Vương quốc Afghanistan
Tên bản ngữ د افغانستان واکمنان Dǝ Afġānistān wākmanān پادشاهي افغانستان, Pādešāhī-ye Afġānistān
1926–1973
Quốc kỳ Quốc huy
Quốc ca: Schahe ghajur-o-mehrabane ma
Tổng quan
Thủ đô	Kabul
Ngôn ngữ thông dụng	Pashto, Ba Tư
Tôn giáo chính	Hồi giáo Sunni
Chính trị
Chính phủ	Quân chủ lập hiến
Vua
• 1926–1929	Amanullah Khan
• 1929	Inayatullah Khan
• 1929	Habibullāh Kalakāni
• 1929–1933	Mohammed Nadir Shah
• 1933–1973	Mohammed Zahir Shah
Thủ tướng
• 1929–1946	Mohammad Khan (đầu tiên)
• 1972–1973	Mohammad Shafiq (cuối cùng)
Lập pháp	Loya Jirga
Lịch sử
Thời kỳ	Giữa hai Thế chiến / Chiến tranh Lạnh
• Thành lập	9 tháng 6 1926
• Giải thể	17 tháng 7 1973
Kinh tế
Đơn vị tiền tệ	Afghan Afghanistan
Mã ISO 3166	AF
Tiền thân Kế tục Tiểu vương quốc Afghanistan Cộng hòa Afghanistan

Bài này nằm trong loạt bài về
Lịch sử Afghanistan
Niên biểu
Cổ đại Văn minh lưu vực sông Ấn 2200–1800 TCN Văn minh Oxus 2100–1800 TCN Vương quốc Gandhara 1500–535 TCN Đế quốc Media 728–550 TCN Đế quốc Achaemenes 550–330 TCN Đế quốc Seleukos 330–150 TCN Đế quốc Maurya 305–180 TCN Vương quốc Hy Lạp-Bactria 256–125 TCN Đế quốc Parthia 247 TCN–224 CN Vương quốc Ấn-Hy Lạp 180–130 TCN Vương quốc Ấn-Scythia 155–80? TCN Đế quốc Quý Sương 135 TCN – 248 CN Vương quốc Ấn-Parthia 20 TCN – 50? CN Đế quốc Sasan 230–651 Vương quốc Kidarite 320–465 Người Hung Alchon 380–560 Đế quốc Hephthalite 410–557 Người Hung Nezak 484–711
Trung đại Kabul Shahi 565–879 Thân vương quốc Chaghaniyan thế kỷ 7–8 Caliphate Rashidun 652–661 Nhà Umayyad 661–750 Nhà Abbas 750–821 Nhà Tahirid 821–873 Nhà Saffarid 863–900 Đế quốc Samanid 875–999 Nhà Ghaznavid 963–1187 Nhà Ghur trước 879–1215 Đế quốc Seljuk 1037–1194 Nhà Khwarezmid 1215–1231 Mông Cổ xâm lược 1219–1226 Hãn quốc Sát Hợp Đài 1226–1245 Tộc Qarlughid 1224–1266 Hãn quốc Y Nhi 1256–1335 Nhà Kart 1245–1381 Nhà Timur 1370–1507 Nhà Arghun 1520–1591
Hiện đại Đế quốc Mogul 1501–1738 Nhà Safavid 1510–1709 Nhà Hotak 1709–1738 Nhà Afsharid 1738–1747 Đế quốc Durrani 1747–1823 Tiểu vương quốc 1823–1926 Tiểu vương quốc Saqqawi 1929 Vương quốc 1926–1973 Daoud đảo chính 1973 Cộng hòa 1973–1978 Cách mạng Saur 1978 Cộng hòa Dân chủ 1978–1992 Tanai đảo chính bất thành 1990 Nhà nước Hồi giáo 1992–2001 Tiểu vương quốc Hồi giáo 1996–2001 Hoa Kỳ xâm lược 2001 Chính quyền Lâm thời/Chuyển tiếp 2001–2004 Cộng hòa Hồi giáo 2004–2021 Tiểu vương quốc Hồi giáo từ 2021
Các tên gọi lịch sử có liên quan
Arachosia Aria Ariana Bactria Gandhara Iran Kabulistan Kafiristan Khorasan Kushanshahr Paropamisadae Sistan Zabulistan
Chủ đề liên quan
Tên gọi Afghan (tộc danh) Afghanistan theo năm Danh sách tổng thống Các cuộc chiến Lịch sử Ấn giáo Di sản Ấn giáo và Phật giáo Hồi giáo xâm chiếm
Thể loại
x t s

