Wiki - KEONHACAI COPA

Danh sách dịch bệnh

Danh sách ca tử vong
do bệnh truyền nhiễm
1607–1635, Bảo tàng Deutsches Historisches ở Berlin
Giai đoạnLịch sử loài người

Bài viết này là một danh sách ca tử vong do bệnh truyền nhiễm gây ra. Danh sách này không bao gồm các bệnh không truyền nhiễm phổ biến như bệnh tim mạch và ung thư.

Dịch bệnh đáng chú ý đầu tiên trong danh sách này là bệnh dịch thành Athens (429–426 TCN) với con số tử vong từ 75 đến 100 nghìn người, cho đến nay vẫn chưa rõ căn bệnh gây ra hậu quả này.[1][2][3] Một căn bệnh không rõ khác (được cho là đậu mùa) đã lây lan trong khoảng 165–180 (có thể đến tận năm 190) tại Đế quốc La Mã và giết khoảng 5 đến 10 triệu người.[4] Một căn bệnh cũng được cho là đậu mùa đã giết ít nhất 1 triệu người ở châu Âu từ năm 250 đến 266.[5] Trong khoảng 735–737, đậu mùa làm giảm 1/3 dân số Nhật Bản, tương đương với 2 triệu nhân khẩu.[6][7] Tính riêng từ năm 1877 đến 1977, có khoảng 500 triệu ca tử vong do đậu mùa.[8][9][10][11] Năm 1520, đậu mùa đã khiến 40% dân số México tử vong;[12] quốc gia này sau đó ghi nhận thêm 2 dịch bệnh không rõ nguyên nhân lần lượt giết chết khoảng 80% và 50% dân số toàn quốc.[13][14][15][16] Ba dịch bệnh này cùng với một số cơn dịch sau đó ở Mexico (lúc bấy giờ là một phần lãnh thổ của Tân Tây Ban Nha) ngày nay được gọi chung là cocoliztli (trong tiếng Nahuatl có nghĩa là loài gây hại hoặc bệnh dịch).

Ba đợt bùng phát dịch hạch trong lịch sử đã được gọi là đại dịch. Lần thứ nhất vào năm 541 đã chấm dứt cuộc đời của 25 đến 100 triệu người, trong đó có 40–50% dân số châu Âu.[17][18][19] Lần thứ hai bắt đầu với Cái Chết Đen (1331–1353) giết chết từ 75 đến 200 triệu người,[20] bao gồm 10–60% dân số châu Âu và sau đó là một loạt các đợt bùng phát từ năm 1360 đến 1835, mỗi đợt gây ra cái chết cho hàng nghìn cho đến cả triệu người. Lần thứ ba (1855–1860) lây lan toàn cầu và khiến 10 triệu người ở Ấn Độ cùng 2 triệu người khác ở Trung Quốc qua đời.[21][22] Từ năm 1816 đến năm 1975, liên tục xảy ra ba đại dịch bệnh tả ở nhiều nơi trên khắp thế giới. Bốn trong số đó đã lấy đi sinh mạng của ít nhất 100 nghìn người, đặc biệt lần thứ ba vượt ngưỡng 1 triệu; đợt bùng phát thứ năm giết chết ít nhất 9.400 người và hai đại dịch còn lại không rõ số ca tử vong.[23] Bệnh cúm cũng đã nhiều lần bùng phát với số lượng người tử vong đáng kể: hơn 1 triệu người ra đi vì căn bệnh này vào năm 1889–1890,[24] đại dịch cúm Tây Ban Nha 1918 khiến 17 đến 100 triệu người qua đời,[25][26][27] lần lượt có thêm 2 và 1 triệu người nữa mất vào năm 1957–1958 và 1968–1969,[28] gần đây nhất 151.700 đến 575.400 người đã chết trong đại dịch 2009.[29] Bệnh viêm não đã giết 1,5 triệu người trong khoảng 1915–1926.[30] Từ năm 1960 đến nay, hơn 32 triệu người trên toàn cầu đã không qua khỏi bệnh HIV/AIDS.[31]

Thế kỷ 15 trở về trước[sửa | sửa mã nguồn]

Số ca tử vong (ước tính)Địa điểmThời gianSự kiệnBệnhNguồn
75.000–100.000Hy Lạp429–426 TCNBệnh dịch thành AthensKhông biết, có thể là sốt phát ban, thương hàn hoặc sốt xuất huyết do virus[1][2][3]
Hy Lạp (Bắc Hy Lạp, Cộng hòa La Mã)412 TCNDịch bệnh 412 TCNKhông biết, có thể là cúm[32]
5–10 triệuĐế quốc La Mã165–180 (có thể đến tận 190)Đại dịch AntonineKhông biết, có thể là đậu mùa[4]
1 triệu +Châu Âu250–266Bệnh dịch Cyprian[5][33]
25–100 triệu; 40–50% dân số châu ÂuChâu Âu và Tây Nam Á541–542Bệnh dịch JustinianusDịch hạch[17][18][19]
Quần đảo Anh664–689Bệnh dịch 664[34]
2 triệu (xấp xỉ 1⁄3 toàn bộ dân số Nhật Bản)Nhật Bản735–737Đại dịch đậu mùa Nhật Bản 735–737Đậu mùa[6][7]
Đế quốc Đông La Mã, Tây Á, châu Phi746–747Bệnh dịch 746–747Dịch hạch[35]
75–200 triệu (10–60% dân số châu Âu)Châu Âu, châu Á và Bắc Phi1331–1353Cái Chết Đen[20]
10.000 +Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland (Anh) và tiếp đó là châu Âu lục địa1485–1551Bùng phát nhiều lầnBệnh sốt đổ mồ hôi[36]

Thế kỷ 16 và 17[sửa | sửa mã nguồn]

Số ca tử vong (ước tính)Địa điểmThời gianSự kiệnBệnhNguồn
5–8 triệu (40% dân số)Mexico1520Dịch đậu mùa 1520Đậu mùa[12]
5–15 triệu (80% dân số)Mexico1545–1548Dịch bệnh cocoliztli 1545–1548Có khả năng là Salmonella enterica[13][14][15][16]
> 20.100Luân Đôn1563–1564Dịch hạch ở Luân Đôn 1563Dịch hạch
2–2,5 triệu (50% dân số)Mexico1576–1580Dịch bệnh cocoliztli 1576Có khả năng là Salmonella enterica[13][14][15][16]
5000–9000Tenerife1582-1583Bệnh dịch hạch San Cristóbal de La Laguna 1582Dịch hạch[37]
Bắc Mỹ1592–1596Sởi[38]
3.000Malta1592–1593Dịch hạch Malta 1592–1593Dịch hạch[39]
> 19.900Luân Đôn1592–1593Dịch hạch Luân Đôn 1592–1593
Tây Ban Nha1596–1602[40]
Nam Mỹ1600–1650Sốt rét[41]
Anh1603Dịch hạch[42]
Ai Cập1609
30–90% dân sốNew England1616–1620Dịch bệnh New England 1616Không biết. Nghiên cứu gần đây cho rằng đó là leptospirosis với hội chứng Weil. Những đề xuất trước đó gồm sốt vàng, bệnh dịch hạch thể hạch, cúm, đậu mùa, thủy đậu, sốt phát ban và bệnh kết hợp giữa viêm gan siêu vi B với viêm gan siêu vi D.[43][44]
280.000Ý1629–1631Dịch hạch Ý 1629–1631Dịch hạch[45]
15.000–25.000Wyandot people1634Đậu mùa[46]
Mười ba thuộc địa1633Dịch đậu mùa Massachusetts
Anh1636Dịch hạch[47]
Trung Quốc1641–1644[48]
Tây Ban Nha1647–1652Đại dịch hạch Seville
Trung Mỹ1648Sốt vàng[49]
Ý1656Dịch hạch NaplesDịch hạch[50]
Mười ba thuộc địa1657Sởi[51]
24.148[52]Hà Lan1663–1664Dịch hạch
100.000[53]Anh1665–1666Đại dịch hạch ở Luân Đôn[54]
40.000Pháp1668[55]
11.300Malta1675–1676Dịch hạch Malta 1675–76[56]
Tây Ban Nha1676–1685[57]
76.000Áo1679Đại dịch hạch Vienna
Mười ba thuộc địa1687Sởi[58]
Mười ba thuộc địa1690Sốt vàng

Thế kỷ 18[sửa | sửa mã nguồn]

