Wiki - KEONHACAI COPA

Nhóm ngôn ngữ Philippines

Xem thêm: Ngôn ngữ tại Philippines
Nhóm ngôn ngữ Philippines
Phân bố
địa lý		Philippines
Bắc Sulawesi, Indonesia
Đông Sabah, Malaysia
Lan Tự, Đài Loan
Phân loại ngôn ngữ họcNam Đảo
Ngôn ngữ nguyên thủy:Philippines nguyên thủy
Ngôn ngữ con:
ISO 639-2 / 5:phi
Glottolog:Không
{{{mapalt}}}
Nhóm ngôn ngữ Philippines, theo Adelaar và Himmelmann (2005)

Nhóm ngôn ngữ Philippines, theo đề xuất của Zorc (1986) và Robert Blust (1991, 2005), là một nhóm gồm mọi ngôn ngữ của Philippines và bắc Sulawesi (trừ nhóm Sama–Bajaw, ngôn ngữ của người "Di-gan Biển"), tạo nên một nhánh con trong ngữ tộc Mã Lai-Đa Đảo của ngữ hệ Nam Đảo.[1][2][3] Dù quần đảo Philippines gần với trung tâm của cuộc lan tỏa Nam Đảo (Đài Loan), sự đa dạng giữa 150 ngôn ngữ Philippines không lớn lắm; có lẽ, sự đa dạng ban đầu của ngôn ngữ tại Philippines đã bị xóa sổ bởi sự lan rộng của tiền thân các ngôn ngữ Philippines hiện đại.[4]

Phân loại[sửa | sửa mã nguồn]

Theo chiều bắc nam, nhóm ngôn ngữ Philippines có thể chia ra như sau:

Ngoài ra, tiếng Ati, tiếng Dumaget Umiray, tiếng Manide, và tiếng Alabat Inagta là những ngôn ngữ chưa phân loại trong nhóm Philippines, được Reid (2013)[5] coi là những ngôn ngữ sớm tách ra khỏi ngôn ngữ Mã Lai-Đa Đảo nguyên thủy.

Reid (2018)[sửa | sửa mã nguồn]

Lawrence Reid (1982[6], 2017[7], 2018[8]) phủ nhận sự thống nhất phái sinh của nhóm ngôn ngữ Philippines. Reid (2018)[8] liệt kê những nhánh sau như.

Reid (2013)[5] chấp nhận những nhánh dưới đây là những phân nhóm trong vùng ngôn ngữ Philippines.

So sánh từ vựng[sửa | sửa mã nguồn]

Bảng so sánh một số ngôn ngữ Philippines sắp xếp theo chiều bắc xuống nam với ngôn ngữ Nam Đảo nguyên thủy đứng đầu để so sánh.

