Yamanaka Shin'ya (山中 伸弥 ^{(Sơn Trung Thân Di)}, Yamanaka Shin'ya^?) (sinh ngày 4.9.1962 tại Higashiōsaka, Osaka) là bác sĩ y khoa người Nhật Bản và nhà nghiên cứu tế bào gốc của người trưởng thành. Ông làm giáo sư ở Viện Công nghệ Tiên tiến Nara, nhà nghiên cứu cấp cao ở "Viện J. David Gladstone trực thuộc Đại học California tại San Francisco" và giáo sư khoa Giải phẫu ở Đại học California tại San Francisco (UCSF). Năm 2009, ông đã được trao Giải Albert Lasker cho nghiên cứu Y học cơ bản. Năm 2012, ông được trao Giải Nobel Y học cùng với John Gurdon (Học viện Gurdon tại Cambridge, Anh) nhờ vào công trình nghiên cứu tái tạo tế bào gốc ở người trưởng thành.

Sự nghiệp[sửa | sửa mã nguồn]

Ông đậu bằng bác sĩ y khoa ở Đại học Kobe năm 1987 và bằng tiến sĩ tại Khoa Y khoa Sau Đại học (Đại học Thành phố Osaka) năm 1993.

• Từ năm 1987 tới 1989, Yamanaka làm bác sĩ nội trú khoa phẫu thuật chỉnh hình ở Bệnh viện quốc lập Osaka.
• Từ năm 1993 tới 1995, ông là nghiên cứu sinh sau tiến sĩ tại Viện Tim Mạch Gladstone, trực thuộc Đại học California tại San Francisco.
• Từ năm 1995 tới 1996, ông là nhà nghiên cứu trong biên chế của Viện Tim Mạch Gladstone nói trên.
• Từ năm 1996 tới 1999, ông làm giáo sư phụ tá ở Khoa Y học Đại học Thành phố Osaka.
• Từ năm 1999 tới 2003, ông là phó giáo sư ở Viện Công nghệ Tiên tiến Nara.
• Từ năm 2003 tới 2005, ông là giáo sư ở Viện Công nghệ Tiên tiến Nara.
• Từ năm 2004 tới nay, ông là giáo sư ở Viện Nghiên cứu Y khoa Tái sinh, Đại học Kyoto.^[1]
• Năm 2006, ông và đội nghiên cứu của ông đã tạo ra các Induced Pluripotent Stem Cell (Tế bào gốc đa năng được tạo ra) - tế bào gốc đa năng từ nguyên bào sợi của chuột trưởng thành.
• Năm 2007, ông và đội nghiên cứu đã tạo ra được "Induced Pluripotent Stem Cell" từ nguyên bào sợi của người trưởng thành.

Giải thưởng và Vinh dự[sửa | sửa mã nguồn]

• 2007, Yamanaka Shin'ya được công nhận là "Person Who Mattered" (Nhân vật quan trọng) thuộc Time Person of the Year (Nhân vật của năm của tạp chí Time).^[2]
• 2007 Giải nghiên cứu Ung thư Meyenburg ^[3][4]
• 2008 Yamanaka Shin'ya được đề cử vào chung kết trong 100 nhân vật của báo Time (Time 100) năm 2008.^[5]
• 2008 Giải Yamazaki-Teiichi về Khoa Sinh học & Công nghệ
• 2008 Giải Robert Koch
• 2008 Giải Shaw về Khoa học đời sống & Y học^[6][7][8]
• 2008 Giải tưởng niệm Sankyo Takamine^[9]
• 2009 Giải Rosenstiel cho Công trình xuất sắc trong Nghiên cứu Y học cơ bản^[10]
• 2009 Giải quốc tế Quỹ Gairdner^[11]
• 2009 Giải Albert Lasker cho nghiên cứu Y học cơ bản
• 2010 Giải March of Dimes về Sinh học phát triển
• 2010 Giải Kyoto về Công nghệ sinh học và Công nghệ Y học.^[12]
• 2010 Giải Balzan cho công trình nghiên cứu sinh học và Tế bào gốc.^[13]
• 2012 Giải Nobel Sinh lý và Y khoa (với John Gurdon): cho việc phát hiện tế bào trưởng thành có thể đổi thành tế bào gốc.

Tham khảo và Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]

Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]

Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về Yamanaka Shin'ya.

• Center for iPS Cell Research and Application, Kyoto University
• Fackler, Martin (ngày 11 tháng 12 năm 2007). “Risk Taking Is in His Genes”. The New York Times. Truy cập ngày 11 tháng 12 năm 2007.
• The Discovery and Future of Induced Pluripotent Stem (iPS)
• Nature Reports Stem Cells Q&A with Shinya Yamanaka

Bài viết tiểu sử liên quan đến nhà khoa học này vẫn còn sơ khai. Bạn có thể giúp Wikipedia mở rộng nội dung để bài được hoàn chỉnh hơn. x t s