Giải vô địch cờ vua thế giới 1993 là một trong những trận đấu gây tranh cãi nhất trong lịch sử cờ vua, với nhà vô địch cờ vua thế giới đương nhiệm Garry Kasparov và người thách đấu chính thức Nigel Short. Hai kỳ thủ này tách khỏi FIDE, cơ quan quản lý chính thức của môn cờ vua, và chơi trận tranh chức vô địch dưới sự bảo trợ của họ. của Hiệp hội Cờ vua Chuyên nghiệp. Đáp lại, FIDE tước danh hiệu vô địch thế giới của Kasparov và thay vào đó tổ chức trận tranh đai giữa Anatoly Karpov và Jan Timman.

Kasparov và Karpov đã thắng các trận đấu tranh chức vô địch trên. Lần đầu tiên trong lịch sử, có hai nhà vô địch Cờ vua Thế giới cạnh tranh nhau, một tình huống kéo dài cho đến khi Giải vô địch cờ vua thế giới 2006.

Giải đấu liên khu vực 1990[sửa | sửa mã nguồn]

Lần đầu tiên, Giải liên khu vực được tổ chức theo thể thức hệ Thụy Sĩ tại Manila vào tháng 6 và 7 năm 1990. 64 kỳ thủ thi đấu 13 vòng; với 11 kỳ thủ đứng đầu lọt vào Giải đấu Ứng viên.^[1]

