Tâm trí bầy đàn
Tâm trí bầy đàn (hive mind), hay còn gọi là tâm trí nhóm (group mind),[1][2] tâm trí hợp nhất (mind coalescence), hoặc trí thông minh cấu trúc (gestalt intelligence), là một mô-típ thường gặp trong khoa học viễn tưởng.[3]
Định nghĩa[sửa | sửa mã nguồn]
Tâm trí bầy đàn là một thực thể ý thức hoặc trí tuệ duy nhất, cấu thành từ sự liên kết giữa nhiều tâm trí hoặc ý thức nhỏ hơn khác. Sự liên kết có thể được hình thành thông qua bất kỳ phương thức hư cấu nào tạo điều kiện cho tâm trí của các cá thể cấu thành tâm trí "mẹ" giao tiếp được trực tiếp với nhau, chẳng hạn như thần giao cách cảm, các con chip cấy trong não bộ, hoặc các hệ thống trí thông minh nhân tạo tổng hợp.
Tâm trí bầy đàn có thể hoạt động trên cơ chế tương tự cơ cấu xã hội của các loài côn trùng như ong hoặc kiến, trong đó các tâm trí cá thể có thể sẽ không sở hữu danh tính hoặc ý chí tự do, chịu sự điều khiển hoặc chi phối hoàn toàn của tâm trí mẹ như thể chúng là một bộ phận của nó, Nó cũng có thể mang tính phi tập trung, với các thành viên duy trì danh tính biệt lập so với tâm trí mẹ, mặc dù vẫn chịu ảnh hưởng một phần hoặc hoàn toàn từ tâm trí mẹ.[4]
Một trong những tác phẩm khoa học viễn tưởng đầu tiên sử dụng mô-típ tâm trí bầy đàn là The Human Termites của David H. Keller (xuất bản trên tạp chí Wonder Stories, số ra năm 1929) và tiểu thuyết khoa học viễn tưởng Last and First Men (1930) của Olaf Stapledon.[5][6] Tuy nhiên, cả hai tác phẩm đó đều chưa sử dụng hẳn thuật ngữ tâm trí bầy đàn, mà chỉ gọi thực thể tâm trí tổ hợp của mình là "tâm trí nhóm" (group mind).[7] Phải đến năm 1943, cụm từ "hive mind" mới lần đầu được sử dụng trong ngành nuôi ong,[8] và phải đến năm 1950 nó mới lần đầu bước vào kho từ vựng của khoa học viễn tưởng thông qua tác phẩm Second Night of Summer của James H. Schmitz (1950).[1]
Xem thêm[sửa | sửa mã nguồn]
Tài liệu tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]
- ^ a b “Hive Mind n.”. Brave new words: Oxford dictionary of science fiction. Prucher, Jeff. Oxford: Oxford University Press. 2009. tr. 88–89. ISBN 978-0-19-538706-3. OCLC 319869032.Quản lý CS1: khác (liên kết)
- ^ “What is another word for "group mind"?”. Word Hippo (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 22 tháng 12 năm 2020.
- ^ "Coalescing minds: brain uploading-related group mind scenarios" by Kaj Sotala, Department of Computer Science, University of Helsinki
- ^ Sokol, Joshua (ngày 14 tháng 5 năm 2019). “Striking Down the Queen Won't Save You From the Swarm (Published 2019)”. The New York Times (bằng tiếng Anh). ISSN 0362-4331. Truy cập ngày 3 tháng 12 năm 2020.
- ^ Stableford, Brian M; Langford, David (ngày 13 tháng 6 năm 2017). “Hive Minds”. Trong Clute, John; Langford, David; Nicholls, Peter; Sleight, Graham (biên tập). The Encyclopedia of Science Fiction (ấn bản 3). London: Gollancz.
- ^ “Group Ego by Robert Heinlein from Methuselah's Children”. www.technovelgy.com. Truy cập ngày 20 tháng 12 năm 2020.
- ^ “group mind n.”. Science Fiction Citations for the OED. Lưu trữ bản gốc ngày 26 tháng 1 năm 2013. Truy cập ngày 21 tháng 12 năm 2020.
- ^ Zimmer, Ben (ngày 29 tháng 12 năm 2015). “'Hive Mind,' From Beekeeping to Economics”. Wall Street Journal (bằng tiếng Anh). ISSN 0099-9660. Truy cập ngày 20 tháng 12 năm 2020.