Vương quốc Afghanistan (tiếng Pashtun: د افغانستان واکمنان‎, Dǝ Afġānistān wākmanān; tiếng Dari: fa, Pādešāhī-ye Afġānistān) là một nền quân chủ lập hiến ở miền nam Trung Á do vị vua đầu tiên Amanullah Khan thành lập vào năm 1926 để thay thế Tiểu vương quốc Ả Rập Hồi giáo Afghanistan, về sau bị người anh rể Mohammed Daoud Khan lật đổ vào năm 1973.

Bối cảnh[sửa | sửa mã nguồn]

Amanullah Khan rất quan tâm đến việc hiện đại hóa đất nước, kết quả là khiến cho lực lượng bảo thủ thỉnh thoảng gây ra các biến động xã hội. Khi ông đến thăm châu Âu vào năm 1927, thì trong nước lại xảy ra nổi loạn lần nữa. Ông đã thoái vị chỉ để nhằm ủng hộ người anh trai Inayatullah Khan lên ngôi trị vì trong ba ngày ngắn ngủi trước khi nhà lãnh đạo bộ tộc Habibullah Kalakani lên nắm quyền và phục hồi Tiểu vương quốc Ả Rập Hồi giáo.

Rồi sau 10 tháng, Bộ trưởng Bộ chiến tranh của Amanullah Khan đang lưu vong ở Ấn Độ là Mohammed Nadir đã quay trở về nước. Quân đội của ông do người Anh ủng hộ tràn vào cướp phá Kabul, buộc Habibullah Kalakani phải thảo luận về một thỏa thuận ngừng bắn. Tuy nhiên, quân đội của Mohammed Nadir đã tráo trở ra lệnh bắt giữ và xử tử Kalakani. Nhận thấy không còn thế lực dám chống đối mình, Mohammed Nadir bèn tái lập vương quốc và tự xưng là Vua Afghanistan vào tháng 10 năm 1929 rồi tiếp tục trở lại con đường cải cách của vị vua cuối cùng Amanullah Khan. Về sau con của Nadir lên kế vị là Mohammed Zahir Shah bắt đầu trị vì vào năm 1933 và kéo dài trong suốt 39 năm. Mohammed Zahir Shah là vị vua cuối cùng của Afghanistan về sau bị người anh rể Mohammed Daoud Khan lật đổ vào năm 1973 kết thúc hàng thế kỷ chế độ quân chủ cũ và thành lập một chính phủ cộng hòa Afghanistan. Chính phủ Afghanistan dưới sự lãnh đạo của Zahir Shah đã chủ động tìm kiếm mối quan hệ với thế giới bên ngoài, đặc biệt là với Liên Xô, Anh và Hoa Kỳ.^[1]

Ngày 27 tháng 9 năm 1934, dưới thời trị vì của Zahir Shah, Vương quốc Afghanistan đã chính thức gia nhập Hội Quốc Liên. Trong suốt Thế chiến II, Afghanistan chủ trương trung lập và theo đuổi một chính sách ngoại giao không liên kết. Mohammed Daoud Khan, Thủ tướng Afghanistan vào thời điểm đó đã cố gắng phát triển các ngành công nghiệp hiện đại và giáo dục trong nước với mục đích nâng cao vị thế của đất nước trên trường quốc tế.^[2]

Phân chia hành chính[sửa | sửa mã nguồn]

Xem thêm[sửa | sửa mã nguồn]

• Triều đại Barakzai
• Danh sách vua Afghanistan
• Ảnh hưởng châu Âu ở Afghanistan
• Danh sách triều đại Hồi giáo Sunni
• Cải cách của Amanullah Khan và nội chiến

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]

• Lịch sử Afghanistan Lưu trữ 2015-09-14 tại Wayback Machine