lớn đầu máy ngừng hoạt động chỉ sau từ 1-2 năm kể từ khi vận dụng. Kể từ sau năm 1983, chỉ còn 10 đầu máy D11H có thể vận dụng, trong đó đầu máy cuối cùng đã ngừng hoạt động năm 1987.^[3]

Năm 1989, nhận thấy số lượng lớn đầu máy D11H bị lãng phí, bỏ hoang tại Xí Nghiệp đầu máy Đà Nẵng và Công ty đường sắt 2. Trong đó 26 máy bị thanh lý và 32 máy bị bỏ hoang trong tình trạng chỉ hỏng động cơ Diesel và thiếu linh kiện thay thế. Viện NC Thiết kế Đường sắt, Bộ GTVT lên kế hoạch phục hồi thí điểm 2 đầu máy D11H với mục tiêu không để lãng phí 32 đầu máy.^[2]

Ban đầu phương án phục hồi đầu máy Rumani có mục tiêu chính là phục hồi lại động cơ MB820DC hư hỏng. Nhưng sau khi Liên hiệp Vận tải Đường Sắt II và Xí Nghiệp đầu máy Đà Nẵng tiến hành phục hồi đầu máy bằng cách đại tu động cơ MB820DC, các đầu máy này chỉ chạy được một thời gian ngắn rồi lại hỏng động cơ. Vì vậy dự án được chuyển mục tiêu sang thay thế động cơ MB820DC thành động cơ KGS230DR (1000hp) của Tiệp Khắc hoặc động cơ 12KVD18/21AL-5 (1350hp) của CHLB Đức. Vì hiệu quả kinh tế, Liên hiệp Vận tải Đường Sắt và Viện NC Thiết kế Đường sắt, quyết định lựa chọn động cơ 12KVD18/21AL-5 (1350hp) của CHLB Đức để phục hồi đầu máy D11H với đơn giá 91.000 đô la/động cơ. Năm 1991, 2 đầu máy D11H đầu tiên của chương trình phục hồi đầu máy Rumani của Viện NC Thiết kế Đường sắt lăn bánh khỏi Xí Nghiệp đầu máy Đà Nẵng (351, 354), được đặt tên kỷ niệm là DV11H.

Sau sự thành công của 2 đầu máy đầu tiên, Xí Nghiệp đầu máy Đà Nẵng vay vốn ODA của ngân hàng tái thiết Đức, tiếp tục cải tạo thêm 15 đầu máy sử dụng động cơ MTU396TC14 vào năm 1996, với đầu máy đầu tiên xuất xưởng ngày 26 tháng 04 năm 1996 là D11H-332. Và 6 đầu máy cuối cùng vào năm 1997.^[4]

Từ tháng 03 năm 2009 đến tháng 07 năm 2009, đầu máy D11H được cải tạo hệ thống điều khiển quạt làm mát nước, cho đến nay không còn xảy ra sự cố, làm chậm tàu… do hệ thống làm mát nước trên ĐM D11H gây ra.^[5]

Từ năm 2020, đầu máy Rumani dần hết niện hạn và được ngừng hoạt động, thay thế bởi đầu máy Tiệp. Động cơ MTU được chuyển sang cho D13E. Tính từ năm 2024, chỉ còn 3 đầu máy Rumani thực hiện nhiệm vụ đẩy đèo hoặc kéo các tàu hàng khu đoạn, bất thường, tàu hàng và tàu khách những lúc đường ngập.

Đội đầu máy[sửa | sửa mã nguồn]

Dưới đây là danh sách 58 đầu máy:^[2]

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]