Tiếng Việt012345ngườinhàchódừangàymớichúng tagìlửa
Nam Đảo nguyên thủy*əsa
*isa		*duSa*təlu*Səpat*lima*Cau*Rumaq*asu*niuR*qalejaw*baqeRu*i-kita*n-anu*Sapuy
Batanes012345ngườinhàchódừangàymớichúng tagìlửa
Yami (Tao)ásadóa (raroa)tílo (tatlo)apat (ápat)limataovahaychitoniyoyarawvayoyatenangoapoy
Ivatanasadadowatatdoapatlimataovahaychitoniyoyarawva-yoyatenangoapoy
Bắc Luzon012345ngườinhàchódừangàymớichúng tagìlửa
Ilokanoibbong
awan		maysaduatallouppatlimataobalayasoniogaldawbarositayoaniaapoy
Ibanagawantaddayduatalluappa'limatolaybalaykituniukaggawbagusittamanniafi
Gaddangantetaddwatalloappatlimatolaybalayatuayogawbawuikkanetamsanenayafuy
Pangasinansakeydua
duara		talo
talora		apat
apatira		limatooabongasoniyogageobalosikatayoantopool
Central Luzon012345ngườinhàchódừangàymớichúng tagìlửa
Kapampanganalamétung
isâ		adwâatlûápatlimatáubaléásungúngutaldôbáyuíkatamunánuapi
Trung Philippines012345ngườinhàchódừangàymớichúng tagìlửa
Tagalogwalaisadalawatatloapatlimataobahayasoniyogarawbagotayoanoapoy
Bikol012345ngườinhàchódừangàymớichúng tagìlửa
Trung Bikolwarasaroduwatuloupatlimatawoharongayamniyogadlawba-gokitaanokalayo
Bikol Rinconadaəsaddarwātolōəpatlimatawōbaləyayamnoyogaldəwbāgokitāonōkalayō
Visayan012345ngườinhàchódừangàymớichúng tagìlửa
Waraywarayusa
sayo		duhatuloupatlimatawobalayayam
ido		lubiadlawbag-okitaanokalayo
Hiligaynonwalayisaduwatatloapatlimatawobalayidolubiadlawbag-okitaanokalayo
Asiusaruhatuyoupatlimatawobayayironidogadlawbag-okitani-okayado
Romblomanonisaduhatuyoupatlimatawobayayayamniyogadlawbag-okitaanokalayo
Onhanisyadarwatatloap-atlimatawobalayayamniyogadlawbag-okitaanokalayo
Kinaray-awarasaradarwatatloapatlimatahobalayayamniyogadlawbag-okita
tatən		anokalayo
Aklanonuwaisaea
sambilog		daywatatloap-atlimatawobaeayayamniyogadlawbag-okitaanokaeayo
Cebuwalausaduhatuloupatlimatawobalayirolubiadlawbag-okitaunsakalayo
Tausugisa
hambuuk		duwatuupatlimataubayiru'niyugadlawba-gukitaniyuunukayu
Danao012345ngườinhàchódừangàymớichúng tagìlửa
Mëranawisadowat'lophatlimatawwalayasoneyoggawi'ebagotanotonaaapoy
Nam Mindanao012345ngườinhàchódừangàymớichúng tagìlửa
Tbolisotulewutlufatlimataugunuohulefokdawlomitekuyteduofih
Minahasa012345ngườinhàchódừangàymớichúng tagìlửa
Tombulu (Minahasa)esazua
rua		teluepatlimatouwaléasupo'po'endowerukai
kita		apaapi
Sangir012345ngườinhàchódừangàymớichúng tagìlửa
Sangirsembau
esa'		daruatateluepa'limataubalékapuna'bango'elowuhukitétawéputung
Gorontalo-Mongondow012345ngườinhàchódừangàymớichúng tagìlửa
Gorontalotuwewuduluwototoluopatolimotawubele'apulasekatdulahubohu'itowolotulu
Mongondowinta'duatoluopatlimaintaubaloiungku'cekutsinggaimobagukitaondatulu'

Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]

  1. ^ Zorc, R.D. The genetic relationships of Philippine languages. 1986. In Geraghty, P., Carrington, L. and Wurm, S.A. editors, FOCAL II: Papers from the Fourth International Conference on Austronesian Linguistics. C-94:147-173. Pacific Linguistics, The Australian National University, 1986.
  2. ^ Blust, Robert (1991). “The Greater Central Philippines hypothesis”. Oceanic Linguistics. 30 (2): 73–129. doi:10.2307/3623084. JSTOR 3623084.
  3. ^ Blust, Robert A. (2005). “The linguistic macrohistory of the Philippines”. Trong Liao, Hsiu-Chuan; Rubino, Carl R.Galvez (biên tập). Current issues in Philippine linguistics pangaral kay Lawrence A. Reid. 2005: Linguistic Society of the Philippines and SIL Philippines. tr. 31–68.Quản lý CS1: địa điểm (liên kết)
  4. ^ Adelaar & Himmelmann (2005)
  5. ^ a b Reid, Lawrence A. (2013) "Who Are the Philippine Negritos? Evidence from Language." Human Biology: Vol. 85: Iss. 1, Article 15.
  6. ^ Reid, Lawrence. 1982. The demise of Proto-Philippines. In Papers from the Third International Conference on Austronesian Linguistics, Vol. 2: Tracking the travellers, ed. by Amran Halim, Lois Carrington, and Stephen Wurm, 201-216. Pacific Linguistics Series C, No. 75. Canberra: Australian National University.
  7. ^ Reid, Lawrence. 2017. Revisiting the position of Philippine languages in the Austronesian family. The Br. Andrew Gonzalez FSC (BAG) Distinguished Professorial Chair Lecture, 2017, De La Salle University, Manila.
  8. ^ a b Reid, Lawrence A. 2018. "Modeling the linguistic situation in the Philippines." In Let's Talk about Trees, ed. by Ritsuko Kikusawa and Lawrence A. Reid. Osaka: Senri Ethnological Studies, Minpaku. doi:10.15021/00009006
  • K. Alexander Adelaar and Nikolaus Himmelmann, The Austronesian languages of Asia and Madagascar. Routledge, 2005.

Tài liệu[sửa | sửa mã nguồn]

Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]

Wiki - Keonhacai copa chuyên cung cấp kiến thức thể thao, keonhacai tỷ lệ kèo, bóng đá, khoa học, kiến thức hằng ngày được chúng tôi cập nhật mỗi ngày mà bạn có thể tìm kiếm tại đây có nguồn bài viết: https://vi.wikipedia.org/wiki/Nh%C3%B3m_ng%C3%B4n_ng%E1%BB%AF_Philippines