Số ca tử vong (ước tính)Địa điểmThời gianSự kiệnBệnhNguồn
Canada, Tân Pháp1702–1703Đậu mùa[59]
> 18.000 (36% dân số)Iceland1707–1709Dịch đậu mùa lớn
Đan Mạch, Thụy Điển, Litva1710–1712Bùng phát dịch hạch Đại chiến Bắc ÂuDịch hạch
Mười ba thuộc địa1713–1715Sởi[60]
Canada, Tân Pháp1714–1715Sởi[61]
>100.000Pháp1720–1722Đại dịch hạch MarseilleDịch hạch[62]
Mười ba thuộc địa1721–1722Đậu mùa[63]
Mười ba thuộc địa1729Sởi[64]
Tây Ban Nha1730Sốt vàng
Mười ba thuộc địa1732–1733Cúm[65]
Canada, Tân Pháp1733Đậu mùa[66]
> 50.000Balkans1738Đại dịch hạch 1738Dịch hạch
Mười ba thuộc địa1738Đậu mùa[67]
Mười ba thuộc địa1739–1740Sởi
Ý1743Dịch hạch[68]
Mười ba thuộc địa1747Sởi
Bắc Mỹ1755–1756Đậu mùa
Bắc Mỹ1759Sởi[69]
Bắc Mỹ, Tây Ấn1761Cúm
Bắc Mỹ, Pittsburgh ngày nay1763Đậu mùa[70]
> 50.000Nga1770–1772Dịch hạch Nga 1770–1772Dịch hạch
Tây Bắc Thái Bình DươngThập niên 1770Đậu mùa[71]
Bắc Mỹ1772Sởi
> 2.000.000Persia1772Dịch hạch Persia 1772–1773Dịch hạch[72]
Anh1775–1776Cúm[73]
Tây Ban Nha1778Bệnh dengue[74]
Bắc Mỹ1775–1782Dịch đậu mùa Bắc Mỹ 1775–1782Đậu mùa[75]
Tây Nam Hoa Kỳ1788[76]
Hoa Kỳ1788Sởi
New South Wales, Úc1789–1790Đậu mùa[77]
Hoa Kỳ1793Cúm và sốt phát ban
Hoa Kỳ1793–1798Dịch sốt vàng Philadelphia 1793Sốt vàng[78]

Thế kỷ 19[sửa | sửa mã nguồn]

Số ca tử vong (ước tính)Địa điểmThời gianSự kiệnBệnhNguồn
Tây Ban Nha1800–1803Sốt vàng[79]
Đế quốc Ottoman, Ai Cập1801Bệnh dịch hạch thể hạch[80]
Hoa Kỳ1803Sốt vàng
Ai Cập1812Dịch hạch
Đế quốc Ottoman1812–1819Dịch hạch Ottoman 1812–1819[81]
4.500Malta1813–1814Dịch hạch Malta 1813–1814
60.000România1813Dịch hạch Caragea
Ireland1816–1819Sốt phát ban
> 100.000Châu Á, châu Âu1817–1824Đại dịch bệnh tả 1817–1824Bệnh tả[23]
Hoa Kỳ1820–1823Sốt vàng
Tây Ban Nha1821[82]
> 100.000Châu Á, châu Âu, Bắc Mỹ1826–1837Đại dịch bệnh tả 1826–1837Bệnh tả[23]
New South Wales, Úc1828[83]
Hà Lan1829Dịch bệnh Groningen
Nam Úc1829[84]
Iran1829–1835[85]
Ai Cập1831[86][87]
Bắc Mỹ1831–1834Đậu mùa
Anh, Pháp1832Bệnh tả
Bắc Mỹ1832[88]
Hoa Kỳ1833
Hoa Kỳ1834
Ai Cập1834–1836Bệnh dịch hạch thể hạch[86][87]
Hoa Kỳ1837Sốt phát ban
Đại Bình nguyên Bắc Mỹ1837–1838Dịch đậu mùa Đại Bình nguyên Bắc Mỹ 1837Đậu mùa[89]
Dalmatia1840Dịch hạch
Nam Phi1840Đậu mùa
Hoa Kỳ1841Sốt vàng
1.000.000Nga1846–1860Đại dịch bệnh tả 1846–1860Bệnh tả[23]
> 20.000Canada1847–1848Dịch sốt phát ban 1847Sốt phát ban[90]
Hoa Kỳ1847Sốt vàng
Toàn cầu1847–1848Cúm[91]
Ai Cập1848Bệnh tả[86][87]
Bắc Mỹ1848–1849
Hoa Kỳ1850Sốt vàng
Bắc Mỹ1850–1851Cúm
Hoa Kỳ1851Bệnh tả[92]
Hoa Kỳ1852Sốt vàng
Đế quốc Ottoman1853Dịch hạch[93]
4.737Copenhagen, Đan Mạch1853Bùng phát bệnh tả Copenhagen 1853Bệnh tả[94]
616Anh1854Bùng phát bệnh tả Broad Street 1854Bệnh tả[95]
Hoa Kỳ1855Sốt vàng
>12 triệu tính riêng ở Ấn Độ và Trung QuốcToàn cầu1855–1860Đại dịch hạch thứ baBệnh dịch hạch thể hạch[21][22]
Portugal1857Sốt vàng
Victoria, Úc1857Đậu mùa[96]
Châu Âu, Bắc Mỹ, Nam Mỹ1857–1859Cúm[97]
> 3.000Central Coast, British Columbia1862–1863Đậu mùa[98]
Trung Đông1863–1875Đại dịch bệnh tả 1863–1875Bệnh tả[23]
Ai Cập1865[86][87]
Nga, Đức1866–1867
Úc1867Sởi
Iraq1867Dịch hạch[99]
Argentina1852–1871Sốt vàng[100]
Đức1870–1871Đậu mùa
40.000Fiji1875Bùng phát sởi Fiji 1875Sởi[101]
Đế quốc Nga1877Dịch hạch[102]
Ai Cập1881Bệnh tả[86][87]
> 9.000Ấn Độ, Đức1881–1896Đại dịch bệnh tả 1881–1896[23]
3.164Montréal1885Đậu mùa
1.000.000Toàn cầu1889–1890Đại dịch cúm 1889–1890Cúm[24]
Tây Phi1900Sốt vàng

Thế kỷ 20[sửa | sửa mã nguồn]

Số ca tử vong (ước tính)Địa điểmThời gianSự kiệnBệnhNguồn
Congo Basin1896–1906Trypanosomiasis[103]
> 800.000Châu Âu, châu Á, châu Phi1899–1923Đại dịch bệnh tả 1899–1923Bệnh tả[23]
113San Francisco1900–1904Bệnh dịch San Francisco 1900–1904Bệnh dịch hạch thể hạch[104]
Uganda1900–1920Trypanosomiasis[105]
Ai Cập1902Bệnh tả[86][87]
22Ấn Độ1903Bệnh dịch hạch thể hạch[106]
4Fremantle1903[107]
40.000Trung Quốc1910–1912Dịch hạch Trung Quốc 1910[108]
1.500.000Toàn cầu1915–1926Đại dịch viêm não lethargica 1915Viêm não lethargica[30]
> 7.000Hoa Kỳ1916Bại liệt[109]
17.000.000–100.000.000Toàn cầu1918–1920Đại dịch cúm Tây Ban Nha 1918Virus cúm A H1N1[25][26][27]
Nga1918–1922Sốt phát ban
30Los Angeles1924Bùng phát bệnh dịch hạch thể phổi Los Angeles 1924Bệnh dịch hạch thể phổi
43Croydon, Anh Quốc1937Dịch thương hàn ở Croydon 1937Thương hàn[110]
Ai Cập1942–1944Sốt rét[86][87]
Trung Quốc1946Bệnh dịch hạch thể hạch
Ai Cập1946Sốt tái phát[86][87]
1.845Hoa Kỳ1946Bại liệt[109]
Ai Cập1947Bệnh tả[86][87]
2.720Hoa Kỳ1949Bại liệt[109]
3.145Hoa Kỳ1952[109]
2.000.000Toàn cầu1957–1958Đại dịch cúm 1957–1958Virus cúm A H2N2[28]
Toàn cầu1961–1975Đại dịch bệnh tả 1961–1975Bệnh tả (chủng El Tor)[23]
500.000.000Toàn cầu1877–1977Đậu mùa[8][9][10][11]
1.000.000Toàn cầu1968–1969Đại dịch cúm 1968Virus cúm A H3N2[28]
5Hà Lan1971Bại liệt[111]
35Nam Tư1972Đại dịch đậu mùa Nam Tư 1972Đậu mùa
1.027Hoa Kỳ1972–1973Dịch cúm Luân ĐônVirus cúm A H3N2[112]
24Ý1973El Tor
15.000Ấn Độ1974Dịch đậu mùa ở Ấn Độ 1974Đậu mùa[113]
> 32.000.000Toàn cầu1960–nay (tính đến năm 2020)Đại dịch HIV/AIDSHIV/AIDS[31]
64Tây Sahara1984Dịch hạch
52Ấn Độ1994Dịch hạch ở Ấn Độ 1994[114]
231Anh Quốc1996–2001Bùng phát BSE ở Anh QuốcvCJD
Tây Phi1996Viêm màng não
105Malaysia1998–1999Bùng phát virus Nipah ở Malaysia 1998–1999Nhiễm virus Nipah[115]
Trung Mỹ2000Bệnh dengue[116]

Thế kỷ 21[sửa | sửa mã nguồn]

