Hiến chương 08
Hiến chương 08 (zh. 零八宪章, Língbā Xiànzhāng) là một tuyên ngôn đầu tiên có chữ ký của hơn 350 trí thức và nhà hoạt động nhân quyền Trung Quốc nhằm thúc đẩy cải cách chính trị và dân chủ trong nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa.[1]:
| “ | "Một trăm năm đã trôi qua kể từ khi hiến pháp đầu tiên của Trung Quốc được viết. Năm 2008, kỷ niệm 60 năm bản Tuyên ngôn Quốc tế Nhân quyền, lần thứ 30 việc thành lập tường dân chủ ở Bắc Kinh và lần thứ 10, người Trung Quốc đã ký kết Công ước Quốc tế về các Quyền Dân sự và Chính trị. Sắp tới là ngày kỷ niệm 20 năm của vụ thảm sát Thiên An Môn năm 1989 tới các sinh viên biểu tình đòi dân chủ. Nhân dân Trung Quốc, những người đã phải chịu đựng những thảm họa nhân quyền và vô số các chiến đấu trong những năm này, hiện nay có nhiều người thấy rõ rằng tự do, bình đẳng và nhân quyền là những giá trị phổ quát của nhân loại và dân chủ và chính phủ hợp hiến, là một khuôn khổ cơ bản cho việc bảo vệ các giá trị này.[2] | ” |
Bản Tuyên ngôn đã được phát hành vào ngày 10 tháng 12 năm 2008, kỷ niệm 60 năm của Tuyên ngôn Nhân quyền Thế giới, áp dụng tên và phong cách từ Hiến chương 77 chống lại chế độ Cộng sản do những người bất đồng chính kiến ở Tiệp Khắc xuất bản.[3] Kể từ khi được phát hành, hơn 8.100 người bên trong và ngoài Trung Quốc đã ký vào bản Tuyên ngôn này.[4][5]
Một trong những tác giả của Hiến chương 08, nhà văn Lưu Hiểu Ba, đã được trao giải Nobel Hòa bình vào năm 2010.
Nội dung[sửa | sửa mã nguồn]
Nhiều chữ ký ban đầu là công dân nổi tiếng trong và ngoài chính phủ, bao gồm cả các luật sư, một blogger Tây Tạng, tên là Woeser; và Bào Đồng, một cựu quan chức cấp cao của Đảng Cộng sản Trung Quốc. Tất cả họ đều phải đối mặt với nguy cơ bị bắt giữ và tù đày.[6] Hiến chương kêu gọi 19 thay đổi để cải thiện nhân quyền tại Trung Quốc, bao gồm một hệ thống pháp lý độc lập, tự do lập hội và loại bỏ các chế độ độc đảng. "Tất cả các loại xung đột xã hội đã không ngừng tích lũy và cảm xúc của sự bất mãn đã tăng liên tục, "Hiến chương viết. "Hệ thống hiện tại đã trở nên quá lạc hậu đến mức thay đổi là không thể tránh khỏi. "Trung Quốc là nước duy nhất có quyền lực lớn trên thế giới vẫn giữ chế độ toàn trị vi phạm quyền con người, hiến chương tuyên bố. "Thực trạng này phải thay đổi!! Cải cách Chính trị dân chủ không thể trì hoãn lâu hơn nữa".[6]
Các nội dung chính bản hiến chương:
- Sửa đổi Hiến pháp;
- Phân quyền;
- Dân chủ lập hiến;
- Tư pháp độc lập;
- Kiểm soát xã hội đối với công chức;
- Bảo đảm quyền con người;
- Bầu cử các quan chức trong bộ máy công;
- Bình đẳng Nông thôn - Thành thị;
- Tự do lập hội;
- Tự do hội họp;
- Tự do ngôn luận;
- Tự do tôn giáo;
- Giáo dục toàn dân;
- Bảo vệ quyền sở hữu tư nhân;
- Cải cách Tài chính và thuế;
- An sinh xã hội;
- Bảo vệ môi trường;
- Chế độ Cộng hòa liên bang;
- Hoà giải dân tộc.[7]
Đoạn mở đầu của Hiến chương tuyên bố:[8]
| “ | Năm nay là năm thứ 100 của Hiến pháp đầu tiên của Trung Quốc, ngày kỷ niệm 60 năm Tuyên ngôn Nhân quyền, kỷ niệm 30 năm ngày sinh của Bức tường Dân chủ, và 10 năm kể từ khi Trung Quốc đã ký các Công ước Quốc tế về các Quyền Dân sự và Chính trị. Sau khi trải qua một thời gian dài của thảm họa và đấu tranh dai dẳng về nhân quyền, quần chúng nhân dân Trung Quốc đã thức tỉnh đang ngày càng nhận ra rõ ràng hơn rằng tự do, bình đẳng, và nhân quyền là những giá trị phổ quát chung được chia sẻ bởi toàn thể nhân loại, và