Công Đảng Úc (tiếng Anh: Australian Labor Party) còn gọi là Đảng Lao động Úc, là một đảng chính trị lớn của nước Úc. Cùng với Liên đảng Tự do/Quốc gia, đây là một trong hai chính đảng lớn nhất tại hai cấp liên bang và tiểu bang trên toàn nước Úc.

Thành lập năm 1891 và lớn mạnh trong phong trào nghiệp đoàn và giới công nhân lao động thời thuộc địa, đường lối và chính sách của Công Đảng chịu ảnh hưởng từ các phong trào lao động; đồng thời, đại diện các nghiệp đoàn vẫn có chân trong cơ cấu chiến lược của đảng ở các cấp. Công Đảng tự nhận mình theo khuynh hướng chủ nghĩa xã hội dân chủ và đấu tranh ủng hộ cho các tầng lớp lao động chống lại áp bức, bóc lột. Tuy nhiên, trong những năm gần đây đảng đang chịu nhiều áp lực từ quá trình đấu tranh chính trị nội bộ giữa hai nhóm tả và hữu khuynh trong đảng, và lời kêu gọi mở rộng để vượt ra khỏi vai trò và ảnh hưởng của các nghiệp đoàn.^[1]

Công Đảng còn là đảng chính trị lâu đời nhất trong chính trường liên bang Úc, liên tục tranh cử cho các ghế của Quốc hội Úc từ cuộc bầu cử đầu tiên sau ngày thành lập Liên bang Úc năm 1901. Thất bại trong cuộc bầu cử năm 2013, đảng bị đẩy về thế đối lập trong Quốc hội và chính phủ liên bang. Dưới quyền lãnh đạo của Bill Shorten, Công Đảng đã gia tăng số phiếu đảng kể tại cuộc tổng tuyển cử năm 2016, và giành ít nhất 69 ghế trong Quốc hội.

Nhiều chính phủ các tiểu bang cũng do đảng này nắm giữ.

• 
  Chris Watson
• 
  Bob Hawke
• 
  Kevin Rudd

Tên gọi[sửa | sửa mã nguồn]

Tuy là một đảng chính trị Úc, tên chính thức của đảng này trong tiếng Anh viết chữ Labor bằng lối Mỹ thay vì lối Úc (Labour). Năm 1908 tên tiếng Anh của Đảng là Australian Labour Party. Đến năm 1912 đảng đổi tên thành Australian Labor Party theo đề nghị của King O'Malley một thành viên Đảng, lúc bấy giờ có ảnh hưởng từ phong trào lao động Mỹ^[2].

Trong các tài liệu tiếng Việt tại Việt Nam, danh xưng Đảng được ghi là Công Đảng^[3][4]. Trong khi đó, các tài liệu tiếng Việt ở nước ngoài lại dùng nhiều từ đảng Lao động.^[5]

Cấu trúc tổ chức[sửa | sửa mã nguồn]

Ban Chấp hành Toàn quốc và Ban Thư ký[sửa | sửa mã nguồn]

Ban Chấp hành Toàn quốc là cơ quan lãnh đạo cao nhất của Đảng chỉ sau Hội nghị Toàn quốc Đảng Lao động. Cơ quan này có nhiệm vụ tổ chức Hội nghị đảng diễn ra 3 năm một lần, thực hiện các chủ trương, nghị quyết của Hội nghị; giải thích Điều lệ đảng, Cương lĩnh của đảng và các nghị quyết của Hội nghị toàn quốc; và điều chuyển nhân sự ở liên bang.

