Quan thoại thời Minh-Thanh
| Quan thoại | |
|---|---|
| 官話/官话 Guānhuà | |
 Cơ bản về ngữ pháp tiếng Trung của Fourmont (1742): Zhōngguó Guānhuà (中國官話), hoặc Medii Regni Communis Loquela[1] | |
| Khu vực | Trung Quốc |
| Phân loại | Hán-Tạng
|
| Mã ngôn ngữ | |
| Glottolog | không[2] |
Quan thoại thời Minh-Thanh[3][4] (giản thể: 明清官话; phồn thể: 明清官話; bính âm: MíngQīng Guānhuà, Hán-Việt: Minh Thanh Quan thoại) là ngôn ngữ nói chung sử dụng trong hành chính của đế quốc Trung Hoa trong các triều Minh và Thanh. Nó phát sinh như một biện pháp thực tế, để vượt qua sự không hiểu lẫn nhau của các phương ngữ Hán ngữ được nói ở các vùng khác nhau ở Trung Quốc. Do đó, kiến thức về ngôn ngữ này rất cần thiết để ra làm quan, nhưng nó chưa bao giờ được định nghĩa chính thức.[5][6] Ngôn ngữ này là một ngôn ngữ chung tự nhiên dựa theo các phương ngữ Quan thoại, ban đầu là của những người được nói xung quanh Nam Kinh nhưng sau đó chuyển sang Bắc Kinh, và phát triển thành tiếng Trung tiêu chuẩn vào thế kỷ 20. Trong một số tác phẩm thế kỷ 19, nó được gọi là phương ngữ cung đình.
Từ vựng[sửa | sửa mã nguồn]
Hầu hết các từ vựng được tìm thấy trong các mô tả về ngữ âm Quan thoại trước giữa thế kỷ 19 đã được giữ lại trong Hán ngữ tiêu chuẩn hiện đại. Tuy nhiên, một số từ xuất hiện trong ngôn ngữ bản ngữ được viết rộng rãi hơn của nhà Thanh và các thời kỳ trước đó không có trong các mô tả ban đầu của ngữ âm tiêu chuẩn. Chúng bao gồm những từ phổ biến hiện nay như hē (喝, Hán-Việt: hát, nghĩa đen: "uống"), suǒyǒude (所有的, Hán-Việt: sở hữu đích, nghĩa đen: "tất cả, mọi thứ") và zánmen (咱們, Hán-Việt: ngã môn, nghĩa đen: "chúng tôi").[7] Trong những trường hợp khác, dạng ngữ âm phương bắc thay thế dạng ngữ âm phương nam vào nửa sau thế kỷ 19, như dōu (trước đây là dū) 都 (Hán-Việt: đô) và hái (trước đây là huán) 還 (Hán-Việt: hoàn, nghĩa đen: "vẫn, chưa".[8]
Xem thêm[sửa | sửa mã nguồn]
Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]
- ^ Fourmont (1742).
- ^ Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin biên tập (2013). “Quan thoại”. Glottolog. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.
- ^ 葉寶奎 (Diệp Bảo Khuê), 2001. 明清官話音系 (Minh Thanh quan thoại âm hệ)，福建 (Phúc Kiến)：廈門 大學出版社 (Nhà xuất bản Đại học Hạ Môn)
- ^ 丁鋒 (Đinh Phong), 2008. 日漢琉漢對音與明清官話音研究 (Nhật Hán lưu Hán đối âm dữ Minh Thanh quan thoại âm nghiên cứu)，中華書局 (Trung Quốc thư cục).
- ^ Norman (1988), tr. 136.
- ^ Wilkinson (2013), tr. 25.
- ^ Coblin (2000a), tr. 544–545, 547.
- ^ Coblin (2000a), tr. 544.
Nguồn trích dẫn[sửa | sửa mã nguồn]
- Coblin W. S. (2000a). “A brief history of Mandarin”. Journal of the American Oriental Society. 120 (4): 537–552. doi:10.2307/606615. JSTOR 606615.Quản lý CS1: postscript (liên kết)
- Coblin W. S. (2000b). “A diachronic study of Míng Guānhuá phonology”. Monumenta Serica. 48: 267–335. doi:10.1080/02549948.2000.11731346. JSTOR 40727264.Quản lý CS1: postscript (liên kết)
- Coblin, W. South (2001), “'Phags-pa Chinese and the Standard Reading Pronunciation of Early Míng: A Comparative Study” (PDF), Language and Linguistics, 2 (2): 1–62, Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 22 tháng 9 năm 2018, truy cập ngày 5 tháng 9 năm 2020.
- ——— (2002), “Reflections on the Study of Post-Medieval Chinese Historical Phonology” (PDF), trong Ho, Dah-an (biên tập), Dialect Variations in Chinese, Taipei: Institute of Linguistics, Academia Sinica, tr. 23–50, ISBN 978-957-671-937-0, Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 27 tháng 2 năm 2021, truy cập ngày 5 tháng 9 năm 2020.
- ——— (2003), “Robert Morrison and the Phonology of Mid-Qīng Mandarin”, Journal of the Royal Asiatic Society of Great Britain & Ireland, 13 (3): 339–355, doi:10.1017/S1356186303003134.
- Fourmont, Étienne (1742), Linguae Sinarum Mandarinicae hieroglyphicae grammatica duplex, latinè, et cum characteribus Sinensium, Arcadio Huang, Hippolyte-Louis Guerin.
- Kaske, Elisabeth (2008), The politics of language in Chinese education, 1895–1919, BRILL, ISBN 978-90-04-16367-6.
- Morrison, Robert (1815), A dictionary of the Chinese language: in three parts, Volume 1, Macao: P.P. Thoms, OCLC 680482801.
- Norman, Jerry (1988), Chinese, Cambridge University Press, ISBN 978-0-521-29653-3.
- Trigault, Nicholas (1953), China in the Sixteenth Century: The Journals of Matthew Ricci, 1583–1610, trans. by Louis J. Gallagher, New York: Random House, ISBN 978-0-7581-5014-1, OCLC 491566.
- Wilkinson, Endymion (2013), Chinese History: A New Manual, Harvard-Yenching Institute Monograph Series, Cambridge, MA: Harvard University Asia Center, ISBN 978-0-674-06715-8.