nền dân chủ, một nước cộng hòa, và hiến tạo thành cấu trúc khung cơ bản của quản trị hiện đại. Sự tước đoạt "hiện đại" những giá trị phổ quát và cơ bản này là một quá trình tước đi quyền sống của con người, bào mòn bản chất con người, và hủy hoại phẩm giá con người. Trung Quốc sẽ đi về đâu trong thế kỷ 21? Tiếp tục "hiện đại hóa" theo kiểu của chế độ độc tài? Hoặc công nhận giá trị phổ quát, hoà nhập vào nền văn minh chung, và xây dựng một hệ thống dân chủ? Đây là một quyết định không thể tránh được. | ” |
| — Hiến chương 08 | ||
Phản ứng[sửa | sửa mã nguồn]
Từ Chính phủ Trung Quốc[sửa | sửa mã nguồn]
Chính phủ Trung Quốc đã công khai tuyên bố rất ít về Hiến chương 08.[9] Vào ngày 8 tháng 12 năm 2008, hai ngày trước Lễ kỷ niệm 60 năm Liên Hợp Quốc thông qua Tuyên ngôn Nhân quyền, Lưu Hiểu Ba đã bị cảnh sát bắt giữ, vài giờ trước khi bản Hiến chương được phát tán mạng.[10] Ông đã bị tạm giữ và sau đó bị bắt giam ngày 23 tháng 6 năm 2009, với tội danh "nghi ngờ khích động lật đổ quyền lực nhà nước." [11][12] Một số người đoạt giải Nobel đã viết thư cho Chủ tịch nước Hồ Cẩm Đào yêu cầu thả tự do cho ông.[9] Để đáp lại, Chính phủ Trung Quốc cố gắng để trấn áp phong trào bất đồng chính kiến:[13] ít nhất 70 trong số 303 người ký tên ban đầu của nó đã được triệu tập hoặc bị thẩm vấn bởi cảnh sát trong khi phương tiện truyền thông trong nước đã bị cấm phỏng vấn bất cứ ai những người đã ký vào hiến chương này.[13] Cảnh sát cũng đã truy tìm hoặc hỏi cung một nhà báo, Li Datong, và hai luật sư, mặc dù họ không bị bắt.[9] Phương tiện truyền thông nhà nước đã bị cấm đưa tin về Bản tuyên ngôn này.[14] Một trang web phổ biến trong giới hoạt động nhân quyền, bullog.cn, mà có liên quan tới Hiến chương, đã bị đóng cửa.[15] Vào ngày 25 tháng 12 năm 2009, Lưu Hiểu Ba đã bị kết án 11 năm tù về tội danh "kích động lật đổ nhà nước".
Ngày 8 tháng 10 năm 2010, ông được trao giải Nobel Hòa bình "cho cuộc đấu tranh lâu dài và không bạo lực của mình cho các quyền cơ bản của con người ở Trung Quốc".
Từ Quốc tế[sửa | sửa mã nguồn]
Một số chính phủ ngoại quốc, trong đó có Hoa Kỳ,[16] Đức [17], và Đài Loan [18] đã lên án việc Chính phủ Trung Quốc trấn áp những người ủng hộ Hiến chương 08 cũng như ca ngợi Hiến chương 08. Báo chí quốc tế nói chung nói về Hiến chương 08 rất tích cực, và các tổ chức phi chính phủ quốc tế cũng hỗ trợ thông điệp phát ra từ Hiến chương.[19][20][21] Một số nhân vật quốc tế khác, bao gồm cả Đạt Lai Lạt Ma, cũng lên tiếng ủng hộ của họ và sự ngưỡng mộ đối với Hiến chương 08.[22] Nghệ sĩ ShawNshawN miêu tả một bức tranh khổ rộng 90 x 30 inch về 19 yêu cầu của Hiến chương.[23]
Xem thêm[sửa | sửa mã nguồn]
 | Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về Hiến chương 08. |
 | Wikisource tiếng Việt có toàn văn tác phẩm về: |
- Hiến chương 77
- Nhân quyền ở Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa
- Luật pháp nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa
- Hiến pháp Trung Quốc (1908)
- Hồ Cẩm Đào
- Dân chủ
Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]
- ^ “Over 5000 people have signed the Charter 08 (《零八宪章》签名已超过5000人)”. Boxun. ngày 17 tháng 12 năm 2008. Truy cập ngày 15 tháng 12 năm 2008.
- ^ Englische Übersetzung des gesamten Textes der Charta 08
- ^ Spencer, Richard (ngày 9 tháng 12 năm 2008). “Chinese dissidents emulate anti-Soviet heroes with Charter 08”. Telegraph.co.uk. Truy cập ngày 10 tháng 12 năm 2008.
