Quattro Pro là một phần mềm xử lý bảng tính được Borland phát triển và hiện nay được bán bởi Corel, với tư cách  như là một phần của bộ phần mềm văn phòng WordPerfect của Corel.

Đặc điểm[sửa | sửa mã nguồn]

Trong lịch sử, Quattro Pro sử dụng lệnh bàn phím gần giống như Lotus 1-2-3. Trong khi nó thường được cho là chương trình đầu tiên sử dụng các trang giấy xếp theo thẻ, Boeing Calc thực ra đã dùng trang kiểu này trước đó.^[1][2] Nó hiện đang chạy dưới hệ điều hành Windows. Trong nhiều năm, Quattro Pro đã có một lợi thế so sánh, liên quan đến giới hạn hàng và cột tối đa, (cho phép kích thước trang tối đa là một triệu hàng và  18,276 cột). Điều này rất thuận lợi khi so sánh với giới hạn 65.536 hàng và 256 cột vốn có của Microsoft Excel (Excel 2007 trở về trước). Ngay cả với lợi thế số hàng tối đa, doanh thu và số bản bán được của Quattro Pro cách quá xa so với Excel, kể từ khoảng năm 1996 đến nay.

Khi phiên bản 1.0 được phát triển, nó được đặt tên mã là "Phật" vì nó có nghĩa là "lấy đi vị trí của Lotus", lúc đó đứng số 1 trên thị trường.^{[cần dẫn nguồn]} Khi sản phẩm được đưa ra thị trường vào năm 1988, tên ban đầu của nó, được Phó chủ tịch cao cấp, Spencer Leyton đề nghị tại một nhà hàng Việt Nam ở Santa Cruz, là Quattro (từ tiếng Ý nghĩa là bốn, chơi chữ với ý nghĩa vượt lên trên "1-2-3").^{[cần dẫn nguồn]} Borland đổi tên sản phẩm thành Quattro Pro khi đưa ra phiên bản mới vào năm 1990.

Phần mở rộng tập tin phổ biến của Quattro tập tin bảng tính Pro là.qpw, mà nó đã được sử dụng từ phiên bản 9. Quattro Pro phiên bản 7 và 8 được sử dụng.wb3, phiên bản 6 sử dụng.wb2, phiên bản 5 sử dụng.wb1, và các phiên bản hệ điều hành DOS sử dụng.wq2 và.wq1.^[3]

Nguồn gốc[sửa | sửa mã nguồn]

Bản gốc bảng tính điện tử Quattro của Borland là một chương trình DOS, với phiên bản ban đầu được thực hiện bởi ba người Đông Âu, một trong số đó là Lajos Frank, sau đó được Microsoft thuê. Một bài báo xuất hiện trên PC Week năm 1985, trích dẫn một nhà sản xuất các mẫu bảng tính nói rằng anh ta đã tiếp xúc gần gũi với Borland, và Borland đang phát triển một chương trình bảng tính. Vào thời điểm đó, hoàn toàn không có sự phát triển phần mềm bảng tính nào được Borland thực hiện. Sau khi cả hai đều đọc bài báo, Philippe Kahn và Spencer Leyton đã có một cuộc trò chuyện bình thường, và họ nói đùa, một nửa nghiêm túc, về việc có lẽ nên phát triển một phần mềm bảng tính để cạnh tranh với Lotus 1-2-3. Điều đó dẫn đến việc ông Kahn sắp xếp cuộc hẹn với một đại lý cho một số nhà phát triển phần mềm Đông Âu, Robert Stein của phần mềm Andromeda, cũng tham gia vào trò chơi Tetris. Điều đó dẫn đến một thỏa thuận được ông Leyton và ông Stein thương lượng, tạo điều kiện cho sự phát triển của Quattro ban đầu.

