Tăng cholesterol máu
Tăng cholesterol máu, còn được gọi là cholesterol trong máu cao, là sự hiện diện của nồng độ cholesterol cao trong máu.[1] Nó là một dạng tăng lipid máu, lipid máu cao và tăng lipid máu (nồng độ lipoprotein trong máu tăng cao).[1]
Nồng độ cholesterol non-HDL và LDL trong máu có thể là một hậu quả của chế độ ăn uống, béo phì, thừa hưởng (di truyền) bệnh (như thụ thể LDL đột biến trong tăng cholesterol máu gia đình), hoặc sự hiện diện của các bệnh khác như tiểu đường type 2 và một tuyến giáp hoạt động kém.[1]
Cholesterol là một trong ba loại lipid chính mà tất cả các tế bào động vật sử dụng để xây dựng màng của chúng và do đó được sản xuất bởi tất cả các tế bào động vật. Tế bào thực vật không sản xuất cholesterol. Nó cũng là tiền chất của hormone steroid và axit mật. Vì cholesterol không hòa tan trong nước, nó được vận chuyển trong huyết tương trong các hạt protein (lipoprotein). Lipoprotein được phân loại theo mật độ: lipoprotein mật độ rất thấp (VLDL), lipoprotein mật độ trung gian (IDL), lipoprotein mật độ thấp (LDL) và lipoprotein mật độ cao (HDL).[2] Tất cả các lipoprotein đều mang cholesterol, nhưng nồng độ lipoprotein tăng cao ngoài HDL (gọi là cholesterol không HDL), đặc biệt là LDL-cholesterol, có liên quan đến tăng nguy cơ xơ vữa động mạch và bệnh tim mạch vành.[3] Ngược lại, mức cholesterol HDL cao hơn là bảo vệ.[4]
Tránh chất béo chuyển hóa và thay thế chất béo bão hòa trong chế độ ăn của người lớn bằng chất béo không bão hòa đa là những biện pháp ăn kiêng được khuyến nghị để giảm tổng lượng cholesterol trong máu và LDL ở người lớn.[5][6] Ở những người có cholesterol rất cao (ví dụ, tăng cholesterol máu gia đình), chế độ ăn thường không đủ để đạt được mức giảm LDL mong muốn, và thường phải dùng thuốc hạ lipid máu.[7] Nếu cần thiết, các phương pháp điều trị khác như apheresis LDL hoặc thậm chí phẫu thuật (đối với các loại phụ đặc biệt nghiêm trọng của tăng cholesterol máu gia đình) được thực hiện.[7] Khoảng 34 triệu người trưởng thành ở Hoa Kỳ bị cholesterol trong máu cao.[8]
Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]
- ^ a b c Durrington, P (tháng 8 năm 2003). “Dyslipidaemia”. The Lancet. 362 (9385): 717–31. doi:10.1016/S0140-6736(03)14234-1. PMID 12957096.
- ^ Biggerstaff KD, Wooten JS (tháng 12 năm 2004). “Understanding lipoproteins as transporters of cholesterol and other lipids”. Adv Physiol Educ. 28 (1–4): 105–06. doi:10.1152/advan.00048.2003. PMID 15319192.
- ^ Carmena R, Duriez P, Fruchart JC (tháng 6 năm 2004). “Atherogenic lipoprotein particles in atherosclerosis”. Circulation. 109 (23 Suppl 1): III2–7. doi:10.1161/01.CIR.0000131511.50734.44. PMID 15198959.
- ^ Kontush A, Chapman MJ (tháng 3 năm 2006). “Antiatherogenic small, dense HDL – guardian angel of the arterial wall?”. Nat Clin Pract Cardiovasc Med. 3 (3): 144–53. doi:10.1038/ncpcardio0500. PMID 16505860.
- ^ “Healthy diet – Fact sheet N°394”. World Health Organization. tháng 9 năm 2015. Truy cập ngày 6 tháng 7 năm 2016.
- ^ de Souza, RJ; Mente, A; Maroleanu, A; Cozma, AI; Ha, V; Kishibe, T; Uleryk, E; Budylowski, P; Schünemann, H (ngày 11 tháng 8 năm 2015). “Intake of saturated and trans unsaturated fatty acids and risk of all cause mortality, cardiovascular disease, and type 2 diabetes: systematic review and meta-analysis of observational studies”. BMJ (Clinical Research Ed.). 351: h3978. doi:10.1136/bmj.h3978. PMC 4532752. PMID 26268692.
- ^ a b Ito MK, McGowan MP, Moriarty PM (tháng 6 năm 2011). “Management of familial hypercholesterolemias in adult patients: recommendations from the National Lipid Association Expert Panel on Familial Hypercholesterolemia”. J Clin Lipidol. 5 (3 Suppl): S38–45. doi:10.1016/j.jacl.2011.04.001. PMID 21600528.
- ^ “Hypercholesterolemia”. Genetics Home Reference. Bản gốc lưu trữ ngày 8 tháng 5 năm 2016. Truy cập ngày 16 tháng 5 năm 2016.