Số ca tử vong (ước tính)Địa điểmThời gianSự kiệnBệnhNguồn
> 400Nigeria2001Bệnh tả[117]
Nam Phi2001[118]
774Toàn cầu2002–2004Dịch SARS 2002–2004Hội chứng hô hấp cấp tính nặng[119]
Algeria2003Dịch hạch[120]
Afghanistan2004Leishmaniasis[121]
Bangladesh2004Bệnh tả[122]
Indonesia2004Bệnh dengue[123]
Sénégal2004Bệnh tả[124]
7Sudan2004Ebola[125]
Mali2005Sốt vàng[126]
27Singapore2005Bùng phát bệnh dengue ở Singapore 2005Bệnh dengue[127]
Luanda, Angola2006Bệnh tả[128]
61Ituri, Cộng hòa Dân chủ Congo2006Dịch hạch[129][130]
17Ấn Độ2006Sốt rét[131]
> 50Ấn Độ2006Bùng phát bệnh dengue ở Ấn Độ 2006Bệnh dengue[132]
Ấn Độ2006Các đợt bùng phát chikungunyaChikungunya[133]
> 50Pakistan2006Bùng phát bệnh dengue ở Pakistan 2006Bệnh dengue[134]
Philippines2006Bệnh dengue[135]
187Cộng hòa Dân chủ Congo2007Bùng phát Ebola ở MwekaEbola[136]
Ethiopia2007Bệnh tả[137]
49Ấn Độ2008[138]
10Iraq2007Dịch bệnh tả ở Iraq 2007[139]
Nigeria2007Bại liệt[140]
Puerto Rico, Cộng hòa Dominica, Mexico2007Bệnh dengue[141]
Somalia2007Bệnh tả[142]
37Uganda2007Ebola[125]
Việt Nam2007Bệnh tả[143]
Brasil2008Bệnh dengue[144]
Campuchia2008[145]
Chad2008Bệnh tả[146]
Trung Quốc2008–2017Bệnh tay, chân, miệng[147]
Madagascar2008Bệnh dịch hạch thể hạch[148]
Philippines2008Bệnh dengue[149]
Việt Nam2008Bệnh tả[150]
4.293Zimbabwe2008–2009Dịch bệnh tả ở Zimbabwe 2008–2009Bệnh tả[151]
18Bolivia2009Dịch bệnh dengue ở Bolivia 2009Bệnh dengue[152]
49Ấn Độ2009Bùng phát bệnh viêm gan ở Gujarat 2009Viêm gan siêu vi B[153]
Queensland, Úc2009Bệnh dengue[154]
Toàn cầu2009Bùng phát bệnh quai bị thế kỷ 21Quai bị
1.100Tây Phi2009–2010Bùng phát bệnh viêm màng não ở Tây Phi 2009–2010Viêm màng não[155]
151.700–575.400Toàn cầu2009–2010Đại dịch cúm 2009H1N1[29]
10.075 (tính đến tháng 5 năm 2017)Hispaniola2010–nayDịch bệnh tả ở Haiti thập niên 2010Bệnh tả[156][157]
> 4.500Cộng hòa Dân chủ Congo2010–2014Sởi[158][159]
170Việt Nam2011–nayBệnh tay, chân, miệng[160][161]
> 350Pakistan2011Bùng phát bệnh dengue ở Pakistan 2011Bệnh dengue[162]
171 (tính đến ngày 10 tháng 1 năm 2013)Darfur Sudan2012Bùng phát bệnh sốt vàng ở Darfur, Sudan 2012Sốt vàng[163]
862 (tính đến ngày 13 tháng 1 năm 2020)Toàn cầu2012–nayDịch MERS 2012Hội chứng hô hấp Trung Đông[164][165][166]
142Việt Nam2013–2014Sởi[167]
> 11.300Toàn cầu, chủ yếu tập trung ở Guinée, Liberia, Sierra Leone2013–2016Dịch bệnh Ebola tại châu Phi 2014Bệnh do virus Ebola[168][169][170]
183Châu Mỹ2013–2015Bùng phát chikungunya 2013–2014Chikungunya[171]
40Madagascar2014–2017Dịch hạch ở Madagascar thế kỷ 21Bệnh dịch hạch thể hạch[172]
36Ấn Độ2014–2015Bùng phát bênh viêm gan ở Odisha 2014Chủ yếu là viêm gan siêu vi E, những cũng có viêm gan siêu vi A[173]
2.035Ấn Độ2015Dịch cúm ở Ấn Độ 2015Virus cúm A H1N1[174][175][176]
~ 53Toàn cầu2015–2016Bùng phát virus Zika 2015–2016Virus Zika[177]
~ 100 (tính đến ngày 1 tháng 4 năm 2016)Angola, Cộng hòa Dân chủ Congo, Trung Quốc, Kenya2016Bùng phát bênh sốt vàng ở Angola và Cộng hòa Dân chủ Congo 2016Sốt vàng[178]
3.886 (tính đến ngày 30 tháng 11 năm 2019)Yemen2016–nayDịch bệnh tả ở Yemen, 2016–nayBệnh tả[179]
64 (tính đến ngày 16 tháng 8 năm 2017)Ấn Độ2017Các ca tử vong ở bệnh viện GorakhpurViêm não Nhật Bản[180]
60.000–80.000 +Hoa Kỳ2017–2018Mùa cúm Hoa Kỳ 2017–2018Cúm mùa[181][182][183][184]
18 (tính đến tháng 2 năm 2020)Ấn Độ2018Bùng phát virus Nipah tại Kerala 2018Nhiễm virus Nipah[185]
2.268 (tính đến ngày 16 tháng 3 năm 2020)Cộng hòa Dân chủ Congo, UgandaTháng 8 năm 2018–nayBùng phát virus Ebola tại Kivu Cộng hòa Dân chủ Congo 2018–2019Bệnh do virus Ebola[186][187]
> 6.000 (tính đến tháng 1 năm 2020)Cộng hòa Dân chủ Congo2019–nayDịch sởi ở Cộng hòa Dân chủ Congo 2019Sởi[188]
83SamoaDịch sởi ở Samoa 2019[189]
> 2.000Châu Á-Thái Bình Dương, Mỹ LatinhDịch bệnh dengue 2019Bệnh dengue[190][191][192]
>5.000.000 (Kể từ tháng 11 năm 2021).Toàn cầuĐại dịch COVID-19Bệnh virus corona 2019[193][194][195]

