Wiki - KEONHACAI COPA

Wikipedia:Về vấn đề riêng tư, tính bảo mật và sự tự tiện

Bởi vì Wikipedia đã phát triển từ một trang web bé nhỏ chỉ những ai chỉnh sửa nó mới vào xem trở thành một trong những tài sản Internet lớn nhất hành tinh với hàng triệu lượt người truy cập mỗi ngày, song song với đó là nhiều nỗ lực để phát triển một hướng bảo vệ tương xứng những thông tin cá nhân có tính riêng tư[1] của những người tạo ra và gây dựng nội dung cho nó, cũng đồng thời bảo vệ bách khoa toàn thư khỏi các hành vi sửa đổi với ý đồ xấu. Quy trình đã được phát triển theo thời gian và phát sinh một phần mâu thuẫn, vì sự căng thẳng vốn có giữa việc bảo vệ cá nhân và bảo vệ tập thể. Những áp lực bên ngoài đã dẫn đến phản ứng trái chiều trong cộng đồng Wikipedia nói chung, dù là phiên bản tiếng Anh hay tiếng Việt.

Wikimedia Foundation (nhà điều hành Wikipedia) gần như không can thiệp vào các quyết định nội bộ của cộng đồng Wikipedia, và do đó đã im lặng về vấn đề quyền riêng tư và tính bảo mật trong từng dự án cụ thể, ngoài một chính sách bảo vệ quyền riêng tư do tổ chức ban hành mà hiện được áp dụng một cách bắt buộc lên toàn bộ các trang web thuộc tổ chức.

Chúng ta là ai khi sửa đổi Wikipedia?[sửa | sửa mã nguồn]

Wikipedia và Wikimedia Foundation không yêu cầu các biên tập viên nêu rõ tên tuổi thật sự của họ hay cung cấp thông tin riêng tư để xác nhận danh tính của họ. Biên tập viên có thể thiết lập một tài khoản theo bất kỳ cách nào dưới đây (xếp theo mức độ khả năng tài khoản Wikipedia được liên kết với các hoạt động khác):

  • Tên tài khoản = tên thật (hoặc một biến thể của tên thật)
    Mức độ riêng tư tùy thuộc vào cái tên đó có phổ biến hay không, và người đó đã cung cấp bao nhiêu thông tin cá nhân trên Wikipedia hay những nơi khác. Tên thật có thể khiến danh tính cá nhân bị phát hiện dễ dàng nếu họ có những hoạt động ấn tượng trên Internet.
  • Tên tài khoản = bút danh dùng để tương tác internet trong nhiều trang web, hoặc dễ dàng tìm thấy qua công cụ tìm kiếm
    Mức độ riêng tư tùy thuộc vào nơi nào khác đã sử dụng bút danh đó, và những thông tin cá nhân nào đã được cung cấp trên Wikipedia hay những trang web khác. Thậm chí khi nó không trực tiếp liên hệ đến một danh tính trong cuộc sống thực, người ta có thể xác định được những hoạt động khác hoặc từng bước thu thập một hồ sơ cá nhân hoàn chỉnh.
  • Tên tài khoản = địa chỉ IP (tức là không mở tài khoản)
    Địa chỉ IP có nhiều mức độ che giấu danh tính khác nhau. Phân bổ IP trên một số ISP được thay đổi rất nhanh chóng, trong khi số khác có thể duy trì ổn định trong nhiều tháng hay nhiều năm. Một số quốc gia có danh sách địa chỉ IP được phép sử dụng rất hạn chế. Nhiều doanh nghiệp sở hữu riêng những địa chỉ IP cụ thể, có thể dễ dàng tra ra tên công ty và địa điểm. Bởi vì các IP được hiển thị trong lịch sử chỉnh sửa, thông qua chúng để khám phá ra danh tính ngoài đời thực của biên tập viên sẽ dễ dàng hơn là thông qua một tên người dùng sử dụng bút danh.
  • Tên tài khoản = bút danh chỉ dùng riêng trong các hoạt động liên quan đến Wikipedia/Wikimedia
    Mức độ riêng tư tùy thuộc vào những thông tin cá nhân nào đã được cung cấp trên các wiki của Wikimedia Foundation bao gồm Wikipedia, miễn là danh tính trong các wiki này không được nhắc đến trong cuộc sống thực (off-wiki). Đây có thể là phương pháp an toàn nhất để chỉnh sửa Wikipedia và giảm thiểu rủi ro danh tính trên Wikipedia liên hệ được với danh tính ngoài đời thực.

