Ruslan và Lyudmila Руслан и Людмила
Thông tin sách
Tác giả	Aleksandr S. Pushkin
Minh họa bìa	Ivan Bilibin Nikolay Bogatov
Quốc gia	Đế quốc Nga
Ngôn ngữ	Tiếng Nga
Thể loại	Sử thi
Nhà xuất bản	Những Đứa Con Tổ Quốc (tạp chí)
Ngày phát hành	1820
Kiểu sách	In (bìa cứng và bìa mềm)

Ruslan và Lyudmila^[1] (Nga: Русла́н и Людми́ла, chuyển tự. Ruslán i Lyudmíla) là một tác phẩm sử thi của tác giả Aleksandr Sergeyevich Pushkin xuất bản năm 1820. Bài thơ được viết như một truyện cổ tích sử thi bao gồm sự cống hiến (посвящение^[2]), sáu "cantos" (песни) và một phần kết (эпилог). Bài thơ kể câu chuyện về một đạo sĩ tà ác đã bắt cóc Ludmila, con gái Hoàng tử Vladimir của Kievan Rus' (trị vì 980–1015) và nỗ lực của hiệp sĩ dũng cảm Ruslan trong việc tìm và giải cứu cô.

Lịch sử[sửa | sửa mã nguồn]

Theo tự thuật của Aleksandr Sergeyevich Pushkin, ông sáng tác Ruslan và Lyudmila trong giai đoạn 1818-20, tức là khi vừa tốt nghiệp trường Trung học Hoàng Thôn. Mà theo Pushkin, công việc này giản dị chỉ là tiêu khiển trong những ngày sống "bơ phờ nhất" (самую рассеянную). Vả lại, lúc ấy thể trạng ông không ổn định gì lắm.

Ông đã dựa chủ yếu vào thi pháp Ludovico Ariosto trong trứ tác Chàng Orlando phẫn nộ (Orlando furioso) để biên soạn Ruslan và Lyudmila. Vốn dĩ Pushkin đã đọc Orlando qua bản dịch Pháp ngữ từ thời còn học và lấy làm rất hào hứng, hơn nữa, cội nguồn Orlando cũng ở Trường ca Roland.

Tuy nhiên, theo khảo cứu ở hiện đại hậu kì, để hoàn thành Ruslan và Lyudmila, Aleksandr S. Pushkin đã bổ sung những cảm hứng từ tác phẩm Voltaire, Mikhayl Kheraskov, Nokolay Karamzin, Nikolay Radishchev, hay những giai thoại tráng sĩ Yeruslan Lazarevich^[3].

Cũng theo nghiên cứu, một vấn đề sau rốt là Aleksandr S. Pushkin đã thử thách văn tài chớm nở bằng cách hí phỏng bài tình thi Mười hai trinh nữ say ngủ (Двенадцать спящих дев) của thi hào Vasily Zhukovsky. Vì thế, ngay sau khi đọc ấn bản Ruslan và Lyudmila, Zhukovsky đã gửi tặng Pushkin bức chân dung mình kèm lạc khoản "Thầy chiến-bại tặng trò chiến-thắng" (Победителю-ученику от побеждённого учителя), nên có thể coi là một thành công về mặt thi pháp của Pushkin. Tuy nhiên, tới đầu thập niên 1830, khi suy xét lại quãng đời thanh xuân của mình, ông than rằng đấy chỉ là "trò vụng dại" (в угоду черни).

Nguồn gốc[sửa | sửa mã nguồn]

Pushkin bắt đầu viết bài thơ vào năm 1817, khi đang theo họcImperial Lyceum tại Tsarskoye Selo. Ông viết dựa trên một câu chuyện dân gian của Nga mà ông từng nghe khi còn nhỏ. Trước khi xuất bản vào năm 1820, Pushkin đã bị đày đến miền nam nước Nga vì những ý tưởng chính trị mà ông đã thể hiện trong các tác phẩm khác như bài ca ngợi "Tự do"(вольность). Một ấn bản với ít sửa đổi đã được xuất bản năm 1828.

Tóm tắt nội dung[sửa | sửa mã nguồn]

Sự tận tâm[sửa | sửa mã nguồn]

Pushkin dành tặng bài thơ cho những người đẹp trẻ tuổi vô danh, "nữ hoàng của tâm hồn tôi" (души моей царицы dushi mojej tsaritsy ), và nói rằng phần thưởng của ông là hy vọng rằng một cô gái si tình nào đó sẽ đọc bài thơ một cách bí mật.

Nội dung[sửa | sửa mã nguồn]

• Khúc I:

	"У лукоморья дуб зеленый..." Đoạn trích từ "Ruslan và Ludmila"
Trục trặc khi nghe tập tin âm thanh này? Xem hướng dẫn.