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

  1. ^ a b “Plague of Athens: Another Medical Mystery Solved at University of Maryland”. Trung tâm Y tế Đại học Maryland. Bản gốc lưu trữ ngày 4 tháng 12 năm 2015. Truy cập ngày 10 tháng 2 năm 2016.
  2. ^ a b Papagrigorakis, Manolis J.; Yapijakis, Christos; Synodinos, Philippos N.; Baziotopoulou-Valavani, Effie (2007). “DNA examination of ancient dental pulp incriminates typhoid fever as a probable cause of the Plague of Athens”. International Journal of Infectious Diseases. 10 (3): 206–214. doi:10.1016/j.ijid.2005.09.001. PMID 16412683.
  3. ^ a b Olson, PE; Hames, CS; Benenson, AS; Genovese, EN (1996). “The Thucydides syndrome: Ebola déjà vu? (or Ebola reemergent?)”. Emerging Infect. Dis. 2 (2): 155–156. doi:10.3201/eid0202.960220. PMC 2639821. PMID 8964060.
  4. ^ a b “Past pandemics that ravaged Europe”. BBC News. ngày 7 tháng 11 năm 2005. Bản gốc lưu trữ ngày 7 tháng 10 năm 2017.
  5. ^ a b Harper, Kyle (ngày 1 tháng 11 năm 2017). “Solving the Mystery of an Ancient Roman Plague”. The Atlantic. Truy cập ngày 20 tháng 3 năm 2020.
  6. ^ a b Suzuki, A. (2011). “Smallpox and the epidemiological heritage of modern Japan: Towards a total history”. Medical History. 55 (3): 313–18. doi:10.1017/S0025727300005329. PMC 3143877. PMID 21792253.
  7. ^ a b Kohn, George C. (2002). Encyclopedia of Plague and Pestilence: From Ancient Times to the Present. Princeton, New Jersey: Checkmark Books. tr. 213. ISBN 978-0816048939.
  8. ^ a b “History of Smallpox”. CDC (bằng tiếng Anh). ngày 25 tháng 7 năm 2017. Truy cập ngày 14 tháng 12 năm 2017.
  9. ^ a b Microbe hunters, then and now. Medi-Ed Press. 1996. tr. 23. ISBN 978-0-936741-11-6.
  10. ^ a b Henderson, Donald A. (ngày 30 tháng 12 năm 2011). “The eradication of smallpox – An overview of the past, present, and future”. Vaccine. 29: D8. doi:10.1016/j.vaccine.2011.06.080. PMID 22188929.
  11. ^ a b Henderson, D (2009). Smallpox: the death of a disease. Prometheus Books. tr. 12. ISBN 978-1-61592-230-7.
  12. ^ a b Acuna-Soto, R.; Stahle, D. W.; Cleaveland, M. K.; Therrell, M. D. (ngày 8 tháng 4 năm 2002). “Megadrought and Megadeath in 16th Century Mexico”. Emerging Infectious Diseases. 8 (4): 360–362. doi:10.3201/eid0804.010175. PMC 2730237. PMID 11971767.
  13. ^ a b c “American plague”. New Scientist. ngày 19 tháng 12 năm 2000. Lưu trữ bản gốc ngày 17 tháng 10 năm 2018. Truy cập ngày 17 tháng 10 năm 2018.
  14. ^ a b c Acuna-Soto, R.; Romero, L. C.; Maguire, J. H. (2000). “Large epidemics of hemorrhagic fevers in Mexico 1545–1815”. The American Journal of Tropical Medicine and Hygiene. 62 (6): 733–739. doi:10.4269/ajtmh.2000.62.733. PMID 11304065.
  15. ^ a b c Acuna-Soto, Rodolfo; Stahle, D. W.; Cleaveland, M. K.; Therrell, M. D. (2002). “Megadrought and Megadeath in 16th Century Mexico”. Emerging Infectious Diseases. 8 (4): 360–362. doi:10.3201/eid0804.010175. PMC 2730237. PMID 11971767.
  16. ^ a b c Vågene, Åshild J.; Herbig, Alexander; Campana, Michael G.; Robles García, Nelly M.; Warinner, Christina; Sabin, Susanna; Spyrou, Maria A.; Andrades Valtueña, Aida; Huson, Daniel; Tuross, Noreen; Bos, Kirsten I.; Krause, Johannes (2018). “Salmonella enterica genomes from victims of a major sixteenth-century epidemic in Mexico”. Nature Ecology & Evolution. 2 (3): 520–528. doi:10.1038/s41559-017-0446-6. PMID 29335577.
  17. ^ a b Rosen, William (2007), Justinian's Flea: Plague, Empire, and the Birth of Europe Lưu trữ 2017-07-24 tại Wayback Machine. Viking Adult; p. 3; ISBN 978-0-670-03855-8.
  18. ^ a b Andrew Ekonomou. Byzantine Rome and the Greek Popes. Lexington Books, 2007
  19. ^ a b Maugh, Thomas. “An Empire's Epidemic”. www.ph.ucla.edu. Truy cập ngày 20 tháng 3 năm 2020.
  20. ^ a b Austin Alchon, Suzanne (2003). A pest in the land: new world epidemics in a global perspective. Nhà xuất bản Đại học New Mexico. tr. 21. ISBN 978-0-8263-2871-7. Bản gốc lưu trữ ngày 1 tháng 4 năm 2019. Truy cập ngày 22 tháng 4 năm 2016.
  21. ^ a b Pryor, E. G. (1975). “The great plague of Hong Kong”. Journal of the Hong Kong Branch of the Royal Asiatic Society. 15: 61–70. JSTOR 23881624. PMID 11614750.
  22. ^ a b Infectious Diseases: Plague Through History, sciencemag.org
  23. ^ a b c d e f g h J. N. Hays (2005). Epidemics and pandemics: their impacts on human history. ABC-CLIO. ISBN 978-1-85109-658-9. Truy cập ngày 29 tháng 3 năm 2011.
  24. ^ a b Great Britain. Local Government Board (1893). Further report and papers on epidemic influenza, 1889–92: with an introduction by the medical officer of the Local Government Board. Eyre. Truy cập ngày 29 tháng 3 năm 2011.
  25. ^ a b Patterson, K. D.; Pyle, G. F. (1991). “The geography and mortality of the 1918 influenza pandemic”. Bulletin of the History of Medicine. 65 (1): 4–21. PMID 2021692.
  26. ^ a b P. Spreeuwenberg; và đồng nghiệp (ngày 1 tháng 12 năm 2018). “Reassessing the Global Mortality Burden of the 1918 Influenza Pandemic”. American Journal of Epidemiology. 187 (12): 2561–2567. doi:10.1093/aje/kwy191. PMID 30202996.
  27. ^ a b Jilani, TN; Jamil, RT; Siddiqui, AH (ngày 14 tháng 12 năm 2019). “H1N1 Influenza (Swine Flu)”. PMID 30020613. Lưu trữ bản gốc ngày 12 tháng 3 năm 2020. Truy cập ngày 11 tháng 3 năm 2020. Chú thích journal cần |journal= (trợ giúp)
  28. ^ a b c William E. Paul (ngày 1 tháng 5 năm 2008). Fundamental immunology. Lippincott Williams & Wilkins. ISBN 978-0-7817-6519-0. Lưu trữ bản gốc ngày 2 tháng 7 năm 2014. Truy cập ngày 29 tháng 3 năm 2011.
  29. ^ a b “First Global Estimates of 2009 H1N1 Pandemic Mortality Released by CDC-Led Collaboration” (bằng tiếng Anh). CDC. ngày 20 tháng 11 năm 2019. Truy cập ngày 12 tháng 3 năm 2020.
  30. ^ a b Foster, Harold D.; Hoffer, Abram (ngày 1 tháng 1 năm 2007). “Chapter 16 – Hyperoxidation of the Two Catecholamines, Dopamine and Adrenaline: Implications for the Etiologies and Treatment of Encephalitis Lethargica, Parkinson's Disease, Multiple Sclerosis, Amyotrophic Lateral Sclerosis, and Schizophrenia”. Oxidative Stress and Neurodegenerative Disorders (bằng tiếng Anh). Elsevier Science B.V.: 369–382. doi:10.1016/B978-044452809-4/50157-5. Truy cập ngày 11 tháng 2 năm 2020.
  31. ^ a b “HIV/AIDS”. WHO. Bản gốc lưu trữ ngày 10 tháng 4 năm 2020. Truy cập ngày 13 tháng 4 năm 2020.
  32. ^ Potter, C. W. (2002). “Foreword”. Influenza. Elsevier Science. tr. vii.
  33. ^ D. Ch. Stathakopoulos Famine and Pestilence in the late Roman and early Byzantine Empire (2007) 95
  34. ^ Maddicott, J. R. (ngày 1 tháng 8 năm 1997). “Plague in seventh century England”. Past & Present (bằng tiếng Anh). 156 (1): 7–54. doi:10.1093/past/156.1.7. ISSN 0031-2746.
  35. ^ Turner, David (tháng 11 năm 1990). “The Politics of Despair: The Plague of 746–747 and Iconoclasm in the Byzantine Empire1”. Annual of the British School at Athens (bằng tiếng Anh). 85: 419–434. doi:10.1017/S006824540001577X. ISSN 2045-2403.
  36. ^ Heyman, Paul; Simons, Leopold; Cochez, Christel (ngày 7 tháng 1 năm 2014). “Were the English Sweating Sickness and the Picardy Sweat Caused by Hantaviruses?”. Viruses. 6 (1): 151–171. doi:10.3390/v6010151. PMC 3917436. PMID 24402305.