Việc sửa đổi mà không có liên hệ với danh tính cá nhân ngoài thế giới thực cung cấp mức độ bảo mật ít bị rủi ro hơn so với những người sửa đổi sử dụng tên thật của họ.[2] Tuy nhiên tính bảo mật này không được đảm bảo, và phụ thuộc phần lớn vào các biên tập viên giấu thông tin cá nhân của chính họ đến mức độ nào.

Kỳ vọng và thực tế[sửa | sửa mã nguồn]

Wikipedia là một dự án công khai. Cứ mỗi khi biên tập viên nhấn vào nút "lưu trang", thì biên tập viên đó đã công khai xuất bản từng câu chữ của mình. Mỗi biên tập chịu trách nhiệm cá nhân về những gì họ xuất bản trên Wikipedia. Điều này được giải thích trong quy định về quyền riêng tư của Wikimedia Foundation. Không thể có quyền riêng tư khi sửa đổi Wikipedia.

Mặc dù vậy, nhiều biên tập viên đã kỳ vọng rằng Wikipedia sẽ thực hiện từng bước để hỗ trợ họ trong việc quản lý những thông tin cá nhân bị tiết lộ một cách vô ý. Phạm vi của sự kỳ vọng này có thể bao gồm việc xóa đi hoặc thậm chí triệt bỏ hoàn toàn sửa đổi, loại bỏ liên kết đến những trang web bên ngoài có liên hệ bút danh khi sửa đổi của họ với thông tin cá nhân có tính riêng tư bao gồm tên thật, và không cho phép khả năng đề cập đến những tài khoản trước đó có thể đã liên kết với một số thông tin cá nhân. Những quy trình quản chế kiểu như vậy trong trang web này luôn tồn tại nhiều mâu thuẫn, một phần vì các cuộc tranh cãi giữa một bên là bảo vệ cá nhân từng biên tập viên và một bên là bảo vệ các giá trị cốt lõi của bách khoa toàn thư như một thực thể độc lập. Quá kỳ vọng vào quy trình này có thể sẽ khiến bạn thất vọng.

Lùi lại, xóa và/hoặc huỷ sửa đổi[sửa | sửa mã nguồn]

Mọi biên tập viên đều có thể lùi lại một sửa đổi; tuy nhiên, nó vẫn cứ nằm trong lịch sử trang và những độc giả hay biên tập viên đều có thể xem lại. Biên tập viên nào tình cờ nhìn thấy những thông tin cá nhân có tính riêng tư của một biên tập viên khác bị thêm vào Wikipedia bởi một người nào khác mà không phải chính chủ nhân của những thông tin đó được khuyến khích giúp đỡ lùi lại sửa đổi và liên hệ với một bảo quản viên để xóa sửa đổi đó đi. Nội dung vi phạm quyền riêng tư một cách nghiêm trọng có thể được huỷ bởi một hình thức xóa đặc biệt sẽ làm biến mất sạch những dấu vết liên quan đến sửa đổi đó khỏi công chúng và chỉ có thể xem bởi một số cực kỳ ít người dùng; hiện Wikipedia tiếng Việt chưa có ai thực hiện được những tác vụ xóa như thế, vì vậy bạn cần phải yêu cầu tại Meta-Wiki, xem trang quy định ở đó để biết thêm chi tiết. Mọi bảo quản viên đều có thể xóa từng phiên bản hay mục nhật trình riêng biệt, xét theo quy định xóa phiên bản. Tác vụ này sẽ ẩn sửa đổi đó trong mắt công chúng ngoại trừ chính các bảo quản viên. Nhiều nội dung vi phạm quyền riêng tư có thể được giải quyết hiệu quả chỉ bằng công cụ xóa này. Xóa phiên bản thích hợp cho các cuộc tấn công cá nhân nhất định và có thể là một biện pháp phù hợp trong việc loại bỏ nội dung vi phạm quyền riêng tư nghiêm trọng trước khi một biên tập viên có quyền huỷ đến và đẩy nó vào góc tận cùng của cơ sở dữ liệu (chứ cũng không phải đưa ra khỏi cơ sở dữ liệu).

