Chiến tranh thuộc địa Bồ Đào Nha Guerra Colonial Portuguesa
Một phần của Phi thực dân hóa và Chiến tranh lạnh
Thời gian 1961–1974 Địa điểm Angola, Guinée, và Mozambique Kết quả Cách mạng hoa cẩm chướng: cuối của Estado Novo chế độ và sự độc lập tiếp theo của Angola, Cabo Verde, Guiné-Bissau, Mozambique và São Tomé e Principe Thay đổi lãnh thổ Lãnh thổ hải ngoại Bồ Đào Nha ở châu Phi trở nên độc lập.[1]
Tham chiến
Bồ Đào Nha Được hỗ trợ bởi:  Nam Phi  Rhodesia  Malawi	MPLA FNLA UNITA FLEC PAIGC FRELIMO Được hỗ trợ bởi:  Liên Xô  Cuba  Trung Quốc  Hoa Kỳ  Zaire  Algeria  Tunisia  Tanzania  Zambia  Senegal  Guinea Congo-Brazzaville Ai Cập Bulgaria Liberia
Chỉ huy và lãnh đạo
Lãnh Đạo: António de Oliveira Salazar # Marcelo Caetano Américo Tomás Lãnh Đạo:{{plainlist| Angola: Francisco da Costa Gomes Guinea-Bissau thuộc Bồ Đào Nha: António de Spínola Otelo Saraiva de Carvalho Mozambique: António Augusto dos Santos (1964–69) Kaúlza de Arriaga (1969–74)	Angola: Agostinho Neto José Eduardo dos Santos Lúcio Lara Holden Roberto Jonas Savimbi Portuguese Guinea: Amílcar Cabral † Luís Cabral João Bernardo Vieira Domingos Ramos Pansau Na Isna Francisco Mende Mozambique: Eduardo Mondlane (1962–69) Joaquim Chissano (1962–75) Filipe Samuel Magaia (1964–66) Samora Machel (1969–75)
Lực lượng
148,000 Quân đội chính quy Bồ Đào Nha 65,000 người ở Angola 32,000 người ở Guinée thuộc Bồ Đào Nha 51,000 người ở Mozambique	40,000–60,000 du kích[2][cần nguồn tốt hơn] +30,000 ở Angola[2][cần nguồn tốt hơn] 10,000 ở Guinée thuộc Bồ Đào Nha[2][cần nguồn tốt hơn] 10–15,000 ở Mozambique[2][cần nguồn tốt hơn]
Thương vong và tổn thất
8,289 người bị giết[2][cần nguồn tốt hơn] 6,338 là người Bồ Đào Nha 2,493 là ngừoi châu Phi 15,507 người bị thương (thể chất và/hoặc tâm lý) 7,447 tù binh chiến tranh bị PAIGC xử tử	26,000 bị giết tổng cộng 10,000 tổng số người thiệt mạng ở Angola[3][cần nguồn tốt hơn] 64,000 bị giết ở Guinée thuộc Bồ Đào Nha hơn 10,000 người chết ở Mozambique}}
Thương vong dân sự:110,000 bị giết 50,000 bị giết ở Mozambique[4] 50,000 bị giết ở Angola 5,000 bị giết ở Guinea 5,000 dân cư là người da trắng bị giết

Chiến tranh thuộc địa Bồ Đào Nha (tiếng Bồ Đào Nha: Guerra Colonial Portuguesa) đề cập đến cuộc chiến giữa Cộng hòa thứ hai của Bồ Đào Nha và các thuộc địa, từ năm 1961 đến 1974. Sau khi kết thúc Chiến tranh thế giới thứ hai, nhiều nước châu Âu đã tự nguyện hoặc buộc phải từ bỏ thuộc địa của mình. Vào thời điểm đó, chế độ cánh hữu Saratocha ở Bồ Đào Nha đã từ chối từ bỏ thuộc địa của mình, vì vậy Bồ Đào Nha vẫn duy trì một đế chế thực dân khổng lồ. Bồ Đào Nha đã cố gắng chống lại làn sóng phi thực dân, do đó đã nổ ra một cuộc chiến tranh thuộc địa. Sau cuộc cách mạng cẩm chướng, Cộng hòa thứ hai Bồ Đào Nha tan rã và chiến tranh kết thúc. Trong suốt cuộc chiến, Bồ Đào Nha phải đối mặt với sự bất đồng quan điểm ngày càng gia tăng, cấm vận vũ khí và các biện pháp trừng phạt khác do đa số cộng đồng quốc tế áp đặt. Đến năm 1973, do thời gian chiến tranh và chi phí tài chính kéo dài, mối quan hệ ngoại giao của Bồ Đào Nha với các quốc gia thành viên Liên Hợp Quốc khác đã xấu đi và ngày càng trở nên không phổ biến. Sau cuộc cách mạng cẩm chướng năm 1975, chính phủ Bồ Đào Nha chính thức tuyên bố từ bỏ tất cả các thuộc địa hải ngoại.