  37. ^ (PDF) https://www.museosdetenerife.org/assets/downloads/publication-f11acf7d04.pdf. Đã bỏ qua tham số không rõ |titre= (gợi ý |title=) (trợ giúp); |title= trống hay bị thiếu (trợ giúp)
  38. ^ “American Indian Epidemics”. Bản gốc lưu trữ ngày 14 tháng 2 năm 2015.
  39. ^ “Our Heritage Saved: St Roque Chapel”. The Malta Independent. ngày 30 tháng 5 năm 2007. Bản gốc lưu trữ ngày 13 tháng 3 năm 2020.
  40. ^ “A History of Spain”. Lưu trữ bản gốc ngày 27 tháng 3 năm 2017. Truy cập ngày 16 tháng 11 năm 2014.
  41. ^ Griffing, Sean M; Gamboa, Dionicia; Udhayakumar, Venkatachalam (ngày 30 tháng 8 năm 2013). “The history of 20th century malaria control in Peru”. Malaria Journal. 12: 303. doi:10.1186/1475-2875-12-303. PMC 3766208. PMID 24001096.
  42. ^ Bell, Walter George (1951). Belinda Hollyer (ed.). The great Plague in London (folio society ed.). Folio society by arrangement with Random House. Pages 3–5
  43. ^ Marr, John S.; Cathey, John T. (2010). “New Hypothesis for Cause of Epidemic among Native Americans, New England, 1616–1619”. Emerging Infectious Diseases. 16 (2): 281–286. doi:10.3201/eid1602.090276. PMC 2957993. PMID 20113559.
  44. ^ Mann, Charles C. (tháng 12 năm 2005). “Native intelligence”. Lưu trữ bản gốc ngày 23 tháng 11 năm 2018. Truy cập ngày 17 tháng 10 năm 2018.
  45. ^ Hays, J. N. (2005). Epidemics and pandemics their impacts on human history. Santa Barbara, Calif.: ABC-CLIO. tr. 103. ISBN 978-1851096589.
  46. ^ Johansen, Bruce E. (2015). American Indian Culture: From Counting Coup to Wampum [2 volumes]: From Counting Coup to Wampum (bằng tiếng Anh). ABC-CLIO. tr. 88. ISBN 978-1-4408-2874-4. Truy cập ngày 12 tháng 2 năm 2020.
  47. ^ Newman, Kira L. S. (2012). “Shutt up: bubonic plague and quarantine in early modern England”. Journal of Social History. 45 (3): 809–834. doi:10.1093/jsh/shr114. ISSN 0022-4529. PMID 22611587. Truy cập ngày 12 tháng 2 năm 2020.
  48. ^ Timothy Brook (1999). The Confusions of Pleasure: Commerce and Culture in Ming China. University of California Press. tr. 163. ISBN 978-0-520-22154-3. Truy cập ngày 31 tháng 3 năm 2011.
  49. ^ Rogers, D.J.; Wilson, A.J.; Hay, S.I.; Graham, A.J. (2006). “The Global Distribution of Yellow Fever and Dengue”. Advances in Parasitology. 62: 181–220. doi:10.1016/S0065-308X(05)62006-4. ISBN 9780120317622. ISSN 0065-308X. PMC 3164798. PMID 16647971.
  50. ^ Scasciamacchia, Silvia; Serrecchia, Luigina; Giangrossi, Luigi; Garofolo, Giuliano; Balestrucci, Antonio; Sammartino, Gilberto; Fasanella, Antonio (2012). “Plague Epidemic in the Kingdom of Naples, 1656–1658 – Volume 18, Number 1 – January 2012 – Emerging Infectious Diseases journal – CDC”. Emerging Infectious Diseases (bằng tiếng Anh). 18 (1): 186–8. doi:10.3201/eid1801.110597. PMC 3310102. PMID 22260781.
  51. ^ Inc, Gideon Informatics; Berger, Dr Stephen (2019). Measles: Global Status: 2019 edition (bằng tiếng Anh). GIDEON Informatics Inc. tr. 514. ISBN 978-1-4988-2461-3. Truy cập ngày 12 tháng 2 năm 2020.
  52. ^ nl:Pestepidemie in Amsterdam
  53. ^ Ross, David. “UK travel and heritage – Britain Express UK travel guide”. The London Plague of 1665. Lưu trữ bản gốc ngày 26 tháng 5 năm 2019. Truy cập ngày 14 tháng 7 năm 2011.
  54. ^ Archives, The National. “Great Plague of 1665–1666 – The National Archives”. Lưu trữ bản gốc ngày 28 tháng 4 năm 2016. Truy cập ngày 4 tháng 7 năm 2016.
  55. ^ Jones, Colin (1996). “Plague and Its Metaphors in Early Modern France”. Representations (53): 97–127. doi:10.2307/2928672. ISSN 0734-6018. JSTOR 2928672.
  56. ^ Grima, Noel (ngày 19 tháng 6 năm 2017). “The 1676 plague in Malta”. The Malta Independent. Bản gốc lưu trữ ngày 12 tháng 11 năm 2017.
  57. ^ Casey, James (1999). Early Modern Spain: A Social History (bằng tiếng Anh). Psychology Press. tr. 37. ISBN 978-0-415-13813-0. Truy cập ngày 12 tháng 2 năm 2020.
  58. ^ Purvis, Thomas L. (2014). Colonial America To 1763 (bằng tiếng Anh). Infobase Publishing. tr. 173. ISBN 978-1-4381-0799-8. Truy cập ngày 12 tháng 2 năm 2020.
  59. ^ Desjardins, Bertrand (1996). “Demographic Aspects of the 1702–1703 Smallpox Epidemic in the St. Lawrence Valley”. Canadian Studies in Population. 23 (1): 49–67. doi:10.25336/P6459C.
  60. ^ Morens, David M. (2015). “The Past Is Never Dead—Measles Epidemic, Boston, Massachusetts, 1713 – Volume 21, Number 7 – July 2015 – Emerging Infectious Diseases journal – CDC”. Emerging Infectious Diseases Journal (bằng tiếng Anh). 21 (7): 1257–60. doi:10.3201/eid2107.150397. PMC 4480406. PMID 26277799.
  61. ^ Mazan, Ryan; Gagnon, Alain; Desjardins, Bertrand (2009). “The Measles Epidemic of 1714–1715 in New France”. Canadian Studies in Population. 36 (3–4): 295–323. doi:10.25336/P63P5Q.
  62. ^ Devaux, Christian A. (2013). “Small oversights that led to the Great Plague of Marseille (1720–1723): Lessons from the past”. Infection, Genetics and Evolution. 14: 169–185. doi:10.1016/j.meegid.2012.11.016. PMID 23246639.
  63. ^ “Zabdiel Boylston and inoculation”. Lưu trữ bản gốc ngày 5 tháng 9 năm 2015. Truy cập ngày 16 tháng 11 năm 2014.
  64. ^ Cook, Noble David; Lovell, William George (2001). Secret Judgments of God: Old World Disease in Colonial Spanish America (bằng tiếng Anh). University of Oklahoma Press. tr. 127. ISBN 978-0-8061-3377-5. Truy cập ngày 12 tháng 2 năm 2020.
  65. ^ “Ambrosevideo.com”. Lưu trữ bản gốc ngày 17 tháng 4 năm 2016. Truy cập ngày 27 tháng 3 năm 2011.
  66. ^ Gagnon, Alain; Mazan, Ryan (2009). “Does exposure to infectious diseases in infancy affect old-age mortality? Evidence from a pre-industrial population”. Social Science & Medicine. 68 (9): 1609–1616. doi:10.1016/j.socscimed.2009.02.008. PMID 19269727.
  67. ^ Krebsbach, Suzanne (1996). “The Great Charlestown Smallpox Epidemic of 1760”. The South Carolina Historical Magazine. 97 (1): 30–37. ISSN 0038-3082. JSTOR 27570134.
  68. ^ Tognotti, Eugenia (tháng 2 năm 2013). “Lessons from the History of Quarantine, from Plague to Influenza A”. Emerging Infectious Diseases (bằng tiếng Anh). 19 (2): 254–259. doi:10.3201/eid1902.120312. PMC 3559034. PMID 23343512.
  69. ^ LeMay, Michael C. (2016). Global Pandemic Threats: A Reference Handbook: A Reference Handbook (bằng tiếng Anh). ABC-CLIO. tr. 227. ISBN 978-1-4408-4283-2. Truy cập ngày 12 tháng 2 năm 2020.
  70. ^ Ranlet, Philip (2000). “The British, the Indians, and Smallpox: What Actually Happened at Fort Pitt in 1763?”. Pennsylvania History: A Journal of Mid-Atlantic Studies. 67 (3): 427–441. ISSN 0031-4528. JSTOR 27774278.
  71. ^ Lange, Greg (ngày 23 tháng 1 năm 2003). “Smallpox epidemic ravages Native Americans on the northwest coast of North America in the 1770s”. HistoryLink.org. Bản gốc lưu trữ ngày 26 tháng 5 năm 2008. Truy cập ngày 2 tháng 6 năm 2008.
  72. ^ Shahraki, Abdolrazag Hashemi (2016), Plague in Iran: Its history and current status.
  73. ^ Prichard, Augustin; Fothergill, John (1894). “Influenza in 1775”. The Lancet. 143 (3673): 175–176. doi:10.1016/S0140-6736(01)66026-4. Lưu trữ bản gốc ngày 3 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 5 tháng 7 năm 2019.