Huỷ chỉ nhằm giải quyết những vi phạm rất nghiêm trọng sự riêng tư của biên tập viên: các thông tin cá nhân không công khai, như số điện thoại bàn, địa chỉ nhà, nơi làm việc hoặc nhân dạng của những người sử dụng bút danh hoặc giấu tên đã không công khai danh tính của họ. Nó cũng được sử dụng để giải quyết các thông tin bôi nhọvi phạm bản quyền, và một số vấn đề ít riêng tư hơn. Người sử dụng công cụ này (còn gọi là giám sát viên) phải là những thành viên được tin tưởng tuyệt đối và thuộc nhóm biên tập viên cá biệt có nghĩa vụ khai báo danh tính thật với Wikimedia Foundation. Và mặc dù các thông tin riêng tư, vi phạm được đào thải (bao gồm đầy đủ nội dung sửa đổi, tóm lược sửa đổi hoặc tên người dùng), nó vẫn được ghi nhận trong lịch sử trang rằng từng có một sửa đổi như vậy, chỉ có điều không thể xem được hay biết ai đã sửa mà thôi. Quy trình này cũng gây ảnh hưởng lên các nhật trình sửa đổi có chứa thông tin cá nhân và riêng tư. Cũng cần lưu ý rằng "vi phạm rất nghiêm trọng" được phép dùng công cụ huỷ này bao gồm mối đe dọa từ việc vô tình hay cố ý tiết lộ danh tính của các biên tập viên là trẻ em, xem chính sách pháp lý của Wikipedia và quy trình đối với vấn đề này tại Wikipedia:Bảo vệ trẻ em.

Loại bỏ liên kết đến trang web bên ngoài[sửa | sửa mã nguồn]

Liên kết đến trang web bên ngoài được sử dụng ở khắp nơi trong bách khoa toàn thư này vì những lý do khác nhau, chủ yếu là trong không gian bài viết để bổ trợ nội dung hoặc trong nội dung các cuộc thảo luận ở trang thảo luận. Thỉnh thoảng, các liên kết ngoài được dùng ở những nơi khác, và thường là liên quan đến các cuộc thảo luận về nội dung bài viết, nhưng đôi khi chúng cũng nằm trong những tin nhắn thảo luận tùy hứng giữa các biên tập viên. Rất hiếm có trường hợp liên kết ngoài gây ra những vấn đề với biên tập viên: khi một liên kết ngoài được tạo ra để tấn công cá nhân chống lại một biên tập viên, và khi một liên kết ngoài trong không gian bài viết dẫn trực tiếp đến thông tin riêng tư hoặc một cuộc tấn công cá nhân bên ngoài nhằm vào một biên tập viên cụ thể. Nhìn chung, chúng ta căn cứ theo hướng dẫn về liên kết ngoài để xác định xem liên kết ngoài đó có phù hợp trong không gian bài viết hay không; liên kết ngoài có giá trị cao thường sẽ được giữ lại bất chấp lời cáo buộc về một cuộc tấn công cá nhân hướng vào một biên tập viên cụ thể. Hướng dẫn thêm có thể xem tại Wikipedia:Liên kết đến sự quấy rối bên ngoài, trong đó bao gồm một bảng đánh giá liên kết ngoài, và một số lời khuyên chung dành cho những biên tập viên nào cảm thấy bị quấy rối bởi sự xuất hiện của một số liên kết ngoài.

