Chuyến bay 901 của Air New Zealand
 Hầu hết các đống đổ nát của máy bay 901 vẫn còn trên các sườn dốc của núi Erebus. Ảnh này, được chụp nhân dịp kỷ niệm lần thứ 25 năm xảy ra tai nạn vào năm 2004, cho thấy một phần của da trên thân máy bay DC-10 với cánh cửa vào và cửa sổ cabin. | |
| Accident | |
|---|---|
| Ngày | 28 tháng 11 năm 1979 |
| Mô tả tai nạn | Controlled flight into terrain |
| Địa điểm | Núi Erebus, đảo Ross, Nam Cực 77°25′30″N 167°27′30″Đ / 77,425°N 167,45833°Đ |
| Dạng máy bay | McDonnell Douglas DC-10-30 |
| Hãng hàng không | Air New Zealand |
| Số đăng ký | ZK-NZP |
| Xuất phát | Sân bay quốc tế Auckland (nay là sân bay Auckland) |
| Chặng dừng | Sân bay quốc tế Christchurch |
| Điểm đến | Sân bay quốc tế Auckland |
| Hành khách | 237 |
| Phi hành đoàn | 20 |
| Tử vong | 257 (tất cả) |
| Sống sót | 0 |
Chuyến bay 901 của Air New Zealand (TE-901)[nb 1] là một chuyến bay ngắm cảnh Nam Cực thường lệ của hãng Air New Zealand hoạt động giữa năm 1977 và 1979, từ sân bay Auckland đến Nam Cực và trở về thông qua Christchurch. Ngày 28 tháng 11 năm 1979, chuyến bay thứ 14 của TE-901, một chiếc máy bay McDonnell Douglas DC-10-30 đăng ký ZK-NZP, đã va vào núi Erebus trên đảo Ross, Nam Cực, khiến tất cả 237 hành khách và 20 phi hành đoàn tử nạn.[1][2] Tai nạn này thường được gọi là Tai họa núi Erebus.
Điều tra ban đầu kết luận vụ tai nạn là do lỗi của phi công nhưng việc công chúng phản đối kịch liệt đã dẫn đến việc thành lập một Ủy ban Điều tra Hoàng gia điều tra tai nạn này. Ủy ban này, chủ trì bởi Peter Mahon, đã kết luận rằng vụ tai nạn đã bị gây ra bởi một sự điều chỉnh tọa độ của đường bay đêm trước khi thảm họa, cùng với việc không thể thông báo trước cho tổ bay về thay đổi, với kết quả là máy bay, thay vì được chỉ dẫn bởi máy tính xuống eo biển McMurdo (như các phi hành đoàn giả định), đã được chuyển hướng vào con đường núi Erebus. Cáo buộc cuối cùng đã dẫn đến thay đổi lãnh đạo cấp cao của hãng hàng không Air New Zealand. Vụ tai nạn này là vụ tai nạn có số người chết nhiều nhất New Zealand trong thời bình.[3]
Chuyến bay này được thiết kế và được tiếp thị với vai trò trải nghiệm tham quan độc đáo, mang theo một người hướng dẫn Nam Cực giàu kinh nghiệm để chỉ cho khách các địa điểm nổi bật và danh lam thắng cảnh bằng cách sử dụng hệ thống truyền thanh máy bay, trong khi hành khách được thưởng thức chuyến bay thông qua eo biển McMurdo.[4] Chuyến bay sẽ rời đi và trở lại New Zealand trong cùng ngày.
Chuyến bay 901 theo lịch sẽ rời sân bay quốc tế Auckland vào lúc 8:00 sáng để đến Nam Cực, và sẽ quay lại sân bay quốc tế Christchurch lúc 7:00 pm sau khi bay tổng cộng quãng đường dài 5.360 dặm (8.630 km). Máy bay sẽ dừng ở Christchurch 45 phút để đổ xăng và thay phi hành đoàn trước khi bay quãng đường 464 dặm (747 km) còn lại đến Auckland, đến vào lúc 9:00 pm. Vé bán vào thời điểm tháng 11 năm 1979 cho khách trên chuyến bay này là 360 $ mỗi người (tương đương khoảng 1218 USD vào thời điểm tháng 9 năm 2009).[5][6]
Các chức sắc, chẳng hạn như Sir Edmund Hillary đã làm người hướng dẫn trên các chuyến bay trước đó. Hillary dự kiến sẽ làm người hướng dẫn cho các chuyến bay gây tử vong ngày 28 tháng 11 năm 1979, nhưng đã phải hủy bỏ do các cam kết khác. Bạn lâu năm và người đồng hành leo núi của ông, Peter Mulgrew, đã làm hướng dẫn thay ông trong chuyến bay này.[7]
Chiếc máy bay này thường có lượng khách khoảng 85% số ghế; các ghế trống, thường nằm ở giữa trung tâm, cho phép hành khách di chuyển dễ dàng giữa khoang để nhìn qua cửa sổ. Chiếc máy bay sử dụng cho các chuyến bay Nam Cực là chiếc McDonnell Douglas DC-10-30 thứ 8 của hãng Air New Zealand. Chiếc máy bay này có số đăng ký ngày 28 tháng 11 là ZK-NZP. Là chiếc DC-10 thứ 182 được sản xuất, và chiếc DC-10 thứ 4 được giới thiệu bởi hãng Air New Zealand, ZK-NZP đã được giao cho hãng hàng không này ngày 12 tháng 12 năm 1974 tại nhà máy Long Beach của McDonnell Douglas. Nó là chiếc DC-10 của Air New Zealand lắp động cơ General Electric CF6-50C vào thời điểm lắp đặt chiếc máy bay, và đã có 20.750 giờ bay đến thời điểm rơi.[1][8]
Ghi chú[sửa | sửa mã nguồn]
- ^ Tại thời điểm rơi, mã IATA của Air New Zealand là TE, một sự thừa hưởng từ hãng tiền thân Tasman Empire Airways Limited (TEAL). Mã IATA của hãng sau này đổi sang đại diện cho NZ.
Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]
- ^ a b Thông tin tai nạn for ZK-NZP tại Aviation Safety Network
- ^ “DC-10 playbacks awaited” (pdf). Flight International: 1987. ngày 15 tháng 12 năm 1979. Truy cập ngày 24 tháng 8 năm 2011.
At press time no information had been released concerning the flightdata and cockpit-voice recorder of Air New Zealand McDonnell Douglas DC-10 ZK-NZP which crashed on Mount Erebus on 28 November.
- ^ “Air NZ apologises for Mt Erebus crash”. The Age. Wellington. ngày 24 tháng 10 năm 2009. Bản gốc lưu trữ ngày 28 tháng 3 năm 2015. Truy cập ngày 28 tháng 11 năm 2012. Lỗi chú thích: Thẻ
<ref>không hợp lệ: tên “Air NZ apologises for Mt Erebus crash” được định rõ nhiều lần, mỗi lần có nội dung khác - ^ Christchurch City Libraries. “New Zealand Disasters: Aircraft Accident: DC. 10 ZK-NZP Flight 901”. Truy cập ngày 11 tháng 7 năm 2006.
- ^ “The Erebus Story – The loss of TE901: Visitors to Antarctica – There and Back in a Day”. Truy cập ngày 1 tháng 12 năm 2009.
- ^ “RBNZ – New Zealand Inflation Calculator”. Bản gốc lưu trữ ngày 20 tháng 8 năm 2010. Truy cập ngày 28 tháng 11 năm 2012.
- ^ “Erebus disaster”. NZ History. ngày 9 tháng 6 năm 2009.
- ^ Hickson, Ken (1980). Flight 901 to Erebus. Whitcoulls Publishers. ISBN 978-0-7233-0641-2.
Đọc thêm[sửa | sửa mã nguồn]
- NZAVA Operation Deep Freeze – The New Zealand Story, 2002.
- Operation Overdue–NZAVA Archives 2002.
- C.H.N. L'Estrange, The Erebus enquiry: a tragic miscarriage of justice, Auckland, Air Safety League of New Zealand, 1995
- Stuart Macfarlane, The Erebus papers: edited extracts from the Erebus proceedings with commentary, Auckland, Avon Press, 1991
- Report of the Royal Commission to Inquire into the Crash on Mount Erebus, Antarctica of a DC10 Aircraft Operated by Air New Zealand Limited Lưu trữ 2018-01-28 tại Wayback Machine (66 Mb file), Wellington, Government Printer, 1981 (located at Archives New Zealand Lưu trữ 2016-01-21 tại Wayback Machine; item number ABVX 7333 W4772/5025/3/79-139 part 3)
- R Chippendale, Air New Zealand McDonnell-Douglas DC10-30 ZK-NZP, Ross Island, Antarctica ngày 28 tháng 11 năm 1979, Office of Air Accidents Investigation, New Zealand Ministry of Transport, Wellington, 1980 (only some parts there)
- Air New Zealand History Page Lưu trữ 2008-05-06 tại Wayback Machine, including a section about Erebus
Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]
 | Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về Chuyến bay 901 của Air New Zealand. |
- The Erebus Story – Loss of TE901 (includes Newspaper Articles and Video footage) – New Zealand Air Line Pilots' Association
- Aviation Safety Network: Transcript of flight 901
- The original brochure advertising Air New Zealand flights to Antarctica
- Judgments of the Court of Appeal of New Zealand on Proceedings to Review Aspects of the Report of the Royal Commission of Inquiry into the Mount Erebus Aircraft Disaster tại Dự án Gutenberg
- (audio file) ABC Radio National program "Ockham's Razor": "Arthur Marcell takes us through some of the events leading up to the crash and has a few questions for modern navigators." transcript
- NZ Special Service Medal (Erebus) 2006
- Erebus disaster (NZHistory.net.nz)–includes previously unpublished images and sound files
- Erebus Aircraft Accident–Christchurch City Libraries
- Erebus for Kids–This site is for young school children to provide information about the Erebus Tragedy.
- Erebus Disaster: Lookout – official TV New Zealand YouTube site with programme on the Royal Commission enquiry into the crash.