  74. ^ Rohé, George Henry; Robin, Albert (1908). Text-book of Hygiene: A Comprehensive Treatise on the Principles and Practice of Preventive Medicine from an American Standpoint (bằng tiếng Anh). Davis. tr. 428. Truy cập ngày 12 tháng 2 năm 2020. spain 1788 dengue fever.
  75. ^ Houston, C. S.; Houston, S. (2000). “The first smallpox epidemic on the Canadian Plains: In the fur-traders' words”. The Canadian Journal of Infectious Diseases. 11 (2): 112–5. doi:10.1155/2000/782978. PMC 2094753. PMID 18159275.
  76. ^ Waldman, Carl; Braun, Molly (2009). Atlas of the North American Indian (bằng tiếng Anh). Infobase Publishing. tr. 295. ISBN 978-1-4381-2671-5. Truy cập ngày 12 tháng 2 năm 2020.
  77. ^ The History of Small-Pox in Australia, 1788–1908, JHL Cumpston, (1914, Government Printer, Melb.)This epidemic is unlikely to have been a natural event. see, Warren (2013) doi:10.1080/14443058.2013.849750 After Cook and coinciding with Colonisation "With the arrival of the Europeans, the Gadigal population was virtually wiped. In 1789 and 1790 a smallpox epidemic swept through the Aboriginal population around Sydney" Lưu trữ 2008-06-25 tại Wayback Machine
  78. ^ “Epidemics”. Lưu trữ bản gốc ngày 22 tháng 7 năm 2013. Truy cập ngày 8 tháng 6 năm 2008.
  79. ^ “Tiger mosquitoes and the history of yellow fever and dengue in Spain”. Lưu trữ bản gốc ngày 4 tháng 8 năm 2017. Truy cập ngày 16 tháng 11 năm 2014.
  80. ^ Andrew Davidson (1893). Hygiene & diseases of warm climates. Pentland. tr. 337. Truy cập ngày 31 tháng 3 năm 2011.
  81. ^ Lynch, Lily (ngày 5 tháng 12 năm 2015). “Odessa, 1812: Plague and Tyranny at the Edge of the Empire”. Balkanist. Bản gốc lưu trữ ngày 15 tháng 3 năm 2020.
  82. ^ Chisholm, Hugh biên tập (1911). “Yellow Fever” . Encyclopædia Britannica. 28 (ấn bản 11). Cambridge University Press. tr. 910–911.
  83. ^ “Aboriginal Health History”. Bản gốc lưu trữ ngày 27 tháng 9 năm 2011. Truy cập ngày 16 tháng 11 năm 2014.
  84. ^ Barry Leadbeater. “South Australian History Timeline (19th Century)”. Bản gốc lưu trữ ngày 28 tháng 11 năm 2014. Truy cập ngày 16 tháng 11 năm 2014.
  85. ^ A History of the Human Plague in Iran Lưu trữ 2011-07-19 tại Wayback Machine, Mohammad Azizi, Farzaneh Azizi
  86. ^ a b c d e f g h i Kuhnke, Laverne. Lives at Risk: Public Health in Nineteenth-Century Egypt. ark.cdlib.org Lưu trữ 2008-11-20 tại Wayback Machine, Berkeley: University of California Press, c1990.
  87. ^ a b c d e f g h i Gallagher, Nancy. Egypt's Other Wars: Epidemics and the Politics of Public Health. Syracuse University Press, c1990. Published by the American University in Cairo Press. ISBN 977-424-295-5
  88. ^ Wilford, John Noble (ngày 15 tháng 4 năm 2008). “How Epidemics Helped Shape the Modern Metropolis”. The New York Times. Truy cập ngày 13 tháng 2 năm 2020.
  89. ^ “Smallpox decimates tribes; survivors join together – Timeline – Native Voices”. www.nlm.nih.gov. Lưu trữ bản gốc ngày 16 tháng 8 năm 2016. Truy cập ngày 4 tháng 7 năm 2016.
  90. ^ Gallagher, The Reverend John A. (1936). “The Irish Emigration of 1847 and Its Canadian Consequences”. Canadian Catholic Historical Association Report, University of Manitoba Web Site. Lưu trữ bản gốc ngày 11 tháng 10 năm 2007. Truy cập ngày 23 tháng 3 năm 2008.
  91. ^ a s, &NA (1849). “On the Influenza, or Epidemic Catarrhal Fever of 1847–8”. The American Journal of the Medical Sciences. 18 (35): 148–154. doi:10.1097/00000441-184907000-00018. PMC 5277660.
  92. ^ Daly, Walter J. (2008). “The Black Cholera Comes to the Central Valley of America in the 19th Century – 1832, 1849, and Later”. Transactions of the American Clinical and Climatological Association. 119: 143–153. ISSN 0065-7778. PMC 2394684. PMID 18596846.
  93. ^ Practitioner. 1877. Truy cập ngày 29 tháng 3 năm 2011.
  94. ^ [1] Lưu trữ 2015-01-03 tại Wayback Machine About Cholera epidemic of Copenhagen 1853
  95. ^ John Snow (1855). On the mode of communication of cholera. John Churchill. Truy cập ngày 29 tháng 3 năm 2011.
  96. ^ “Australian Medical Pioneers Index (AMPI) – Colonial Medical Life”. Lưu trữ bản gốc ngày 29 tháng 6 năm 2017. Truy cập ngày 16 tháng 11 năm 2014.
  97. ^ Beveridge, W.I.B. Influenza, the Last Great Plague (Heinemann, Luân Đôn, 1977)
  98. ^ Swanky, Tom (2016). The Smallpox War in Nuxalk Territory. British Columbia, Canada: Dragon Heart. tr. 93. ISBN 978-1365410161.
  99. ^ “1902Encyclopedia.com”. Lưu trữ bản gốc ngày 4 tháng 3 năm 2016. Truy cập ngày 16 tháng 11 năm 2014.
  100. ^ Cited in: Howlin, Diego (2004). "Vómito Negro, Historia de la fiebre amarilla, en Buenos Aires de 1871" Lưu trữ 2017-06-07 tại Wayback Machine, Revista Persona.
  101. ^ “Death of Forty Thousand Fijians from Measles”. Liverpool Mercury. 29 tháng 9 năm 1875. Truy cập ngày 9 tháng 11 năm 2012.
  102. ^ Chisholm, Hugh biên tập (1911). “Plague” . Encyclopædia Britannica. 21 (ấn bản 11). Cambridge University Press. tr. 693–705.
  103. ^ African trypanosomiasis Lưu trữ 2016-12-04 tại Wayback Machine, WHO
  104. ^ Echenberg, Myron (2007). Plague Ports: The Global Urban Impact of Bubonic Plague: 1894–1901. Sacramento: New York University Press. tr. 231. ISBN 978-0-8147-2232-9.
  105. ^ “Reanalyzing the 1900–1920 sleeping sickness epidemic in Uganda”. Lưu trữ bản gốc ngày 16 tháng 9 năm 2009. Truy cập ngày 7 tháng 1 năm 2008.
  106. ^ “Texas Department of State Health Services, History of Plague”. Lưu trữ bản gốc ngày 26 tháng 6 năm 2013. Truy cập ngày 1 tháng 7 năm 2008.
  107. ^ Report on the outbreak of plague at Fremantle (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 12 tháng 4 năm 2020.
  108. ^ “In Memory of the 1910 Harbin Plague”. Lưu trữ bản gốc ngày 28 tháng 10 năm 2017. Truy cập ngày 14 tháng 1 năm 2011.
  109. ^ a b c d Ochman, Sophie; Roser, Max (ngày 9 tháng 11 năm 2017). “Polio”. Our World in Data. OurWorldInData.org. Truy cập ngày 25 tháng 3 năm 2020.
  110. ^ Ravenel, Mazÿk P. (tháng 5 năm 1938). “The Croydon Epidemic of Typhoid Fever”. American Journal of Public Health and the Nations Health. 28 (5): 644–646. doi:10.2105/AJPH.28.5.644. PMC 1529192. PMID 18014847.
  111. ^ “Geschiedenis 24 – Polio in Staphorst”. Geschiedenis24.nl. ngày 17 tháng 11 năm 2010. Bản gốc lưu trữ ngày 14 tháng 7 năm 2013. Truy cập ngày 12 tháng 5 năm 2014.
  112. ^ “New, Deadly Flu Strain Detected in Albany Co”. Schenectady Gazette. Associated Press. ngày 24 tháng 1 năm 1975. tr. 3. Truy cập ngày 3 tháng 8 năm 2012.
  113. ^ “The control and eradication of smallpox in South Asia”. www.smallpoxhistory.ucl.ac.uk. Bản gốc lưu trữ ngày 19 tháng 10 năm 2008. Truy cập ngày 18 tháng 12 năm 2008.
  114. ^ Dutt, Ashok (2006). “Surat Plaque of 1994 re-examined” (PDF). Southeast Asian Journal of Tropical Medicine and Public Health. 37 (4): 755–60. PMID 17121302. Lưu trữ (PDF) bản gốc ngày 6 tháng 2 năm 2016. Truy cập ngày 19 tháng 6 năm 2016.
  115. ^ Lai-Meng Looi; Kaw-Bing Chua (2007). “Lessons from the Nipah virus outbreak in Malaysia” (PDF). The Malaysian Journal of Pathology. Department of Pathology, University of Malaya and National Public Health Laboratory of the Ministry of Health, Malaysia. 29 (2): 63–67. Lưu trữ (PDF) bản gốc ngày 30 tháng 8 năm 2019.