Tương tự như việc triệt bỏ, vẫn có tình huống ngoại lệ khi mà việc xóa bỏ liên kết đến trang web bên ngoài được tiến hành một cách nhanh chóng và triệt để, thậm chí áp dụng cả biện pháp cấm tài khoản của người dùng nào đã thêm liên kết ngoài đó vào Wikipedia: để bảo vệ trẻ em đang tham gia Wikipedia. Bởi vì chính sách pháp lý của Wikipedia là ngăn chặn bất cứ biên tập viên nào có ý đồ xấu với trẻ em hay tỏ ra mình là một người thiếu an toàn với trẻ em, và Điều khoản Sử dụng áp dụng lên mọi dự án wiki của Wikimedia Foundation là không dung túng cho những hành vi khiêu dâm trẻ em, những liên kết ngoài nào rõ ràng vi phạm các chính sách như vậy hay có thể gây hại đến sự an toàn của trẻ em, bao gồm thông tin cá nhân có tính riêng tư của trẻ em, sẽ không thể tồn tại bất chấp việc nó có giá trị to lớn như thế nào.

Quấy rối từ việc lợi dụng thông tin cá nhân[sửa | sửa mã nguồn]

Một số biên tập vừa mở tài khoản Wikipedia đã tiết lộ thông tin cá nhân về bản thân mình. Mặc dù các thông tin đó có thể không rơi vào nhóm "riêng tư", một số biên tập viên đã đề cập đến tình trạng hôn nhân, thiên hướng tình dục, tên doanh nghiệp đang làm việc, nơi cư trú chung chung hoặc cụ thể, những trường lớp từng học, tuổi tác và tương tự. Đa số biên tập viên cung cấp thông tin cá nhân như vậy không bao giờ bị ai liên lạc trong cuộc sống thực, và việc tự tiết lộ đó đã không tạo ra rắc rối gì. Không may thay, có một số ít biên tập viên bị phá rối trong cuộc sống thực bởi những cá nhân đã trực tiếp hoặc gián tiếp lợi dụng các thông tin này. Một số thành viên Wikipedia đã phải rời bỏ bách khoa toàn thư do bị quấy rối như vậy. Nhiều người khác vẫn trụ lại; một số thành viên chọn cách thay đổi tên người dùng của họ.

Các biên tập viên phải hiểu một điều rất hệ trọng rằng: một khi họ đã viết thông tin cá nhân về bản thân vào Wikipedia, không có cách nào ngăn chặn việc sử dụng nó hoặc bị người khác nhìn thấy. Sửa đổi bất cứ đâu trong Wikipedia đều được lưu lại và phát hành, một cách không thể hủy bỏ, theo hai giấy phép Creative Commons Ghi công–Chia sẻ tương tựTài liệu Tự do GNU, và các điều khoản của hai giấy phép này tạo điều kiện cho người khác có thể sao chép hoặc chỉnh sửa lại thông tin mà không bị ràng buộc bởi bất cứ yêu cầu gì khác ngoài việc ghi công. Các thông tin chỉ cần xuất hiện trên Wikipedia một thời gian ngắn là đã được sao chép vĩnh viễn sang một trang web khác.

Mối liên hệ với những tài khoản cũ[sửa | sửa mã nguồn]

Một số biên tập viên, do quan ngại đến sự an toàn của bất kỳ thông tin cá nhân mà họ đã tiết lộ, chọn tiếp tục đóng góp cho Wikipedia bằng cách sử dụng tên người dùng mới, chỉ đơn giản bằng cách mở một tài khoản mới mà không cần trải qua quy trình đổi tên người dùng chính thức.