Đảng Lao động tổ chức Hội nghị đại biểu toàn quốc 3 năm một lần. Đại biểu tham dự hội nghị được chọn và đề cử từ cấp cơ sở đảng ở các tiểu bang, lãnh thổ và từ các nghiệp đoàn lớn nhỏ. Hội nghị là cơ quan duy nhất có quyền ban hành và sửa đổi Cương lĩnh chính trị, bầu ra Ban chấp hành Toàn quốc và Ban thư ký Toàn quốc. Thư ký Toàn quốc của đảng hiện nay là George Wright. Đại hội đảng gần đây nhất là Đại hội lần thứ 47, diễn ra từ ngày 24 đến 26 tháng 7 năm 2015.^[6]

Thư ký Toàn quốc không chỉ là người đứng đầu, giữ vai trò điều hành Văn phòng trung ương mà còn là chỉ huy chính trong các chiến dịch tranh cử cấp liên bang và địa phương của đảng Lao động. Thư ký Toàn quốc là lãnh đạo Ban Thư ký, cơ quan đóng vai trò làm cơ quan thi hành của Ban Chấp hành toàn quốc đối với các công việc của trung ương đảng và các cơ sở trực thuộc.

Danh sách lãnh đạo Đảng[sửa | sửa mã nguồn]

Lãnh tụ[sửa | sửa mã nguồn]

Tên	Chân dung	Thời gian	Thủ tướng
Anthony Albanese		2019 – nay
Bill Shorten		2013 – 2019
Kevin Rudd		2013	2013
Julia Gillard		2010 - 2013	2010 - 2013
Kevin Rudd		2006 – 2010	2007 - 2010
Kim Beazley		2005 – 2006
Mark Latham		2003 – 2005
Simon Crean		2001 – 2003
Kim Beazley		1996 – 2001
Paul Keating		1991 – 1996	1991 – 1996
Bob Hawke		1983 – 1991	1983 – 1991
Bill Hayden		1977 – 1983
Gough Whitlam		1967 – 1977	1972 – 1975
Arthur Calwell		1960 – 1967
H.V. Evatt		1951 – 1960
Ben Chifley		1945 – 1951	1945 – 1949
Frank Forde		1945	1945, tạm thời
John Curtin		1935 – 1945	1941 – 1945
James Scullin		1928 – 1935	1929 – 1932
Matthew Charlton		1922 – 1928
Frank Tudor		1916 – 1922
Billy Hughes[7]		1915 – 1916	1915–23
Andrew Fisher		1907 – 1915	1908 – 1909 1910 – 1913 1914 – 1915
Chris Watson		1901 – 1907	1904

Phó Lãnh tụ[sửa | sửa mã nguồn]

Tên	Chân dung	Thời gian làm việc	Lãnh tụ
Richard Marles		30 tháng 5 năm 2019 – nay	Anthony Albanese
Tanya Plibersek		14 tháng 10 năm 2013 – 30 tháng 5 năm 2019	Bill Shorten
Anthony Albanese		26 tháng 6 năm 2013 – 13 tháng 10 năm 2013	Kevin Rudd
Wayne Swan		24 tháng 6 năm 2010 – 26 tháng 6 năm 2013	Julia Gillard
Julia Gillard		4 tháng 12 năm 2006 – 24 tháng 6 năm 2010	Kevin Rudd
Jenny Macklin		22 tháng 11 năm 2001 – 4 tháng 12 năm 2006	Kim Beazley Mark Latham Simon Crean
Simon Crean		19 tháng 10 năm 1998 – 22 tháng 11 năm 2001	Kim Beazley
Gareth Evans		10 tháng 3 năm 1996 – 19 tháng 10 năm 1998
Kim Beazley		20 tháng 6 năm 1995 – 10 tháng 3 năm 1996	Paul Keating
Brian Howe		3 tháng 6 năm 1991 – 20 tháng 6 năm 1995
Paul Keating		4 tháng 4 năm 1990 – 3 tháng 6 năm 1991	Bob Hawke
Lionel Bowen		22 tháng 12 năm 1977 – 4 tháng 4 năm 1990	Bob Hawke Bill Hayden
Tom Uren		22 tháng 12 năm 1975 – 22 tháng 12 năm 1977	Gough Whitlam
Frank Crean		2 tháng 7 – 22 tháng 12 năm 1975
Jim Cairns		12 tháng 6 năm 1974 – 2 tháng 7 năm 1975
Lance Barnard		9 tháng 2 năm 1967 – 12 tháng 6 năm 1974
Gough Whitlam		7 tháng 3 năm 1960 – 9 tháng 2 năm 1967	Arthur Calwell
Arthur Calwell		20 tháng 6 năm 1951 – 7 tháng 3 năm 1960	H. V. Evatt
H. V. Evatt		31 tháng 10 năm 1946 – 20 tháng 6 năm 1951	Ben Chifley
Frank Forde		16 tháng 2 năm 1932 – 28 tháng 9 năm 1946	Ben Chifley John Curtin
Ted Theodore		5 tháng 2 năm 1929 – 19 tháng 12 năm 1931	James Scullin
Arthur Blakeley		26 tháng 4 năm 1928 – 5 tháng 2 năm 1929
James Scullin		17 tháng 3 năm 1927 – 29 tháng 3 năm 1928	Matthew Charlton
Albert Gardiner		14 tháng 11 năm 1916 – 30 tháng 6 năm 1926	Matthew Charlton Frank Tudor
George Pearce		27 tháng 10 năm 1915 – 14 tháng 11 năm 1916	Billy Hughes
Billy Hughes		18 tháng 9 năm 1914 – 27 tháng 10 năm 1915	Andrew Fisher
Gregor McGregor		20 tháng 5 năm 1901 – 30 tháng 7 năm 1914
			Andrew Fisher Chris Watson