- ^ Why China's leadership should talk to the Charter 08 movement, Washington Post, ngày 30 tháng 1 năm 2009.
- ^ Small green shoots of rebellion among ordinary Chinese, Irish Times, ngày 31 tháng 1 năm 2009.
- ^ a b Macartney, Jane (10 tháng 12 năm 2008). “Leading Chinese dissident, Liu Xiaobo, arrested over freedom charter”. London: Times Online. Truy cập ngày 9 tháng 12 năm 2008.
- ^ Link, Perry. “Charter 08 Translated from Chinese by Perry Link The following text of Charter 08, signed by hundreds of Chinese intellectuals and translated and introduced by Perry Link, Professor of Chinese Literature at the University of California, Riverside”. The New York Review of Books. Truy cập ngày 10 tháng 12 năm 2008.
- ^ “Charter 08 (translated from the Chinese by Human Rights in China)”. Human Rights in China. Bản gốc lưu trữ ngày 30 tháng 5 năm 2012. Truy cập ngày 10 tháng 12 năm 2008.
- ^ a b c China aims to silence reform call, BBC News, ngày 12 tháng 1 năm 2009.
- ^ Human Rights in China, "Independent Scholars Detained: Start of 2009 Crackdown? Lưu trữ 2009-04-29 tại Archive-It," ngày 9 tháng 12 năm 2008.
- ^ A Manifesto on Freedom Sets China’s Persecution Machinery in Motion, New York Times, ngày 3 tháng 5 năm 2009.
- ^ "刘晓波因涉嫌煽动颠覆国家政权罪被依法逮捕 Lưu trữ 2009-06-30 tại Wayback Machine" (Liu Xiaobo Formally Arrested on 'Suspicion of Inciting Subversion of State Power' Charges), China Review News, ngày 24 tháng 6 năm 2009.
- ^ a b "Beijing acts to stifle dissident call for reform,"Financial Times, ngày 3 tháng 1 năm 2009.
- ^ "Media Ban on Charter Activists," UNHCR và RFA, ngày 24 tháng 12 năm 2008.
- ^ "Edgy China blog site shut amid Internet porn sweep," Associated Press, ngày 9 tháng 1 năm 2009.
- ^ Sean McCormack, Sean McCormack (11 tháng 12 năm 2008). “Harassment of Chinese Signatories to Charter 08 Press Statement Sean McCormack, Spokesman Washington, DC”. U.S. Department of State. Truy cập ngày 10 tháng 12 năm 2008.
- ^ “China retaliates against signatories of rights charter”. Trend News. 11 tháng 12 năm 2008. Truy cập ngày 10 tháng 12 năm 2008.[liên kết hỏng]
- ^ Taiwan should heed "Charter 08" message Lưu trữ 2011-07-25 tại Wayback Machine, Taiwan News, ngày 25 tháng 12 năm 2008.
- ^ "Independent Scholars Detained: Start of 2009 Crackdown? Lưu trữ 2012-06-30 tại Archive.today" Human Rights in China, ngày 9 tháng 12 năm 2008.
- ^ “China: Retaliation for Signatories of Rights Charter Critic Liu Xiaobo Remains in Police Custody”. Human Rights Watch. 10 tháng 12 năm 2008. Truy cập ngày 10 tháng 12 năm 2008.
- ^ “International PEN protests the detention of leading Chinese dissident writer Liu Xiaobo”. International Pen. ngày 17 tháng 12 năm 2008. Bản gốc lưu trữ ngày 26 tháng 1 năm 2009. Truy cập ngày 18 tháng 12 năm 2008.
- ^ “Statement From His Holiness the Dalai Lama”. the 14th Dalai Lama. ngày 11 tháng 12 năm 2008. Bản gốc lưu trữ ngày 12 tháng 12 năm 2008. Truy cập ngày 9 tháng 10 năm 2010. Đã định rõ hơn một tham số trong
|accessdate=và|access-date=(trợ giúp) - ^ “Painting by ShawNshawN - Art of the Real”. Bản gốc lưu trữ ngày 23 tháng 8 năm 2010. Truy cập ngày 9 tháng 10 năm 2010.
Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]
- Full text of Charter 08: Original Chinese, English translation by Perry Link, English translation by Human Rights in China[liên kết hỏng], Bản dịch tiếng Việt
- Charter 08 main site Lưu trữ 2021-12-09 tại Wayback Machine (Chinese) -- includes updated news and signature lists
- "Chinese Support Charter 08 Lưu trữ 2009-08-21 tại Wayback Machine," History News Network
- "Over 300 sign 'Charter 08', a manifesto for human rights in China, but some are already arrested," Asia News