Chuyển sang tên người dùng mới có vẻ như là hướng đi đơn giản và triệt để nếu muốn thoát khỏi sự quấy rối; tuy nhiên, nếu biên tập viên vẫn tiếp tục thực hiện những đóng góp đáng chú ý trong các đề tài mà anh/chị ta từng tham gia trước đây, có khả năng rất cao rằng những biên tập khác sẽ nhận ra nhờ phong cách sửa đổi. Trong một số trường hợp, đặc biệt là nếu đề tài đó từng trải qua những vấn đề liên quan đến tài khoản rối, biên tập viên có thể phải hứng chịu sự nghi ngờ và/hoặc bị đưa ra kiểm định (CheckUser) để đảm bảo không có sự lạm dụng nhiều tài khoản. Biên tập viên làm lại từ đầu bằng một tài khoản mới có thể ít nhiều tự bảo vệ mình trước những cáo buộc của việc lạm dụng nhiều tài khoản bằng cách thông báo trước với bảo quản viên và kiểm định viên; tuy nhiên, việc này sẽ không ngăn được những mối nghi ngại có bằng chứng xác đáng mà các biên tập viên khác đưa ra.

Có một việc cần chú ý đặc biệt: những bảo quản viên được bầu chọn nếu muốn chuyển sang tên người dùng mới mà vẫn giữ lại quyền bảo quản viên của mình sẽ phải tiến hành việc đó dưới sự giám sát của một hành chính viên, và tài khoản bảo quản viên của họ sẽ được liên kết với tên người dùng mới. Sự thay đổi này sẽ ngay lập tức gây chú ý với bất kỳ ai theo dõi sát nhật trình hoạt động của bảo quản viên, và có khả năng bảo quản viên đó sẽ bị chất vấn công khai cả trong và ngoài môi trường wiki. Không có lợi ích riêng khi tài khoản bảo quản viên đổi sang dùng tài khoản có tên khác; tuy nhiên, các bảo quản viên có thể có những lý do khác khi muốn thay đổi tên người dùng của họ.

Kiểm định tài khoản[sửa | sửa mã nguồn]

Kiểm định tài khoản, hay CheckUser, là một tính năng được thiết kế để bảo vệ dự án khỏi các hành vi sửa đổi gây hại. Những cá nhân có quyền kiểm định (kiểm định viên) sẽ được phép truy vấn vào những thông tin kỹ thuật của tài khoản, chẳng hạn như một danh sách địa chỉ IP mà một tài khoản đã sử dụng để sửa đổi trong khoảng thời gian nhất định, và dữ liệu về (các) máy tính được sử dụng trong phiên đăng nhập có sửa đổi. Mọi sự truy cập vào tính năng này đều được ghi lại trong nhật trình, và nhật trình có thể được kiểm định viên khác hoặc thanh tra viên xem xét lại. Mục đích chính yếu sử dụng công cụ kiểm định này là để xác định những tài khoản nào đã được sử dụng, hoặc có thể đã được sử dụng, của một người duy nhất đứng đằng sau chúng nhằm mục đích phá hoại. Trong những trường hợp rất hiếm hoi và thiết yếu, công cụ này có thể được dùng để xác định địa chỉ IP của biên tập viên đã gây ra một mối đe dọa an ninh lớn (như chỉ dẫn trong Quy định về quyền riêng tư), nhằm cung cấp thông tin cho cảnh sát. Những trường hợp như vậy đều phải được thực hiện theo sự phê chuẩn và yêu cầu của Hội đồng Quản trị Wikimedia Foundation.