Một năm nào không rõ, vương công Vladimir gả lệnh ái Lyudmila cho tráng sĩ Ruslan. Nhưng vào đêm tân hôn, có một trận cuồng phong cuốn nàng công chúa đi mất. Vương công bèn hủy hôn ước và hạ lệnh rằng, hễ ai cứu được công chúa về sẽ được làm hôn phu. Có cả thảy bốn người tình nguyện đăng trình: Ruslan Anh Dũng, Ragday Nhăn Nhó, Farlaf Khoác Lác và Ratmir Ngây Thơ. Thế nhưng, ba kẻ bám đuôi bại sớm: Ragday chết khi định ám hại Ruslan, còn Ratmir gặp bầy mĩ nữ nên quyết bỏ mộng phiêu lưu để làm ngư phủ.

• Khúc II:

Chàng Ruslan gặp phù thủy phương Bắc già nua Finn, ông ta cho biết, chính lão pháp sư Chernomor đã làm phép bắt Lyudmila đi. Nhưng ông yêu cầu Ruslan giúp mình chinh phục mụ phù thủy Naina cay độc ngạo mạn, kẻ mà ông ta cầu hôn từ thuở còn son tới khi bạc đầu mà bất thành. Mặc dù đã già nua xấu xí lắm nhưng Naina vẫn cự tuyệt. Truyện hôn ước thất bại, nhưng phù thủy Finn tiết lộ, nhược điểm của Chernomor chính là chòm râu.

• Khúc III:

Trên dặm trường quan san, Ruslan đi qua một chiến địa đầy xương khô và quạ rỉa. Ở đấy có cái đầu người khổng lồ rớm máu mà vẫn sống. Cái đầu nói rằng, y vốn là bào huynh Chernomor, nhưng bị lão lừa giết. Cái đầu biếu Ruslan thanh kiếm dưới cổ và mong chàng trả thù cho y.

• Khúc IV:

Phần Lyudmila bị giam trong lâu đài pha lê, bèn lấy trộm chiếc mũ tàng hình của Chernomor rồi tung tăng khắp cung tẩm. Mãi rồi lão pháp sư cũng dụ nàng vào một giấc ngủ say sưa.

Không lâu sau, chàng Ruslan đã tiến vào lâu đài giao chiến với Chernomor. Khác hẳn người anh, Chernomor bé lùn, không thạo võ nghệ nhưng có phép thuật tài tình, đặc biệt y có chòm râu trắng rất dài. Ruslan tóm được bộ râu khiến Chernomor lượn vèo vèo trên không hòng khiến chàng nản chí, nhưng cuối cùng y kiệt sức và bị chàng cắt râu, thế là thành tù binh.

Nhưng Ruslan không biết đánh thức Lyudmila thế nào, đành rước nàng lên ngựa.

• Khúc V:

Trên đường hồi hương, Ruslan bị Naina sai Farlaf giết, rồi để Farlaf đưa Lyudmila về cung lĩnh thưởng. Finn tiên liệu được nên ra cứu kịp, bèn cho Ruslan một chiếc nhẫn hóa giải phép thuật Chernomor.

• Khúc VI:

Vừa về đến kinh đô Kiev, Ruslan thấy quân Pecheneg đang hãm thành, bèn ra tay đánh bại kẻ thù.

Khi Lyudmila được Ruslan làm cho hồi tỉnh, liền tố cáo Farlaf. Farlaf xin đức vương công sá tội, bèn được tha mạng. Phần Chernomor đã mất phép thuật nên bị đem ra bêu riếu trước công chúng.

Phần kết[sửa | sửa mã nguồn]

Một bình luận xã luận khác của tác giả, ông than vãn rằng những ngày tốt đẹp đã qua rồi.

Văn hóa[sửa | sửa mã nguồn]

• Ruslan và Lyudmila (opera, Mikhail Glinka)
• Ruslan và Lyudmila (phim, 1974)

Ghi chú[sửa | sửa mã nguồn]

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

• Dargel, Nancy (1994). Ruslan and Ludmilla A Novel in Verse. New York, NY: Bergh Publishing, Inc. ISBN 0-930267-39-7.

Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]

Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về Ruslan và Lyudmila.

Quốc ngữ[sửa | sửa mã nguồn]

• Ruslan và Lyudmila - Truyện kì diệu với những yếu tố gợi tình^{[liên kết hỏng]} - Đài Tiếng Nói Nước Nga // 04-11-2011, (15:02)

Toàn bộ văn bản bằng tiếng Nga

• Theo từ ngữ hiện đại Lưu trữ 2007-10-18 tại Wayback Machine
• Theo từ ngữ cổ điển^{[liên kết hỏng]}

Ngoại ngữ[sửa | sửa mã nguồn]

• Издание 1835 года
• Петрунина Н. Н. К творческой истории поэмы А. С. Пушкина «Руслан и Людмила»
• Сказка Руслан и Людмила
• Аудиосказка Руслан и Людмила

Bản dịch tiếng Anh

• Bản dịch tiếng Anh
• Bản dịch tiếng Anh khác
• Tóm tắt chi tiết