Giải cờ vua Liên khu vực 1990

		Rating	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	Total
1	GM Boris Gelfand (Soviet Union)	2680	=26	+42	+3	=14	+29	=5	=2	=11	+8	=12	=6	=9	+16	9
2	GM Vassily Ivanchuk (Soviet Union)	2680	−54	+41	+43	+21	+8	+48	=1	=6	=12	=10	=5	+17	=3	9
3	GM Viswanathan Anand (India)	2610	=32	+44	−1	+49	−13	=54	+47	=18	=14	+29	+37	+12	=2	8½
4	GM Nigel Short (England)	2610	+20	−21	−13	=46	+33	+24	+7	−8	+30	+18	=11	=6	+12	8½
5	GM Gyula Sax (Hungary)	2600	=22	+64	+51	+8	=48	=1	=12	=9	=13	=11	=2	=10	=7	8
6	GM Viktor Korchnoi (Thụy Sĩ)	2630	=31	+33	=7	=15	+28	=30	+29	=2	=11	=13	=1	=4	=10	8
7	GM Robert Hübner (West Germany)	2585	=38	+62	=6	=16	=17	=18	−4	+19	+48	+21	=10	=11	=5	8
8	GM Predrag Nikolić (Yugoslavia)	2600	+13	+58	+12	−5	−2	=19	+40	+4	−1	=17	=21	=14	+25	8
9	GM Leonid Yudasin (Soviet Union)	2615	=45	+49	−29	+55	+25	=14	+48	=5	−21	+16	=12	=1	=11	8
10	GM Sergey Dolmatov (Soviet Union)	2615	=24	=23	+27	=11	+39	=29	+30	−12	+15	=2	=7	=5	=6	8
11	GM Alexey Dreev (Soviet Union)	2615	=44	=32	+22	=10	=21	+13	+14	=1	=6	=5	=4	=7	=9	8
12	GM Mikhail Gurevich (Soviet Union)	2640	+43	+36	−8	+37	=14	+34	=5	+10	=2	=1	=9	−3	−4	7½
13	GM Branko Damljanovic (Yugoslavia)	2515	−8	+53	+4	=51	+3	−11	+34	+16	=5	=6	−17	=19	=15	7½
14	GM Kiril Georgiev (Bulgaria)	2580	+57	=16	+17	=1	=12	=9	−11	=31	=3	=15	+28	=8	=20	7½
15	GM Ljubomir Ljubojević (Yugoslavia)	2600	+40	=29	=16	=6	=18	=17	=21	+22	−10	=14	+36	=25	=13	7½
16	GM Jaan Ehlvest (Soviet Union)	2655	+56	=14	=15	=7	=30	=23	+19	−13	+31	−9	+22	+21	−1	7½
17	GM Alexander Khalifman (Soviet Union)	2615	=33	+31	−14	+24	=7	=15	+23	=21	=29	=8	+13	−2	=19	7½
18	GM Yasser Seirawan (Hoa Kỳ)	2635	=42	=26	=30	+56	=15	=7	=31	=3	+40	−4	=27	=24	+22	7½
19	GM Alexei Shirov (Soviet Union)	2580	=55	=35	=23	=33	+42	=8	−16	−7	+32	+50	+29	=13	=17	7½
20	GM Jóhann Hjartarson (Iceland)	2520	−4	+61	−37	−40	+38	−36	+45	=47	+54	=39	+42	+34	=14	7½
21	GM Nick de Firmian (Hoa Kỳ)	2560	+61	+4	=48	−2	=11	+37	=15	=17	+9	−7	=8	−16	=28	7
22	GM Gad Rechlis (Israel)	2505	=5	=28	−11	+27	=47	=25	+46	−15	+41	+48	−16	+37	−18	7
23	IM Vasil Spasov (Bulgaria)	2495	=34	=10	=19	+36	=51	=16	−17	=44	−39	+43	=35	=26	+49	7
24	IM Igor Štohl (Czechoslovakia)	2525	=10	−34	+45	−17	+58	−4	+43	+39	=50	−37	+44	=18	=27	7
25	GM Michael Adams (England)	2590	+46	=63	+50	−29	−9	=22	=39	=49	+44	=27	+30	=15	−8	7
26	GM Roman Dzindzichashvili (Hoa Kỳ)	2560	=1	=18	+38	−30	=31	=46	=63	=34	=36	=42	=39	=23	+41	7
27	GM Ľubomír Ftáčnik (Czechoslovakia)	2550	−51	+59	−10	−22	+64	=32	+57	=37	+34	=25	=18	=36	=24	7
28	GM Boris Gulko (Hoa Kỳ)	2600	=64	=22	=32	+58	−6	=47	=41	=36	=33	+31	−14	+45	=21	7
29	GM Joël Lautier (Pháp)	2570	+60	=15	+9	+25	−1	=10	−6	+50	=17	−3	−19	=39	=35	6½
30	GM Smbat Lputian (Soviet Union)	2575	+59	=51	=18	+26	=16	=6	−10	=48	−4	+33	−25	=41	=36	6½
31	GM Miguel Illescas (Tây Ban Nha)	2535	=6	−17	=64	+38	=26	+51	=18	=14	−16	−28	=32	+44	=37	6½
32	GM Božidar Ivanović (Yugoslavia)	2520	=3	=11	=28	−50	=36	=27	=53	=54	−19	+55	=31	=48	+56	6½
33	GM Eugenio Torre (Philippines)	2530	=17	−6	+62	=19	−4	=49	=42	+46	=28	−30	−45	+51	+48	6½
34	GM Simen Agdestein (Norway)	2600	=23	+24	+63	−48	+50	−12	−13	=26	−27	+52	+40	−20	=39	6½
35	IM Mihail Marin (Romania)	2485	=37	=19	=36	−39	=49	=42	−56	+55	+47	=40	=23	=50	=29	6½
36	GM Mikhail Tal (Soviet Union)	2580	+52	−12	=35	−23	=32	+20	=37	=28	=26	+56	−15	=27	=30	6½
37	GM Tony Miles (England)	2595	=35	=55	+20	−12	+43	−21	=36	=27	+49	+24	−3	−22	=31	6½
38	GM Jaime Sunye Neto (Brazil)	2465	=7	=39	−26	−31	−20	=60	=59	+58	=53	+47	=48	=42	+50	6½
39	GM Andrei Sokolov (Soviet Union)	2570	=62	=38	=54	+35	−10	=41	=25	−24	+23	=20	=26	=29	=34	6½
40	GM Petar Popović (Yugoslavia)	2520	−15	=60	=42	+20	+63	=50	−8	+56	−18	=35	−34	=49	=45	6
41	IM Goran Cabrilo (Yugoslavia)	2485	−48	−2	=59	+60	+56	=39	=28	=42	−22	+49	=50	=30	−26	6
42	GM Kevin Spraggett (Canada)	2540	=18	−1	=40	+64	−19	=35	=33	=41	+51	=26	−20	=38	=46	6
43	GM Alonso Zapata (Colombia)	2545	−12	+52	−2	+53	−37	=57	−24	−51	+61	−23	+58	=54	+55	6
44	GM Ye Rongguang (Trung Quốc)	2525	=11	−3	−49	+62	−55	+58	+51	=23	−25	+57	−24	−31	+54	6
45	GM Eric Lobron (West Germany)	2535	=9	−50	−24	=59	+52	−56	−20	=57	+60	+54	+33	−28	=40	6
46	GM Stuart Rachels (Hoa Kỳ)	2475	−25	+47	=58	=4	=54	=26	−22	−33	−57	+62	=56	+52	=42	6
47	GM Margeir Petursson (Iceland)	2550	−63	−46	+57	+52	=22	=28	−3	=20	−35	−38	+60	=56	+59	6
48	GM Lajos Portisch (Hungary)	2590	+41	+54	=21	+34	=5	−2	−9	=30	−7	−22	=38	=32	−33	5½
49	GM Ian Rogers (Australia)	2535	=50	−9	+44	−3	=35	=33	+55	=25	−37	−41	+53	=40	−23	5½
50	GM Rafael Vaganian (Soviet Union)	2630	=49	+45	−25	+32	−34	=40	+54	−29	=24	−19	=41	=35	−38	5½
51	GM Gata Kamsky (Hoa Kỳ)	2650	+27	=30	−5	=13	=23	−31	−44	+43	−42	=53	=52	−33	+60	5½
52	IM Lin Ta (Trung Quốc)	2435	−36	−43	+61	−47	−45	+64	+62	=53	=56	−34	=51	−46	+58	5½
53	GM Vasily Smyslov (Soviet Union)	2570	−58	−13	+60	−43	−57	+59	=32	=58	=38	=51	−49	=62	+61	5½
54	GM Murray Chandler (New Zealand)	2560	+2	−48	=39	=63	=46	=3	−50	=32	−20	−45	+61	=43	−44	5
55	IM Rico Mascariñas (Philippines)	2465	=19	=37	=56	−9	+44	−63	−49	−35	+59	−32	+62	=61	−43	5
56	IM Walter Arencibia (Cuba)	2555	−16	+57	=55	−18	−41	+45	+35	−40	=52	−36	=46	=47	−32	5
57	IM Herman Claudius van Riemsdijk (Brazil)	2440	−14	−56	−47	+61	+53	=43	−27	=45	+46	−44	=59	−60	=62	5
58	IM Fouad El Taher (Egypt)	2375	+53	−8	=46	−28	−24	−44	=60	−38	=62	=61	−43	+59	−52	4
59	IM Carlos Armando Juárez Flores (Guatemala)	2425	−30	−27	=41	=45	=62	−53	=38	=61	−55	+60	=57	−58	−47	4
60	IM Leon David Piasetski (Canada)	2410	−29	=40	−53	−41	=61	=38	=58	=62	−45	−59	−47	+57	−51	3½
61	IM Slaheddine Hmadi (Tunisia)	2335	−21	−20	−52	−57	=60	=62	+64	=59	−43	=58	−54	=55	−53	3½
62	IM Assem Afifi (Egypt)	2400	=39	−7	−33	−44	=59	=61	−52	=60	=58	−46	−55	=53	=57	3½
63	GM Valery Salov (Soviet Union)	2655	+47	=25	−34	=54	−40	+55	=26	-	-	-	-	-	-	3½
64	IM Praveen Thipsay (India)	2490	=28	−5	=31	−42	−27	−52	−61	-	-	-	-	-	-	1