  116. ^ “Dengue in the Americas: The Epidemics of 2000”. Lưu trữ bản gốc ngày 17 tháng 10 năm 2017. Truy cập ngày 5 tháng 8 năm 2008.
  117. ^ “Nigeria cholera outbreak kills 400”. ngày 26 tháng 11 năm 2001. Lưu trữ bản gốc ngày 19 tháng 12 năm 2003. Truy cập ngày 16 tháng 11 năm 2014.
  118. ^ “Cholera Spreads Through South Africa Townships”. Lưu trữ bản gốc ngày 3 tháng 6 năm 2009. Truy cập ngày 16 tháng 11 năm 2014.
  119. ^ https://www.who.int/csr/sars/country/table2004_04_21/en/
  120. ^ Bertherat, Eric; Bekhoucha, Souad; Chougrani, Saada; Razik, Fathia; Duchemin, Jean B.; Houti, Leila; Deharib, Larbi; Fayolle, Corinne; Makrerougrass, Banaouda; Dali-Yahia, Radia; Bellal, Ramdan; Belhabri, Leila; Chaieb, Amina; Tikhomirov, Evgueni; Carniel, Elisabeth (2007). “Plague Reappearance in Algeria after 50 Years, 2003”. Emerging Infectious Diseases. 13 (10): 1459–1462. doi:10.3201/eid1310.070284. PMC 2851531. PMID 18257987.
  121. ^ “World Health Organization action in Afghanistan aims to control debilitating leishmaniasis”. Lưu trữ bản gốc ngày 12 tháng 10 năm 2017. Truy cập ngày 16 tháng 11 năm 2014.
  122. ^ Faruque, S. M.; Islam, M. J.; Ahmad, Q. S.; Faruque, A. S. G.; Sack, D. A.; Nair, G. B.; Mekalanos, J. J. (2005). “Self-limiting nature of seasonal cholera epidemics: Role of host-mediated amplification of phage”. Proceedings of the National Academy of Sciences. 102 (17): 6119–6124. Bibcode:2005PNAS..102.6119F. doi:10.1073/pnas.0502069102. PMC 1087956. PMID 15829587.
  123. ^ “Dengue fever in Indonesia – update 4”. WHO. ngày 11 tháng 5 năm 2004. Truy cập ngày 16 tháng 2 năm 2020.
  124. ^ Staff Reporter. “Cholera epidemic takes hold in Senegal”. The M&G Online. Lưu trữ bản gốc ngày 3 tháng 2 năm 2017. Truy cập ngày 16 tháng 11 năm 2014.
  125. ^ a b “Ebola virus disease” (Thông cáo báo chí). WHO. ngày 12 tháng 2 năm 2018. Truy cập ngày 26 tháng 2 năm 2020.
  126. ^ “Mali: Yellow fever epidemic in Kayes”. ngày 11 tháng 11 năm 2005. Lưu trữ bản gốc ngày 12 tháng 1 năm 2009. Truy cập ngày 24 tháng 11 năm 2008.
  127. ^ Koh, B. K.; Ng, L. C.; Kita, Y.; Tang, C. S.; Ang, L. W.; Wong, K. Y.; James, L.; Goh, K. T. (2008). “The 2005 dengue epidemic in Singapore: Epidemiology, prevention and control” (PDF). Annals of the Academy of Medicine, Singapore. 37 (7): 538–45. PMID 18695764. Lưu trữ (PDF) bản gốc ngày 6 tháng 7 năm 2017. Truy cập ngày 17 tháng 10 năm 2018.
  128. ^ Worst cholera outbreak in Angola Lưu trữ 2017-04-29 tại Wayback Machine, BBC
  129. ^ “Plague in the Democratic Republic of the Congo”. WHO. ngày 14 tháng 6 năm 2006. Truy cập ngày 26 tháng 2 năm 2020.
  130. ^ “Plague in the Democratic Republic of the Congo”. WHO. ngày 13 tháng 10 năm 2006. Truy cập ngày 26 tháng 2 năm 2020.
  131. ^ “Malaria Epidemic Sweeps Northeast India”. Lưu trữ bản gốc ngày 3 tháng 2 năm 2017. Truy cập ngày 1 tháng 7 năm 2008.
  132. ^ “Dengue epidemic threatens India's capital”. News-Medical.net. ngày 2 tháng 10 năm 2006. Lưu trữ bản gốc ngày 15 tháng 1 năm 2009. Truy cập ngày 16 tháng 11 năm 2014.
  133. ^ “WHO – Chikungunya in India”. Lưu trữ bản gốc ngày 23 tháng 12 năm 2013. Truy cập ngày 16 tháng 11 năm 2014.
  134. ^ Khan, E.; Siddiqui, J.; Shakoor, S.; Mehraj, V.; Jamil, B.; Hasan, R. (2007). “Dengue outbreak in Karachi, Pakistan, 2006: Experience at a tertiary care center”. Transactions of the Royal Society of Tropical Medicine and Hygiene. 101 (11): 1114–1119. doi:10.1016/j.trstmh.2007.06.016. PMID 17706259.
  135. ^ “Epidemiology of Dengue Disease in the Philippines (2000–2011): A Systematic Literature Review”. researchgate.net. tháng 11 năm 2014. Truy cập ngày 16 tháng 2 năm 2020.
  136. ^ “Mourners die as fever grips Congo”. Sydney Morning Herald'. ngày 30 tháng 8 năm 2007. Bản gốc lưu trữ ngày 30 tháng 7 năm 2012.
  137. ^ Xan Rice (ngày 22 tháng 2 năm 2007). “Fatal outbreak not a cholera epidemic, insists Ethiopia”. The Guardian. Lưu trữ bản gốc ngày 26 tháng 10 năm 2017. Truy cập ngày 16 tháng 11 năm 2014.
  138. ^ Cholera death toll in India rises Lưu trữ 2017-11-11 tại Wayback Machine BBC News.
  139. ^ Cholera outbreak in Iraq growing Lưu trữ 2017-02-04 tại Wayback Machine, Associated Press
  140. ^ Vaccine-linked polio hits Nigeria Lưu trữ 2016-08-20 tại Wayback Machine BBC News.
  141. ^ Dengue fever epidemic hits Caribbean, Latin America Lưu trữ 2009-08-03 tại Wayback Machine, Reuters
  142. ^ “Somalia cholera death fears grow”. ngày 28 tháng 4 năm 2007. Lưu trữ bản gốc ngày 5 tháng 10 năm 2017. Truy cập ngày 16 tháng 11 năm 2014.
  143. ^ Cholera epidemic losing its sting Lưu trữ 2008-06-26 tại Wayback Machine
  144. ^ “Thousands hit by Brazil outbreak of dengue”. edition.cnn.com. Truy cập ngày 16 tháng 2 năm 2020.
  145. ^ Cambodia suffers worst dengue epidemic, 407 dead Lưu trữ 2009-11-11 tại Wayback Machine, Reuters
  146. ^ “Cholera epidemic in western Chad kills 123”. ngày 2 tháng 9 năm 2004. Lưu trữ bản gốc ngày 12 tháng 1 năm 2009. Truy cập ngày 8 tháng 6 năm 2008.
  147. ^ “Epidemiology of Recurrent Hand, Foot and Mouth Disease, China, 2008–2015”. Emerging Infectious Diseases. CDC. 24 (3). tháng 3 năm 2018. Truy cập ngày 23 tháng 2 năm 2020.
  148. ^ “Madagascar: eighteen dead from Bubonic Plague, five in hospital since ngày 1 tháng 1 năm 2008”. Bản gốc lưu trữ ngày 9 tháng 5 năm 2009.
  149. ^ “Dengue cases in Philippines rise by 43 percent: government”. Lưu trữ bản gốc ngày 17 tháng 10 năm 2017. Truy cập ngày 16 tháng 11 năm 2014.
  150. ^ “Tăng cường công tác kiểm tra bệnh tả ở ký túc xá”. Thanh Niên. Lưu trữ bản gốc ngày 12 tháng 4 năm 2020. Truy cập ngày 12 tháng 4 năm 2020.
  151. ^ “Cholera Country Profile: Zimbabwe” (PDF). Tổ chức Y tế Thế giới – Lực lượng đặc nhiệm toàn cầu về kiểm soát bệnh tả. ngày 31 tháng 10 năm 2009. Truy cập ngày 16 tháng 2 năm 2020.
  152. ^ “The History of Dengue Outbreaks in the Americas”. NCBI. ngày 3 tháng 10 năm 2012. doi:10.4269/ajtmh.2012.11-0770. PMC 3516305. PMID 23042846. Chú thích journal cần |journal= (trợ giúp); |ngày truy cập= cần |url= (trợ giúp)
  153. ^ “NDTV Report”. Bản gốc lưu trữ ngày 25 tháng 2 năm 2009. Truy cập ngày 23 tháng 2 năm 2009.
  154. ^ McCredie, J. (2009). “Dengue fever epidemic hits northern Australia”. BMJ. 338: b967. doi:10.1136/bmj.b967. PMID 19273518.
  155. ^ Odigwe, C. (2009). “West Africa has worst meningitis epidemic for 10 years”. BMJ. 338: b1638. doi:10.1136/bmj.b1638. PMID 19383759.
  156. ^ Ministère de la Santé Publique et de la Population official cholera report ngày 22 tháng 3 năm 2011, www.mspp.gouv.ht Lưu trữ 2016-12-28 tại Wayback Machine[cần chú thích đầy đủ]
  157. ^ “Why Cholera Persists in Haiti Despite an Abundance of Aid”. www.npr.org. Lưu trữ bản gốc ngày 28 tháng 4 năm 2015. Truy cập ngày 5 tháng 4 năm 2018.
  158. ^ “Doctorswithoutborders.org”. MSF USA. Bản gốc lưu trữ ngày 27 tháng 9 năm 2011. Truy cập ngày 16 tháng 11 năm 2014.
  159. ^ “Democratic Republic of Congo: More measles vaccinations needed”. Médecins Sans Frontières (MSF) International. Lưu trữ bản gốc ngày 2 tháng 11 năm 2014. Truy cập ngày 16 tháng 11 năm 2014.