Cách tiếp cận lịch sử của người Bồ Đào Nha quốc tế coi Chiến tranh thuộc địa Bồ Đào Nha là một cuộc xung đột duy nhất xảy ra ở ba nơi riêng biệt (Angola, Guinea-Bissau và Mozambique). Tuy nhiên, một số phương pháp khác để xem xét rằng có ba cuộc xung đột khác nhau, cụ thể là Cuộc chiến giành Độc Lập của Angola, Guinea-Bissau và Mozambique.Đôi khi, cuộc xung đột ngắn ngủi dẫn đến sự sáp nhập của Ấn Độ vào năm 1961 cũng được đưa vào. Không giống như các nước châu Âu khác trong những năm 1950 và 1960, Chế độ Cộng hòa thứ hai của Bồ Đào Nha đã không rút khỏi các thuộc địa châu Phi hoặc các tỉnh ở nước ngoài (Ultramarinas) vì chúng đã được gọi chính thức từ năm 1951. Trong những năm 1960, các phong trào độc lập vũ trang khác nhau đã bắt đầu hoạt động: các phong trào phổ biến như:Giải phóng Angola, Mặt trận Giải phóng Quốc gia Angola, Liên minh Quốc gia Độc lập từ Bồ Đào Nha ở Angola, Đảng Độc lập Guinea và Cape Verde ở Châu Phi và Mặt trận Giải phóng Mozambique.Trong cuộc xung đột này, sự tàn bạo đã được gây ra bởi tất cả các lực lượng liên quan.

Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

• Afonso, Aniceto and Gomes, Carlos de Matos, Guerra Colonial (2000) ISBN 972-46-1192-2
• Kaúlza de Arriaga – Published works of the General Kaúlza de Arriaga Lưu trữ 2021-03-02 tại Wayback Machine
• Becket, Ian et all., A Guerra no Mundo, Guerras e Guerrilhas desde 1945, Lisboa, Verbo, 1983
• Dávila, Jerry. "Hotel Tropico: Brazil and the challenge of African Decolonization, 1950–1980." Duke University Press, 2010. ISBN 978-0822348559
• Marques, A. H. de Oliveira, História de Portugal, 6ª ed., Lisboa, Palas Editora, Vol. III, 1981
• Mattoso, José, História Contemporânea de Portugal, Lisboa, Amigos do Livro, 1985, «Estado Novo», Vol. II e «25 de Abril», vol. único
• Mattoso, José, História de Portugal, Lisboa, Ediclube, 1993, vols. XIII e XIV
• Pakenham, Thomas, The Scramble for Africa, Abacus, 1991 ISBN 0-349-10449-2
• Reis, António, Portugal Contemporâneo, Lisboa, Alfa, Vol. V, 1989;
• Rosas, Fernando e Brito, J. M. Brandão, Dicionário de História do Estado Novo, Venda Nova, Bertrand Editora, 2 vols. 1996
• Vários autores, Guerra Colonial, edição do Diário de Notícias
• Jornal do Exército, Lisboa, Estado-Maior do Exército
• Cann, John P, Counterinsurgency in Africa: The Portuguese Way of War, 1961–1974, Hailer Publishing, 2005

Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]

• (tiếng Bồ Đào Nha) Guerra Colonial: 1961–1974 (guerracolonial.org) Lưu trữ 2008-10-24 tại Wayback Machine
• Repression of Buddhism in Sri Lanka by the Portuguese (1505 - 1658)