Trợ giúp:URL
 | Trang trợ giúp này là một hướng dẫn. Nó là một hướng dẫn chi tiết các cách thực hiện quy chuẩn của Wikipedia và không phải là quy định, bởi vì nó chưa được cộng đồng xem xét một cách kỹ lưỡng. |
Giống như tất cả các trang trên World Wide Web, các trang do máy chủ của Wikimedia cung cấp đều có URL để xác định chúng. Chúng là những địa chỉ xuất hiện trong thanh địa chỉ của trình duyệt khi bạn xem một trang. Các biên tập viên Wikipedia cũng có khả năng tạo các siêu liên kết đến các URL đã chọn, trỏ đến các trang trong Wikipedia và các dự án Wikimedia khác, hoặc các trang khác trên Web.
Liên kết với các URL[sửa | sửa mã nguồn]
Khi chỉnh sửa một trang, các siêu liên kết đến các trang khác trong Wikipedia (hoặc các dự án Wikimedia khác) thường được tạo dưới dạng các liên kết wiki hoặc liên kết liên wiki, sử dụng cú pháp [[...]] được mô tả tại Trợ giúp:Liên kết. Tuy nhiên, nếu bạn muốn liên kết đến một trang web bên ngoài hoặc đến một số trang Wikimedia đặc biệt (chẳng hạn như phiên bản trước đó của một bài viết), bạn cần phải cung cấp URL đầy đủ. Điều này được thực hiện bằng cách sử dụng cú pháp liên kết ngoài.
Có ba dạng cú pháp liên kết ngoài:
- Nếu URL chỉ bao gồm trong mã wiki, không có dấu ngoặc vuông, thì URL sẽ xuất hiện như được viết và một siêu liên kết được tạo ra:
https://meta.wikimedia.org/sẽ cho ra https://meta.wikimedia.org/ - Nếu URL được đặt trong dấu ngoặc vuông, thì siêu liên kết sẽ được tạo với số sêri làm tiêu đề của nó:
[https://meta.wikimedia.org/]sẽ cho ra [1] - Nếu URL được đặt trong dấu ngoặc vuông, theo sau là khoảng trắng và một số văn bản, thì văn bản đó được sử dụng làm tiêu đề cho siêu liên kết:
[https://meta.wikimedia.org/ Wikimedia]sẽ cho ra Wikimedia
Việc tạo liên kết đến nơi khác trên cùng một máy chủ với wiki có thể được đơn giản hóa bằng cách sử dụng {{SERVER}}. Ví dụ: [{{SERVER}}/relative/url].
Để loại bỏ biểu tượng liên kết ngoài, hãy đặt liên kết ngoài giữa thẻ <span class="plainlinks">...</span>.
Sửa các liên kết có các ký tự không được hỗ trợ[sửa | sửa mã nguồn]
- URL phải bắt đầu bằng URI scheme được hỗ trợ.
http://vàhttps://luôn được hỗ trợ.gopher://,irc://,ircs://,ftp://,news://,nntp://,worldwind://,telnet://,svn://,git://,mms://vàmailto:sẽ tạo một liên kết và một biểu tượng nhưng yêu cầu cần phải đăng ký trong trình duyệt. - Các URL chứa các ký tự nhất định sẽ hiển thị và liên kết không chính xác trừ khi các ký tự đó được mã hóa phần trăm. Ví dụ: một khoảng trắng phải được thay thế bằng
%20(điều này có thể được thực hiện bằng cách sử dụng tùy chọn PATH của hàm phân tích cú pháp{{urlencode:}}).
- Danh sách này không đầy đủ; bạn có thể giúp đỡ bằng cách mở rộng nó.
| khoảng trắng | " | ' | , | ; | < | > | ? | [ | ] | { | | | } |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| %20 | %22 | %27 | %2C | %3B | %3C | %3E | %3F | %5B | %5D | %7B | %7C | %7D |
- Dấu nháy đơn không cần mã hóa, nhưng nếu có từ hai dấu nháy đơn liên tiếp trở lên và chưa được mã hóa sẽ được phân tích cú pháp thành chữ nghiêng hoặc đậm.
- Tiêu đề chứa các ký tự nhất định sẽ hiển thị và liên kết không chính xác trừ khi các ký tự đó được mã hóa bằng các tham chiếu ký tự HTML.
| dòng mới | [ | ] | | |
|---|---|---|---|
| khoảng trắng | [ | ] | | |
- Mặc dù urlencode() của PHP tự động mã hóa phần trăm chúng, các ký tự này không được mã hóa URL bởi wfUrlencode(). Biểu tượng ":" là một ngoại lệ - nó không được mã hóa ở bất kỳ đâu ngoại trừ IIS 7.0.
| ; | @ | $ | ! | * | ( | ) | , | / | ~ | : |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| %3B | %40 | %24 | %21 | %2A | %28 | %29 | %2C | %2F | %7E | %3A |
URL của các trang Wikipedia[sửa | sửa mã nguồn]
URL của Wikipedia tiếng Việt bắt đầu với https://vi.wikipedia.org/. Địa chỉ đó tự động chuyển hướng đến Trang Chính.