Quattro được viết bằng hợp ngữ và Turbo C chủ yếu bởi Adam Bosworth, Lajos Frank và Chuck Batterman. Nó được khen ngợi chủ yếu nhờ vào đồ họa chất lượng cao trên DOS. Borland mua lại một sản phẩm thay thế có tên là "Surpass", được viết bằng Modula-2. Các nhà thiết kế và lập trình viên chính của Surpass cũng được Borland thuê để biến Surpass thành Quattro Pro: Bob Warfield, Dave Anderson, Weikuo Liaw, Bob Richardson và Tod Landis. Họ tham gia cùng với các lập trình viên Borland khác như Chuck Batterman, Lajos Frank, Tanj Bennett, Rich Reppert và Roger Schlafly. Bob Warfield sau này trở thành Phó Chủ tịch R&D tại Borland. Tất cả cuối cùng đều đã rời Borland.

Quattro Pro được tung ra thị trường trong quý cuối cùng của năm 1989. Văn phòng chính Borland gần tâm chấn của trận động đất Loma Prieta và tòa nhà bị hư hại nghiêm trọng khi máy điều hòa không khí lớn và nặng trên mái nhà của Borland bị văng lên trời bởi trận động đất, và đã rơi xuống trên các thanh gỗ dán bị xê dịch vị trí trên đỉnh của tòa nhà. Các thanh gỗ dán đã bị hư hại đến mức chúng cần tiêm epoxy để làm cho chúng đủ chắc chắn để tiếp tục hỗ trợ cho kết cấu tòa nhà. Ngoài ra, hệ thống phun nước đã được kích hoạt. Tòa nhà đã đóng cửa trong nhiều tháng. Tất cả các máy tính đã được gỡ bỏ, đặt trên sân tennis, rửa sạch (trên trần đã phun bùn xám lên tất cả mọi thứ khi các vòi phun nước xịt nước) và sấy khô với máy sấy tóc. Những máy tính khởi động được đã được đưa vào hoạt động. Quattro Pro đã kịp hoàn thành kiểm tra đảm bảo chất lượng cuối cùng và đã được gửi đến bộ phận sản xuất từ những chiếc máy tính chạy trên sân tennis trong thời tiết mùa thu (may mắn) có nắng và khô.

Vụ kiện[sửa | sửa mã nguồn]

Một số người cho rằng Quattro Pro là chương trình đầu tiên sử dụng mô hình các tờ giấy được xếp lớp lên nhau (tabbed) - nhưng một chương trình bảng tính khác đó là Boeing Calc đã sử dụng nhiều tab và cho phép tham chiếu ba chiều trước khi Quattro Pro xuất hiện trên thị trường. (Boeing Calc quá chậm nên khả năng nhiều tab của nó hầu như không thể sử dụng được).^[1][2]

Quattro Pro là chủ đề của một vụ kiện lớn của Lotus chống lại Borland. Lotus cho rằng Quattro không thể sao chép các menu Lotus 1-2-3 (nó đã thực sự sao chép các menu). Borland cung cấp các menu 1-2-3 như là một lựa chọn thay thế vì khả năng tương thích phím tắt là cần thiết để chạy các macro trong các trang của 1-2-3. Borland lập luận rằng hầu hết các xe đều hoạt động như nhau, nhưng chúng không nhất thiết phải được sản xuất giống nhau. Vì vậy, Lotus không thể "sở hữu" một cách hợp lý cách thức hoạt động của một chương trình. Tòa án quận phán quyết ủng hộ Lotus, nhưng tòa án phúc thẩm phán quyết rằng các menu 1-2-3 là chức năng phần mềm và do vậy không có bản quyền. Vụ án đã đi đến tận Tòa án Tối cao Hoa Kỳ, và kết quả hòa 4-4 (Thẩm phán Stevens đã rút lui không bầu). Điều này đã khẳng định phán quyết của tòa án thấp hơn, đó là một chiến thắng cho Borland. Tuy nhiên, vấn đề lớn hơn về việc liệu một công ty có thể sở hữu và bảo vệ cách hoạt động của một chương trình của nó hay không vẫn chưa được giải quyết.

Khi vụ việc được giải quyết, Borland đã không còn sở hữu Quattro Pro nữa. Borland bán chương trình bảng tính cho Novell sáu tháng trước khi quyết định cuối cùng của tòa án được đưa ra.

Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]