Trận Hampton Roads
| Trận Hampton Roads | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Một phần của Nội chiến Hoa Kỳ | |||||||
.png/) Battle Between the Monitor and Merrimac Minh họa: Kurz và Allison | |||||||
| |||||||
| Tham chiến | |||||||
 Liên bang miền Bắc |  Liên minh miền Nam | ||||||
| Chỉ huy và lãnh đạo | |||||||
| John L. Worden (không có mặt) John Marston (sĩ quan cấp cao nhất có mặt) | Franklin Buchanan Catesby R. Jones | ||||||
| Lực lượng | |||||||
| 1 tàu bọc sắt, 5 tàu gỗ | 1 tàu bọc sắt, 2 tàu gỗ, 1 tàu súng, 2 xuồng tiếp liệu | ||||||
| Thương vong và tổn thất | |||||||
| 261 chết 108 bị thương 1 tàu frigate chìm 1 tàu chiến nhỏ chìm 1 tàu frigate bị hư hại | 77 chết 17 bị thương 1 tàu bọc sắt hư hại | ||||||
Trận Hampton Roads, thường được gọi là Trận đánh Monitor và Merrimack (hoặc Merrimac), hay là Trận chiến giữa các tàu bọc sắt, là trận hải chiến nổi tiếng nhất và được cho là quan trọng nhất thời Nội chiến Hoa Kỳ đối với sự phát triển của các lực lượng hải quân. Nó diễn ra trong hai ngày 8 và 9 tháng 3 năm 1862 tại Hampton Roads, một vũng tàu ở Virginia nơi hai con sông Elizabeth và sông Nansemond hợp với sông James trước khi đổ ra vịnh Chesapeake. Trận đánh này là một phần trong nỗ lực của Liên minh miền Nam nhằm phá vỡ cuộc phong tỏa của miền Bắc, vốn đang cô lập các thành phố lớn nhất của tiểu bang Virginia là Norfolk và Richmond ra khỏi nền thương mại quốc tế.[1][2][3]
Trận đánh này mang một ý nghĩa lớn lao vì đây là lần đầu tiên các chiến hạm bọc sắt giao chiến với nhau. Hạm đội miền Nam gồm có chiếc tàu mũi nhọn CSS Virginia (thực ra vốn là tàu USS Merrimack cũ được bọc sắt lại và thêm vũ khí) cùng nhiều tàu khác trợ chiến. Trong ngày đầu tiên của cuộc chiến, hạm đội này giao chiến với nhiều tàu gỗ thông thường của hải quân miền Bắc, chiếc Virginia đã tiêu diệt được 2 tàu của hạm đội Liên bang miền Bắc và sắp sửa tấn công mục tiêu thứ ba là chiếc USS Minnesota đang bị mắc cạn thì phải dừng lại do đêm xuống và thủy triều rút. Chiếc Virginia trở lại để chăm sóc thương binh — trong đó có viên thuyền trưởng Franklin Buchanan — và sửa chữa một số hư hại nhỏ.[4]
Quyết tâm tiêu diệt cho được tàu Minnesota, Catesby ap Roger Jones, người giữ chức thuyền trưởng tạm thời khi Buchanan vắng mặt, đã đưa tàu quay lại tham chiến vào sáng hôm sau, ngày 9 tháng 3. Tuy nhiên, trong đêm, chiếc tàu bọc sắt USS Monitor đã tới nơi và vào vị trí bảo vệ tàu Minnesota. Khi chiếc Virginia tiếp cận thì Monitor tiến ra đánh chặn. Hai con tàu bọc sắt giao chiến với nhau trong khoảng 3 giờ đồng hồ, nhưng không bên nào gây được thiệt hại đáng kể cho đối phương. Trận đấu kết thúc bất phân thắng bại, tàu Virginia trở về căn cứ tại xưởng đóng tàu Gosport để sửa chữa và gia cố thêm, còn Monitor tiếp tục ở lại bảo vệ tàu Minnesota. Các tàu chiến hai bên không đánh tiếp nữa, và cuộc phong tỏa vẫn được tiếp tục như cũ.[5] Đồng thời, trận này còn khẳng định quân miền Bắc sẽ tiếp tục Chiến dịch Bán đảo của mình.[6]
Làm thay đổi bản chất của chiến tranh trên biển[7], trận hải chiến đã thu hút sự quan tâm của quốc tế và đã gây nên một ảnh hưởng ngay tức khắc đến các lực lượng hải quân toàn thế giới. Hai cường quốc vượt trội về hải quân là Anh và Pháp đã cho ngừng việc sản xuất tàu gỗ, các quốc gia khác sau đó cũng làm theo. Một loại tàu chiến mới mang tên monitor đã ra đời, dựa trên những nguyên lý của chiếc ban đầu. Việc lắp đặt một số nhỏ các khẩu đại bác hạng nặng nhằm bắn được theo mọi hướng, được áp dụng lần đầu tiên trên tàu Monitor, chẳng mấy chốc đã trở thành tiêu chuẩn của mọi loại tàu chiến. Các nhà máy đóng tàu cũng cho kết hợp thêm phần mũi nhọn vào các bản thiết kế vỏ tàu chiến trong suốt thời gian còn lại của thế kỷ 19.[8][9]
Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]
- ^ Musicant 1995, trg 134–178.