- Dạng chính của URL đến một trang Wikipedia:
- https://vi.wikipedia.org/wiki/Tên_trang (được sử dụng trong các liên kết wiki, được khuyến nghị khi phải cung cấp URL)
- Một hình thức thay thế:
- https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Tên_trang (cho phép nhiều tùy chọn hơn bằng cách thêm các tham số vào URL, không được lập chỉ mục bởi các công cụ tìm kiếm)
Tên trang có thể bao gồm tiền tố không gian tên (chẳng hạn như "Trợ giúp:" trong trang này). Với một số trang đặc biệt, nó cũng có thể bao gồm một tham số, như trong https://vi.wikipedia.org/wiki/Đặc_biệt:Đóng_góp/Jimbo_Wales (nhưng đối với hầu hết các tham số của các trang đặc biệt, hãy xem bên dưới).
Các URL khác được liên kết với một trang được tạo bằng cách thêm một chuỗi truy vấn. Chuỗi có thể được thêm vào một trong các dạng trên (như trong https://vi.wikipedia.org/wiki/Tàu_hỏa?action=history), nhưng trong trường hợp này, hệ thống mặc định ở dạng thứ hai, tức là nó mở rộng chỉ mục chuỗi truy vấn index.php "title=Tên_trang".
Các URL mở rộng được sử dụng:
- Để đi đến trang chuyển hướng mà chuyển hướng đến trang đích: https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Xe_lửa&redirect=no
- Để đến trang chỉnh sửa (hoặc xem mã nguồn của trang bị khóa): https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Tàu_hỏa&action=edit.Các tham số khác có thể được thêm vào, chẳng hạn như section=5 hoặc section=new để chỉnh sửa hoặc thêm một phần của trang. Ngoài ra còn có các tham số để tải trước văn bản vào hộp soạn thảo của một trang mới, như được sử dụng bởi phần mở rộng của hộp nhập liệu (xem mw:Extension:InputBox).
- Để truy cập lịch sử của một trang: https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Tàu_hỏa&action=history (hoặc có thể thêm các tham số khác, như https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Tàu_hỏa&limit=5&offset=90&action=history, hiển thị các chỉnh sửa từ 91 đến 95).
- Để liên kết đến một phiên bản cụ thể của một trang: https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Tàu_hỏa&oldid=240469 (với
oldidlà số sửa đổi), hoặc sử dụng Bản mẫu:Oldid. Có thể truy cập liên kết thường trực đến phiên bản hiện tại của trang bằng cách nhấp vào "Liên kết thường trực" trong "công cụ" ở phía bên trái của trang. Số ID phiên bản là duy nhất trên tất cả các trang, tham số tiêu đề ở đây không có tác dụng và có thể được bỏ qua. Đặc biệt:Liên kết thường trực/240469 là một liên kết wiki tới một phiên bản trang. - Để liên kết đến so sánh khác biệt giữa hai phiên bản của một trang: https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Tàu_hỏa&diff=240469&oldid=240472, với khác biệt là số ID của phiên bản sẽ xuất hiện ở bên phải. Đặt diff=0 để so sánh phiên bản hiện tại; đặt diff=0 và oldid=0 để so sánh hai phiên bản gần đây nhất. Một lần nữa, tham số tiêu đề không có tác dụng thực sự (trên thực tế, bạn có thể so sánh các phiên bản của hai trang khác nhau). Đặc biệt:Khác/240469 là một liên kết wiki tới so sánh khác biệt giữa hai phiên bản của một trang (tài liệu).
- Để theo dõi hoặc bỏ theo dõi một trang: https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Tàu_hỏa&action=watch (hoặc action=unwatch).
- Để xóa một trang khỏi bộ nhớ đệm của máy chủ (để nó hiển thị với phiên bản mới nhất, ...): https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Tàu_hỏa&action=purge (không giống như xóa bộ nhớ cache của trình duyệt của bạn).
- Để thực hiện một số hành động khác, thay thế purge trong ví dụ trên bằng view, delete, revert, unprotect, info, markpatrolled, validate, render (hầu hết các thao tác này chỉ có sẵn cho bảo quản viên).
- Để có được văn bản mã wiki thô của một trang mà không cần tải xuống toàn bộ HTML: https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Tàu_hỏa&action=raw
- Để hiển thị trang ở phiên bản có thể được in: https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Tàu_hỏa&printable=yes
- Để xem danh sách các trang trong một thể loại bắt đầu từ một điểm cụ thể: https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Thể_loại:Trang_định_hướng&from=B
- Để chỉ định các tham số cho một trang đặc biệt, như trong: https://en.wikipedia.org/w/index.php?/w/index.php?title=Special:Recentchanges&from=20030918220000 (trong trường hợp này tham số "from" là dấu thời gian, định dạng yyyymmddhhmmss, giờ UTC, nhưng có thể có nhiều loại tham số khác, tùy thuộc vào trang).