Lãnh tụ Thượng viện[sửa | sửa mã nguồn]

Tên	Chân dung	Nhiệm kỳ làm việc	Lãnh tụ
Penny Wong		26 tháng 6 năm 2013 – nay	Anthony Albanese Bill Shorten Kevin Rudd
Stephen Conroy		4 tháng 2 – 26 tháng 6 năm 2013	Julia Gillard
Chris Evans		22 tháng 10 năm 2004 – 4 tháng 2 năm 2013	Julia Gillard Kevin Rudd Kim Beazley Mark Latham
John Faulkner		19 tháng 3 năm 1996 – 22 tháng 10 năm 2004	Mark Latham Simon Crean Kim Beazley
Gareth Evans		24 tháng 3 năm 1993 – 6 tháng 2 năm 1996	Paul Keating
John Button		7 tháng 11 năm 1980 – 24 tháng 3 năm 1993	Paul Keating Bob Hawke Bill Hayden
Ken Wriedt		10 tháng 2 năm 1975 – 25 tháng 9 năm 1980	Bill Hayden Gough Whitlam
Lionel Murphy		8 tháng 2 năm 1967 – 9 tháng 2 năm 1975	Gough Whitlam
Don Willesee		17 tháng 8 năm 1966 – 8 tháng 2 năm 1967	Arthur Calwell
Nick McKenna		11 tháng 6 năm 1951 – 17 tháng 8 năm 1966	Arthur Calwell H. V. Evatt Ben Chifley
Bill Ashley		17 tháng 6 năm 1946 – 11 tháng 6 năm 1951	Ben Chifley
Richard Keane		20 tháng 9 năm 1943 – 26 tháng 4 năm 1946	Ben Chifley John Curtin
Joe Collings		30 tháng 6 năm 1935 – 20 tháng 9 năm 1943	John Curtin James Scullin
John Barnes		3 tháng 3 năm 1931 – 30 tháng 6 năm 1935	James Scullin
John Daly		25 tháng 6 năm 1929 – 3 tháng 3 năm 1931	James Scullin
Ted Needham		9 tháng 7 năm 1926 – 25 tháng 6 năm 1929	James Scullin Matthew Charlton
Albert Gardiner		14 tháng 11 năm 1916 – 30 tháng 6 năm 1926	Matthew Charlton Frank Tudor
George Pearce		17 tháng 9 năm 1914 – 14 tháng 11 năm 1916	Billy Hughes Andrew Fisher
Gregor McGregor		20 tháng 5 năm 1901 – 30 tháng 7 năm 1914	Andrew Fisher Chris Watson

Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

Bài viết liên quan đến Úc này vẫn còn sơ khai. Bạn có thể giúp Wikipedia mở rộng nội dung để bài được hoàn chỉnh hơn. x t s

Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về Công Đảng Úc.