Salov và Thipsay rút lui sau bảy ván đấu.

Giải đấu Ứng viên 1991–93[sửa | sửa mã nguồn]

15 kỳ thủ thi đấu các trận đấu theo thể thức loại trực tiếp để chọn ra nhà thách đấu ngôi vua cờ. Bốn kỳ thủ lọt vào bán kết của Giải đấu Ứng viên trước đó 1988–90 là Karpov, Timman, Yusupov và Speelman có vé tham dự trực tiếp Giải đấu Ứng viên. 11 kỳ thủ còn lại là các kỳ thủ đứng đầu Giải liên khu vực.^[2] Nếu các trận đấu hòa sau các ván đấu tiêu chuẩn, các cặp đấu cờ nhanh sẽ được chơi cho đến khi một kỳ thủ chiến thắng.^[3] Với tư cách là đương kim á quân thế giới, cựu vua cờ Karpov được miễn vòng 1, vào thẳng tứ kết.

Các trận đấu vòng đầu tiên được diễn ra tại Sarajevo (Timman-Hübner và Gelfand-Nikolić), Wijk aan Zee (Korchnoi-Sax và Yusupov-Dolmatov), Riga (Ivanchuk-Yudasin), Luân Đôn (Short-Speelman) và Madras (Anand-Dreev) vào tháng 1 và tháng 2 năm 1991. Tứ kết diễn ra tại Bruxelles vào tháng 8 năm 1991. Bán kết thi đấu ở Linares vào tháng 4 năm 1992. Chung kết ở San Lorenzo del Escorial vào tháng 1 năm 1993.