- Để hiển thị một trang trong một giao diện cụ thể: https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Tàu_hỏa&useskin=monobook. Giao diện của Wikipedia tính đến năm 2022 là
cologneblue,modern,monobook,vector,vector2. Thành viên đã đăng ký có thể đặt giao diện của họ tại Đặc biệt:Tùy chọn#mw-prefsection-rendering. - Để hiển thị một trang có ngôn ngữ giao diện cụ thể: https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Tàu_hỏa&uselang=de (
delà mã ngôn ngữ của tiếng Đức). Thành viên đã đăng ký có thể đặt ngôn ngữ của họ tại Đặc biệt:Tùy chọn. - Để hiển thị một trang có biểu ngữ cụ thể từ một trang được liên kết tại meta:Special:CentralNotice: https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Tàu_hỏa&banner=TranslatorSignup
withgadgetbên dưới sẽ chỉ hoạt động với các tiện ích đã được kích hoạt cụ thể để có thể tải nội tuyến. Thành viên đã đăng ký có thể tải các trang tại Đặc biệt:Tiện ích bằng cách bật tiện ích tương ứng tại Đặc biệt:Tùy chọn#mw-prefsection-gadgets.- Để hiển thị một trang có tập lệnh được tải từ các trang trong không gian tên MediaWiki: https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Tàu_hỏa&withgadget=UTCLiveClock (tải từ trang MediaWiki:Gadget-UTCLiveClock.js).
- Để hiển thị một trang nhưng sử dụng giao diện trên các thiết bị di động, hãy thêm .m vào sau vi: https://vi.m.wikipedia.org/wiki/Tàu_hỏa
Nếu tạo URL cho các trang Wikipedia, hãy nhớ chuyển đổi các khoảng trắng thành các dấu gạch dưới (_) và mã hóa phần trăm các ký tự đặc biệt nếu cần, như được mô tả trong phần trước. (Để biết cách thực hiện việc này trong mã bản mẫu, hãy xem mục Bản mẫu và lập trình ở bên dưới.)
Nhiều loại thông báo lỗi khác nhau có thể xuất hiện nếu một URL không hợp lệ hoặc một URL mà bạn không có quyền truy cập được gửi đến. Trong các trường hợp khác, URL có thể chuyển hướng đến một URL hợp lệ (ví dụ: tiêu đề trang được chuyển đổi sang dạng chuẩn như khi chúng xuất hiện trong các liên kết wiki).
Rút gọn URL[sửa | sửa mã nguồn]
Wikipedia:URLShortener cung cấp một cách rút gọn URL cho các trang Wikipedia.
Trang web chuyển hướng không chính thức được đề cập tại Thành viên:Tl-lomas/enwp.org cũng cung cấp các URL ngắn.
- https://enwp.org/fullpagename
- https://enwp.org?curid=pageid
enwp.org không được Wikimedia Foundation điều hành, vì vậy nó có thể ngừng hoạt động hoặc thay đổi mục đích bất cứ lúc nào.
Dạng thứ hai có thể biến một tên trang dài thành một đoạn mã ngắn. Nó sử dụng pageid, vẫn chính xác ngay cả khi trang được di chuyển. Pageid có tối đa 8 chữ số, được hiển thị bằng cách nhấp vào "Thông tin trang" trong "Công cụ" ở phía bên trái của trang.
URL của các dự án Wikimedia khác[sửa | sửa mã nguồn]
Các dự án khác sử dụng các URL tương tự như của Wikipedia tiếng Anh, ngoại trừ tên miền khác nhau: https://meta.wikimedia.org/ (Meta), https://fr.wikipedia.org/ (Wikipedia tiếng Pháp), https://de.wiktionary.org/ (Wiktionary tiếng Đức), ...
Lưu ý rằng https://www.wikipedia.org dẫn đến một trang Wikipedia quốc tế, nhưng các URL khác bắt đầu bằng tiền tố đó thì chúng sẽ chuyển hướng đến Wikipedia tiếng Anh.
Các dự án khác cũng có thể sử dụng các chuỗi ký tự khác nhau thay cho "/w/" và "/wiki/" trong URL. Để biết chi tiết, hãy xem trang trợ giúp URL trên Meta.
Bản mẫu và lập trình[sửa | sửa mã nguồn]
Để sử dụng trong các bản mẫu, các URL chính xác có thể được tạo ra bằng cách sử dụng các từ ma thuật nhất định và các hàm phân tích cú pháp như fullurl, urlencode và các hàm khác. Chi tiết về những điều này có thể được tìm thấy tại mw:Help:Magic words.
Hầu hết các tương tác có lập trình với Wikipedia có thể được thực hiện hiệu quả nhất bằng cách sử dụng API, các URL bắt đầu bằng https://vi.wikipedia.org/w/api.php được sử dụng. Để biết chi tiết, hãy xem mw:API.