  160. ^ “Vietnam on alert as common virus kills 81 children – Yahoo News”. News.yahoo.com. ngày 19 tháng 8 năm 2011. Bản gốc lưu trữ ngày 5 tháng 3 năm 2016. Truy cập ngày 12 tháng 5 năm 2014.
  161. ^ Nguyen, Ngoc TB; Pham, Hau V.; Hoang, Cuong Q.; Nguyen, Tien M.; Nguyen, Long T.; Phan, Hung C.; Phan, Lan T.; Vu, Long N.; Tran Minh, Nguyen N. (2014). “Epidemiological and clinical characteristics of children who died from hand, foot and mouth disease in Vietnam, 2011”. BMC Infectious Diseases. 14: 341. doi:10.1186/1471-2334-14-341. PMC 4068316. PMID 24942066.
  162. ^ Surveillance, forecasting and response International conference on dengue control, 27–ngày 29 tháng 2 năm 2012 www.emro.who.int accessed ngày 16 tháng 2 năm 2020
  163. ^ Yuill, Thomas M.; Woodall, John P.; Baekeland, Susan (2013). “Latest outbreak news from ProMED-mail. Yellow fever outbreak—Darfur Sudan and Chad”. International Journal of Infectious Diseases. 17 (7): e476–e478. doi:10.1016/j.ijid.2013.03.009.
  164. ^ Donnelly, Christl A.; Malik, Mamun R.; Elkholy, Amgad; Cauchemez, Simon; Kerkhove, Maria D. Van (2019). “Worldwide Reduction in MERS Cases and Deaths since 2016 – Volume 25, Number 9 – September 2019 – Emerging Infectious Diseases journal – CDC”. Emerging Infectious Diseases (bằng tiếng Anh). 25 (9): 1758–1760. doi:10.3201/eid2509.190143. PMC 6711233. PMID 31264567.
  165. ^ “Middle East Respiratory Syndrome coronavirus (MERS-CoV) – Saudi Arabia”. WHO. ngày 11 tháng 6 năm 2015. Lưu trữ bản gốc ngày 16 tháng 6 năm 2015. Truy cập ngày 20 tháng 6 năm 2015.
  166. ^ “Middle East respiratory syndrome coronavirus (MERS-CoV) – United Arab Emirates”. WHO. ngày 31 tháng 1 năm 2020.
  167. ^ “Vietnam measles outbreak kills more than 100 people, mostly children”. Sydney Morning Herald. ngày 18 tháng 4 năm 2014. Bản gốc lưu trữ ngày 3 tháng 3 năm 2020.
  168. ^ “2014–2016 Ebola Outbreak in West Africa (section titled 'Impact')”. www.cdc.gov (bằng tiếng Anh). ngày 22 tháng 8 năm 2019. Bản gốc lưu trữ ngày 17 tháng 6 năm 2019. Truy cập ngày 14 tháng 2 năm 2020.
  169. ^ “Situation summary Latest available situation summary, ngày 26 tháng 6 năm 2015. World Health Organisation (2015-06-19). Truy cập 2015-06-20”. Lưu trữ bản gốc ngày 5 tháng 6 năm 2016. Truy cập ngày 27 tháng 6 năm 2015.
  170. ^ Gignoux, Etienne; Idowu, Rachel; Bawo, Luke; Hurum, Lindis; Sprecher, Armand; Bastard, Mathieu; Porten, Klaudia (2015). “Use of Capture–Recapture to Estimate Underreporting of Ebola Virus Disease, Montserrado County, Liberia”. Emerging Infectious Diseases. 21 (12): 2265–2267. doi:10.3201/eid2112.150756. PMC 4672419. PMID 26583831.
  171. ^ “Número de casos informados de artritis epidémica chikungunya en las Américas – SE 5 (ngày 6 tháng 2 năm 2015)”. Pan American Health Organization. Lưu trữ bản gốc ngày 18 tháng 2 năm 2015. Truy cập ngày 11 tháng 2 năm 2015.
  172. ^ “Plague – Madagascar”. WHO. Lưu trữ bản gốc ngày 2 tháng 5 năm 2019. Truy cập ngày 5 tháng 7 năm 2016.
  173. ^ “Odisha grapples with jaundice outbreak”. Deccan Herald. ngày 17 tháng 2 năm 2015. Lưu trữ bản gốc ngày 17 tháng 2 năm 2015. Truy cập ngày 17 tháng 2 năm 2015.
  174. ^ Press Trust of India (ngày 21 tháng 3 năm 2015). “Swine flu deaths at 1895; number of cases near 32K mark”. The Indian Express. Lưu trữ bản gốc ngày 12 tháng 10 năm 2015. Truy cập ngày 21 tháng 3 năm 2015.
  175. ^ “India struggles with deadly swine flu outbreak”. BBC News. ngày 20 tháng 2 năm 2015. Lưu trữ bản gốc ngày 21 tháng 2 năm 2015. Truy cập ngày 21 tháng 2 năm 2015.
  176. ^ “Death toll Gujarat”. Business Standard. ngày 15 tháng 3 năm 2015. Lưu trữ bản gốc ngày 2 tháng 4 năm 2015. Truy cập ngày 15 tháng 3 năm 2015.
  177. ^ “WHO | Zika: the origin and spread of a mosquito-borne virus”. WHO. Truy cập ngày 19 tháng 2 năm 2020.
  178. ^ “Yellow fever – countries with dengue: alert 2016-03-28 20:39:56 Archive Number: Archive Number: 20160328.4123983”. ProMED-mail. International Society for Infectious Diseases. Lưu trữ bản gốc ngày 10 tháng 4 năm 2016. Truy cập ngày 29 tháng 3 năm 2016.
  179. ^ WHO Regional Office for the Eastern Mediterranean Cholera Situation in Yemen November 2019". Truy cập ngày 30 tháng 11 năm 2019.
  180. ^ “Encephalitis outbreak: AES is a perennial issue in eastern Uttar Pradesh, northern Bihar”. India TV. 17 tháng 6 năm 2019. Truy cập ngày 17 tháng 2 năm 2020.
  181. ^ “Over 80,000 Americans Died of Flu Last Winter, Highest Toll in Years”. The New York Times Company. ngày 1 tháng 10 năm 2018. Truy cập ngày 10 tháng 4 năm 2020.
  182. ^ Lindsay, Paul. “INFLUENZA AND PNEUMOCOCCAL DISEASE CAN BE SERIOUS, HEALTH OFFICIALS URGE VACCINATION” (PDF). NFID. National Foundation for Infectious Diseases. Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 6 tháng 3 năm 2020. Truy cập ngày 10 tháng 4 năm 2020.
  183. ^ Belluz, Julia (ngày 27 tháng 9 năm 2018). “80,000 Americans died of the flu last winter. Get your flu shot”. Vox (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 10 tháng 4 năm 2020.
  184. ^ “What You Should Know for the 2017-2018 Influenza Season”. Centers for Disease Control and Prevention (bằng tiếng Anh). ngày 5 tháng 9 năm 2019. Truy cập ngày 10 tháng 4 năm 2020.
  185. ^ “Nipah virus contained, last two positive cases have recovered: Kerala Health Min”. The News Minute. ngày 11 tháng 6 năm 2018. Truy cập ngày 16 tháng 2 năm 2020.
  186. ^ “Operations Dashboard for ArcGIS”. who.maps.arcgis.com. Lưu trữ bản gốc ngày 21 tháng 8 năm 2019. Truy cập ngày 20 tháng 2 năm 2020.
  187. ^ “Ebola Virus Disease Outbreak Uganda Situation Reports”. WHO | Regional Office for Africa (bằng tiếng Anh). Lưu trữ bản gốc ngày 20 tháng 6 năm 2019. Truy cập ngày 3 tháng 9 năm 2019.
  188. ^ “DR Congo measles: More than 6,000 dead in world's worst outbreak”. BBC News (bằng tiếng Anh). ngày 8 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 28 tháng 2 năm 2020. Chú thích có tham số trống không rõ: |1= (trợ giúp)
  189. ^ “Two more deaths from measles in samoa over new year period”. Radio New Zealand. ngày 7 tháng 1 năm 2020. Lưu trữ bản gốc ngày 7 tháng 1 năm 2020.
  190. ^ “Dengue and severe dengue”. WHO. ngày 2 tháng 3 năm 2020.
  191. ^ “Why Dengue Fever Cases Are Hitting Record Highs In Latin America”. NPR. ngày 19 tháng 12 năm 2019.
  192. ^ “WHO says 2019 'worse than usual' for dengue in Pacific”. Radio New Zealand. ngày 26 tháng 8 năm 2019.
  193. ^ “Tracking coronavirus: Map, data and timeline”. BNO News. ngày 2 tháng 2 năm 2020. Bản gốc lưu trữ ngày 7 tháng 2 năm 2020. Truy cập ngày 16 tháng 2 năm 2020.
  194. ^ “Operations Dashboard for ArcGIS”.
  195. ^ “(Coronavirus Update live)”. Worldometers (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 16 tháng 3 năm 2020.

Đọc thêm[sửa | sửa mã nguồn]

Wiki - Keonhacai copa chuyên cung cấp kiến thức thể thao, keonhacai tỷ lệ kèo, bóng đá, khoa học, kiến thức hằng ngày được chúng tôi cập nhật mỗi ngày mà bạn có thể tìm kiếm tại đây có nguồn bài viết: https://vi.wikipedia.org/wiki/Danh_s%C3%A1ch_d%E1%BB%8Bch_b%E1%BB%87nh