Round of 16 (best of 8)

Quarterfinals (best of 8)

Semifinals (best of 10)

Final (best of 14)

Jan Timman

4½

Robert Hübner

2½

Jan Timman

4½

Victor Korchnoi

2½

Victor Korchnoi

5½

Gyula Sax

4½

Jan Timman

6

Artur Yusupov

4

Artur Yusupov

6½

Sergey Dolmatov

5½

Artur Yusupov

5½

Vassily Ivanchuk

4½

Vassily Ivanchuk

4½

Leonid Yudasin

½

Jan Timman

5½

Nigel Short

7½

Nigel Short

5½

Jon Speelman

4½

Nigel Short

5

Boris Gelfand

3

Boris Gelfand

5½

Predrag Nikolić

4½

Nigel Short

6

Anatoly Karpov

4

Viswanathan Anand

4½

Alexei Dreev

1½

Viswanathan Anand

3½

Anatoly Karpov

4½

(no opponent)

Anatoly Karpov

Trận PCA năm 1993[sửa | sửa mã nguồn]

Trước khi trận đấu diễn ra, cả Kasparov và Short đều phàn nàn về sự tham nhũng và thiếu chuyên nghiệp trong nội bộ FIDE và tách khỏi FIDE để thành lập Hiệp hội Cờ vua Chuyên nghiệp (PCA). PCA bảo trợ và tổ chức trận đấu giữa 2 người. Sự kiện này phần lớn do Raymond Keene dàn dựng. Keene đã đưa sự kiện đến London (FIDE đã lên kế hoạch cho Manchester tổ chức), và nước Anh đã xuất hiện cơn sốt cờ vua: Kênh 4 phát sóng 81 chương trình về trận đấu, đài BBC cũng đưa tin, và Short xuất hiện trong quảng cáo bia trên truyền hình. Trận chung kết Kasparov – Short dự kiến kéo dài 24 ván, diễn ra ở London vào tháng 9 và tháng 10 năm 1993.^[4]

Trận đấu tranh chức vô địch thế giới PCA 1993

	Rating	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15	16	17	18	19	20	Total
Garry Kasparov (Russia)	2815	1	½	1	1	½	½	1	½	1	½	½	½	½	½	1	0	½	½	½	½	12½
Nigel Short (England)	2665	0	½	0	0	½	½	0	½	0	½	½	½	½	½	0	1	½	½	½	½	7½

Sau trận đấu thực tế, các kỳ thủ lấp chỗ trống trong 4 ngày cuối của lịch thi đấu bằng cách chơi một loạt bảy trận giao hữu (với khai cuộc do trọng tài lựa chọn) và Kasparov thắng 5–2 (+ 4−1=2). Có một ván mà Kasparov và Short hợp tác để đấu với đội bình luận (và Kasparov-Short đã thắng). Sau chiến thắng quá chênh lệch của Kasparov trước Short, sự quan tâm đến cờ vua ở Anh nhanh chóng giảm xuống.

Trận đấu FIDE năm 1993[sửa | sửa mã nguồn]

Do trận đấu PCA được cho là trái phép, FIDE đã tước danh hiệu vô địch của Kasparov, loại ông và Short khỏi danh sách xếp hạng ELO, đồng thời sắp xếp một trận đấu "chính thức" giữa Timman và Karpov, người mà Short đã đánh bại lần lượt trong trận chung kết và bán kết của các ứng cử viên. Trận đấu của FIDE được diễn ra tại Zwolle, Arnhem, Amsterdam và Jakarta vào tháng 9 đến tháng 11 năm 1993.

FIDE World Chess Championship Match 1993

	Rating	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15	16	17	18	19	20	21	Total
Jan Timman (Hà Lan)	2620	0	1	½	½	½	0	½	½	½	0	½	½	½	0	0	0	½	½	½	1	½	8½
Anatoly Karpov (Russia)	2760	1	0	½	½	½	1	½	½	½	1	½	½	½	1	1	1	½	½	½	0	½	12½

Karpov giành chiến thắng trong trận đấu dự định gồm 24 ván và nhờ đó lấy lại danh hiệu vô địch FIDE mà trước đó ông đã nắm giữ từ năm 1975 đến năm 1985 trước khi thua Kasparov.^[5]

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]