Những lần dùng đến tính năng kiểm định tài khoản đều có thể gây tranh cãi, một phần bởi việc sử dụng nó là thiếu minh bạch. Tại Wikipedia tiếng Việt, bảo quản viên và biên tập viên có thể yêu cầu kiểm định qua những kênh liên lạc riêng tư (như thư điện tử, IRC hay các hình thức nhắn tin khác) hoặc công khai (như tại trang Wikipedia:Yêu cầu kiểm định tài khoản), và bản thân kiểm định viên có thể tiến hành kiểm định âm thầm mà không cần yêu cầu cụ thể một khi họ tự xác định có tài khoản đáng ngờ. Một số dự án wiki khác của Wikimedia bắt buộc mọi yêu cầu kiểm định tài khoản phải được trình bày công khai trong wiki. Kiểm định viên cũng có thể tham gia vào những vụ kiểm định liên-wiki nhằm xác định và chỉ ra những spambot hay phá hoại xuyên suốt nhiều dự án. Thông thường những vụ kiểm định như vậy chỉ xảy ra tại Wikipedia tiếng Anh, bởi đó là dự án có quy mô lớn nhất và là mục tiêu được nhắm đến nhiều nhất của những phá hoại tinh vi trên diện rộng, và việc kiểm định không báo trước này sẽ ngăn chặn một nguy cơ phá hoại lớn đối với dự án đó. Nhiều biên tập viên gây rối sử dụng nhiều tài khoản đã bị chỉ ra và bị vô hiệu hóa bằng cách kiểm định không công khai kết hợp với những quá trình điều tra khác. Một số biên tập viên và bảo quản viên có thể gửi yêu cầu không công khai cho kiểm định viên nhằm tránh gây ảnh hưởng đến danh tiếng của một tài khoản chẳng may bị nghi nhầm là rối. Xét theo hoàn cảnh hiện tại và những gì đã xảy ra trong quá khứ, việc thực hiện kiểm định tài khoản đã và đang được mở rộng dần.

Kiểm định tài khoản là một con dao hai lưỡi. Nó rất hữu ích trong nhiều trường hợp, nhằm xác định những tài khoản có vấn đề và truy tìm những hành vi có hại cho bách khoa toàn thư (theo nghĩa rộng); tuy nhiên, nhiều biên tập viên nhận thấy khái niệm "kiểm định" là mối nguy tiềm tàng nhiều khả năng mở đường cho một sự xâm phạm thiếu cơ sở đến quyền riêng tư, đặc biệt khi nhìn nhận rõ một thực tế rằng những kiểm định viên có một mức độ tự do nhất định khi sử dụng công cụ. Biên tập viên tham gia vào những đề tài nào có lịch sử lạm dụng nhiều tài khoản cần nhận thức được rằng rất có thể tài khoản của họ đã trải qua một cuộc kiểm định. Thông tin về những biên tập viên không phải là mục tiêu kiểm định đôi khi sẽ được cung cấp cho một vụ kiểm định hợp lệ đang được thực hiện đối với một tài khoản khác, đặc biệt là khi biên tập viên dùng chung những ISP thường xuyên thay đổi hoặc một dãy IP hẹp với tài khoản mục tiêu. Cần lưu ý rằng không phải lúc nào biên tập viên cũng được thông báo về một vụ kiểm định đang áp dụng với tài khoản của họ, hoặc thông tin tài khoản của họ đã được nhìn thấy trong một vụ kiểm định.

Cũng giống với trường hợp của giám sát viên, người sử dụng công cụ kiểm định tài khoản phải là những thành viên được tin tưởng tuyệt đối và thuộc nhóm biên tập viên cá biệt có nghĩa vụ khai báo danh tính thật với Wikimedia Foundation; và tuy cả hai nhóm người này đều có thể truy cập dữ liệu không công khai, rõ ràng công việc của kiểm định viên có tính chủ động cao hơn.