- ^ Anderson 1962, trg 71–77.
- ^ Tucker 2006, trg 151.
- ^ Anderson 1962, trg 71–75.
- ^ Anderson 1962, trg 75–77.
- ^ Spencer C. Tucker, Battles That Changed History: An Encyclopedia of World Conflict, trang 334
- ^ Angus Konstam, Hampton Roads 1862: Clash of the Ironclads, trang 87
- ^ Tucker 2006, trg 175.
- ^ Luraghi 1996, trg 148.
 | Bài viết liên quan đến Hoa Kỳ này vẫn còn sơ khai. Bạn có thể giúp Wikipedia mở rộng nội dung để bài được hoàn chỉnh hơn. |
Thư mục[sửa | sửa mã nguồn]
- Anderson, Bern (1962). By sea and by river: the naval history of the Civil War. Knopf; reprint, Da Capo, n.d. ISBN 0-306-80367-4.
- Browning, Robert M. Jr. (1993). From Cape Charles to Cape Fear: the North Atlantic Blockading Squadron during the Civil War. University of Alabama. ISBN 0-8173-5019-5.
- Davis, William C. (1975). Duel between the first ironclads. Doubleday.
- Durkin, Joseph T. (1954). Stephen R. Mallory: Confederate Navy chief. University of North Carolina; reprint, University of South Carolina, 1987. ISBN 0-87249-518-3.
- Gibbons, Tony (1983). The complete encyclopedia of battleships: a technical directory of capital ships from 1860 to the present day. Salamander Books. ISBN 0-517-37810-8.
- Luraghi, Raimondo (1996). A history of the Confederate Navy. Annapolis, Md.: Naval Institute Press. ISBN 1-55750-527-6. (translation by Paolo E. Coletta of Marina del Sud: storia della marina confederate nella Guerra Civile Americana, 1861-1865. Rizzoli, 1993.)
- Musicant, Ivan (1995). Divided waters: the naval history of the Civil War. HarperCollins. ISBN 0-06-016482-4.
- Nelson, James L. (2004). Reign of iron: the story of the first battling ironclads, the Monitor and the Merrimack. New York: HarperCollins. ISBN 0-06-052403-0.
- Quarstein, John V., C.S.S. Virginia, Mistress of Hampton Roads, self-published for the Virginia Civil War Battles and Leaders Series; 2000. ISBN 1-56190-118-0
- Scharf, J. Thomas (1887; reprint, Random House, 1996.). History of the Confederate States Navy from its organization to the surrender of its last vessel; its stupendous struggle with the great Navy of the United States, the engagements fought in the rivers and harbors of the South and upon the high seas, blockade-running, first use of iron-clads and torpedoes, and privateer history. New York: Rogers & Sherwood. Kiểm tra giá trị ngày tháng trong:
|year=(trợ giúp) - Simson, Jay W. (2001). Naval strategies of the Civil War: Confederate innovations and Federal opportunism. Nashville: Cumberland House. ISBN 1-58182-195-6.
- Still, William N. Jr. (1985). Iron afloat: the story of the Confederate armorclads. Vanderbilt University. ISBN 0-87249-616-3.
- Tucker, Spencer (2006). Blue & gray navies: the Civil War afloat. Annapolis: Naval Institute Press. ISBN 1-59114-882-0.
- United States Department of the Navy, Naval History Department (1971). Civil War naval chronology, 1861–1865. Government Printing Office.
- Wise, Stephen R. (1988). Lifeline of the Confederacy: blockade running during the Civil War. University of South Carolina. ISBN 0-87249-554 Kiểm tra giá trị
|isbn=: số con số (trợ giúp). - Spencer Tucker, Battles That Changed History: An Encyclopedia of World Conflict, ABC-CLIO, 11-11-2010. ISBN 1598844296.
- Angus Konstam, Hampton Roads 1862: Clash of the Ironclads[liên kết hỏng], Osprey Publishing, 25-04-2002. ISBN 1841764108.
Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]
- A record of events in Norfolk County, Virginia, online text with an entire chapter on the battle.
- Civil War Naval History
- USS Monitor National Historical Site Lưu trữ 2004-11-22 tại Wayback Machine
- Monitor in the news – Its 'revolutionary' gun turret has been raised from the ocean floor.
- On-line exhibition of the Monitor
- "An original 1862 Chicago Tribune Article!"
- website devoted to CSS Virginia Lưu trữ 2006-10-03 tại Library of Congress Web Archives
- Battle of Hampton Road website
- First Edition Report on the Battle of the Monitor and Merrimac
- Newspaper coverage of the Battle of Hampton Roads Lưu trữ 2013-05-28 tại Wayback Machine
- National Park Service Battle Summary Lưu trữ 2011-11-17 tại Wayback Machine
- CWSAC Report Update