Công bố kết quả kiểm định[sửa | sửa mã nguồn]

Kết quả của những yêu cầu kiểm định công khai đăng trong trang Yêu cầu kiểm định tài khoản thường sẽ được đưa ra công khai, và có thể liên kết tên người dùng (bao gồm tên người dùng dựa trên tên thật của một biên tập viên) với địa chỉ IP mà tài khoản đó sử dụng. Yêu cầu kiểm định đã trình bày công khai trong trang thảo luận cá nhân của một kiểm định viên có thể sẽ được công bố hoặc không công bố kết quả ở cùng nơi đó. Yêu cầu kiểm định thông qua thư điện tử hoặc cách thức liên lạc trực tiếp khác với một kiểm định viên thường sẽ không được công bố công khai, trừ phi đã được nêu đích danh qua bản mẫu {{checkuser}} trong bất kỳ vụ cấm có liên quan.

Đồng thời, kiểm định viên cũng có thể tham gia thảo luận trong các trang thảo luận nội bộ khác, chẳng hạn như Tin nhắn cho bảo quản viên, và có thể cung cấp kết quả kiểm định tài khoản tại đó, bao gồm một số chi tiết nhằm hỗ trợ bảo quản viên và những người khác trong việc tìm hiểu lý do thực hiện quyết định kiểm định đối với trường hợp nghi ngờ lạm dụng nhiều tài khoản này. Công bố những thông tin này là hoàn toàn theo cảm tính của kiểm định viên; chỉ trong trường hợp vô cùng thiết yếu mới có một liên kết trực tiếp đến danh tính ngoài đời thực, như đã đề cập đến bên trên.

Hiện chưa có cuộc thảo luận nào trong Wikipedia tiếng Việt về việc có nên ủy quyền cho những cá nhân có tài khoản là đối tượng của vụ kiểm định được phép công bố kết quả dựa trên những thông tin đã tìm thấy về chính họ sau vụ kiểm định hay không. Đây là hình thức tự nguyện công bố để những thông tin riêng tư hoặc có khả năng nhận dạng được danh tính không bị nêu ra công khai, mà theo thông lệ ở Wikipedia tiếng Anh đã dành cho những biên tập viên nào lấy tên thật của họ làm tên người dùng, hoặc dành cho những biên tập viên đã cung cấp thông tin cá nhân hay thậm chí là thông tin riêng tư trong trang thành viên của họ hoặc trong một bài đăng trên Wikipedia. Chưa rõ những thông tin bị xem là có thể gây nguy hại sau khi tiết lộ dựa trên những dữ liệu mà vụ kiểm định cung cấp sẽ được giới hạn đến đâu với đối tượng của vụ kiểm định, và có phải chỉ được đăng khi đã có sự đồng ý hoàn toàn tứ phía chủ sở hữu tài khoản bị kiểm định hay không; nhưng một điều chắc chắn rằng có thể gặp khó khăn khi tách dữ liệu cụ thể cho một tài khoản nếu có thông tin liên quan đến nhiều tài khoản được tiết lộ trong quá trình kiểm định.

Thông tin bảo mật khác[sửa | sửa mã nguồn]

Biên tập viên có thể chọn chia sẻ thông tin cá nhân không đến mức riêng tư với những biên tập viên khác, thường là qua một cuộc trò chuyện mang tính cá nhân giữa các biên tập viên trong trang thảo luận của mỗi người, hoặc qua những cách thức bên ngoài môi trường wiki như gửi thư điện tử, chat IRC hay các kiểu nhắn tin khác. Đa số mọi người cho rằng chia sẻ thông tin bên ngoài môi trường wiki thì có thể xem là nó đã được bảo mật rồi; tuy nhiên, đôi khi lời giả định rằng nó đã được bảo mật là không thực tế. Mọi người nên lưu tâm đến những yếu tố sau:

  • Các diễn đàn thảo luận nhiều người quan tâm, chẳng hạn như danh sách gửi thư hoặc kênh IRC (ngay cả khi được cấu hình thành riêng tư), cần được biết từ trước là sẽ bị "rò rỉ". Điều này là hiển nhiên, vì dù cho đang có năm hay năm trăm người truy cập cùng lúc vào thời điểm đó, tất cả họ đều sẽ đọc được những gì bạn gửi.
  • Những thông tin tương đối vô hại hoặc không đáng kể (như gu âm nhạc, món ăn ưa thích) ít có khả năng bị lộ ra ngoài, hơn là những quan điểm về cách hành xử khi biên tập. Nhờ bỏ cấm, nhận thức mối đe dọa, nói xấu thành viên khác hay những toan tính có hệ thống nhằm gây ảnh hưởng lên nội dung và bỏ qua mọi quy trình dù với mục đích phá rối dự án hay không, nhiều khả năng được chia sẻ với những người khác ngoài (những) người đọc được đầu tiên.
  • Làm theo ý mình muốn được mọi người hiểu theo những cách khác biệt và khác lẫn nhau; đối với biên tập viên Wikipedia, mọi người đều có cùng cách hiểu.

Nhắc nhở về sự tự tiện[sửa | sửa mã nguồn]

Nhiều biên tập viên tạo dựng những mối quan hệ bên ngoài môi trường wiki với những người họ cùng làm việc trong Wikipedia, cho dù mối quan hệ đó là trao đổi thư điện tử hay chat IRC thường xuyên, hoặc một số trường hợp là gặp mặt nhau trong những sự kiện liên quan đến Wikipedia. Thông tin cá nhân thường được trao đổi; những bức ảnh chụp và quay lại video có thể được thực hiện trong trường hợp gặp mặt.

Mọi biên tập viên được nhắc nhở rằng: có thể sẽ phát sinh hậu quả nghiêm trọng khi chia sẻ lại thông tin cá nhân trong Wikipedia, ngay cả khi họ làm việc đó với lòng chân thành. Ví dụ: có sự cho phép của người trong ảnh trước khi đăng tấm ảnh đó lên là một điều quan trọng, bởi vì bất kỳ nội dung miễn phí nào được đưa lên một trang web của Wikimedia đều có thể tái phân phối và tái sử dụng ở những nơi khác. Tự ý đăng ảnh chụp họ lên vô tình lại gây hại cho họ và có thể làm rạn nứt quan hệ bạn bè gầy dựng được từ Wikipedia. Mặc dù mục đích chính của Wikipedia là xây dựng một bách khoa toàn thư có tính cộng tác, và tính cộng tác ấy lại phụ thuộc ở một mức độ nhất định vào sự tin tưởng lẫn nhau.

Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]

  1. ^ Theo mục đích của bài viết này, thông tin cá nhân có tính riêng tư bao gồm đầy đủ họ và tên thật, thông tin địa chỉ đủ để xác định vị trí hiện tại của biên tập viên, ngày sinh, các mã số nhận dạng duy nhất của cá nhân hoặc do chính phủ ban hành. Đôi khi nó cũng có thể bao gồm các thông tin nhạy cảm nếu có tính chất phi bách khoa như tôn giáo, người thân, giới tính, thông tin liên lạc trực tuyến và tương tự.
  2. ^ "Rủi ro" mang những ý nghĩa khác nhau tùy vào từng người. Trong một số trường hợp, rủi ro là sự thiếu an toàn về thể chất, sự nghiệp, hoặc danh tiếng cá nhân. Xem thêm tại Wikipedia nằm trong thế giới thực.
Wiki - Keonhacai copa chuyên cung cấp kiến thức thể thao, keonhacai tỷ lệ kèo, bóng đá, khoa học, kiến thức hằng ngày được chúng tôi cập nhật mỗi ngày mà bạn có thể tìm kiếm tại đây có nguồn bài viết: https://vi.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:V%E1%BB%81_v%E1%BA%A5n_%C4%91%E1%BB%81_ri%C3%AAng_t%C6%B0,_t%C3%ADnh_b%E1%BA%A3o_m%E1%BA%ADt_v%C3%A0_s%E1%BB%B1_t%E1%BB%B1_ti%E1%BB%87n