Đỗ Xuân Công
Đỗ Xuân Công | |
|---|---|
 | |
Chức vụ | |
Tư lệnh Quân chủng Hải quân | |
| Nhiệm kỳ | 2000 – 2004 |
| Tiền nhiệm | Mai Xuân Vĩnh |
| Kế nhiệm | Nguyễn Văn Hiến |
| Phó Tư lệnh | Nguyễn Văn Hiến Nguyễn Văn Tình |
Phó Tư lệnh Quân sự Quân chủng Hải quân | |
| Nhiệm kỳ | 1994 – 1999 |
| Tư lệnh | Mai Xuân Vĩnh |
| Tiền nhiệm | Võ Nhân Huân |
| Kế nhiệm | Trần Quang Khuê |
Thông tin chung | |
| Quốc tịch |  Việt Nam |
| Sinh | 6 tháng 5, 1943 Quảng Xương, Thanh Hóa |
| Mất | 19 tháng 3, 2022 (78 tuổi) Thủ Đức, Thành phố Hồ Chí Minh |
| Đảng chính trị | Đảng Cộng sản Việt Nam |
| Học vấn | Kỹ sư Hàng hải |
| Trường lớp | Học viện Hải quân Baku |
Binh nghiệp | |
| Phục vụ |  Quân đội nhân dân Việt Nam |
| Năm tại ngũ | 1963 – 2004 |
| Cấp bậc | |
| Đơn vị | Quân chủng Hải quân Việt Nam |
| Tham chiến | Xung đột giành quyền kiểm soát tại quần đảo Trường Sa 1988 |
| Khen thưởng |  Huân chương Quân công hạng Nhì Huân chương Chiến công hạng Nhất Huân chương Kháng chiến hạng Ba Huân chương Chiến sĩ vẻ vang hạng Nhất Huy chương Quân kỳ quyết thắng |
Đỗ Xuân Công (6 tháng 5 năm 1943 – 19 tháng 3 năm 2022) là một tướng lĩnh và chính khách Việt Nam. Ông từng giữ chức Ủy viên Quân ủy Trung ương, Phó Bí thư Đảng ủy, Tư lệnh Quân chủng Hải quân, hàm Phó đô đốc.[1] Ông cũng là một Đại biểu Quốc hội Việt Nam khóa X, thuộc đoàn đại biểu Khánh Hòa.[2]
Tiểu sử[sửa | sửa mã nguồn]
Đỗ Xuân Công còn có tên là Đỗ Xuân Côi, sinh ngày 6 tháng 5 năm 1943, quê xã Quảng Nham, huyện Quảng Xương, Thanh Hóa.[3] Thời trẻ, ông theo học bậc Trung học tại trường Trường cấp III Quảng Xương (nay là trường Trường Trung hoc phổ thông Quảng Xương 1). Đây cũng là ngôi trường của nhiều tướng lĩnh quân đội khác như Trung tướng Bùi Sỹ Vui, Anh hùng Lao động Nguyễn Đức Lâm, Hoàng Anh Xuân và Nguyễn Thanh Liêm, Thiếu tướng Bùi Sỹ Trinh.[4]
Sự nghiệp[sửa | sửa mã nguồn]
Năm 1963, ông nhập ngũ và phục vụ trong lực lượng Hải quân Nhân dân Việt Nam. Giữa năm 1964, ông phục vụ trên tàu tuần tiễu T-161 với cấp bậc Binh nhất, chức vụ Tiểu đội trưởng hàng hải (lái chính) của tàu.[3] Ngày 5 tháng 8 năm 1964, ông cùng với các đồng đội trên tàu T-161[a] tham gia trận đánh đầu tiên của Hải quân Việt Nam chống lại trận tập kích đường không của Hoa Kỳ tại cảng sông Gianh.[5][6] Trong trận chiến này, Hải quân Việt Nam và người dân các tỉnh Quảng Bình, Nghệ An, Thanh Hóa, Quảng Ninh đã bắn rơi 8 chiếc máy bay phản lực của Mỹ, bị hư nhiều chiếc khác và bắt sống 1 phi công.[7] Đây chính là mở đầu cho truyền thống "Đánh thắng trận đầu" của lực lượng Hải quân Việt Nam.[8][9]
Tháng 11 năm 1965, ông bắt đầu theo học tại Trường Sĩ quan Hải quân (nay là Học viện Hải quân). Sau 2 năm, ông được cử sang học tại Trường Đại học Hải quân Baku của Liên Xô. Năm 1974, sau khi tốt nghiệp sĩ quan hải quân tại Học viện Hải quân Baku và về nước,[10] ông được phân công nhiệm vụ chỉ huy các biên đội tàu của Tiểu đoàn 7, Trung đoàn 171 Hải quân (nay là Lữ đoàn 171 Hải quân Nhân dân Việt Nam), tham gia chỉ huy các tàu pháo tấn công và tiếp quản các bến cảng từ Cửa Việt, Đà Nẵng, Quy Nhơn, Nha Trang, Cam Ranh, Vũng Tàu và đến cảng Sài Gòn.
Đầu tháng 10 năm 1975, ông được Tư lệnh Hải quân Nguyễn Bá Phát giao nhiệm vụ làm thuyền trưởng chiếc tuần dương hạm chiến lợi phẩm "Phạm Ngũ Lão" của Hải quân Việt Nam Cộng hòa bỏ lại. Đây nguyên là tàu USCGC ABSECON – WHEC 374, thuộc lực lượng Tuần duyên Hoa Kỳ, hạ thủy năm 1943,[b] được chuyển giao cho Hải quân Việt Nam Cộng hòa ngày 15 tháng 7 năm 1972, với số hiệu HQ-15 và được đặt tên là "Phạm Ngũ Lão". Tàu có chiều dài: 94,79 m, lượng giãn nước tối đa 3.200 tấn, có 4 động cơ diesel, 2 trục, 6000 bhp, vận tốc đạt đến 18 hải lý, tầm hoạt động lên đến 10.000 hải lý, được trang bị vũ khí và thiết bị điện tử tối tân. Đây là chiếc tàu lớn nhất và hiện đại nhất của Hải quân Nhân dân Việt Nam bấy giờ, với thủy thủ đoàn 200 người, trong đó có 76 nhân viên kỹ thuật của Hải quân Việt Nam Cộng hòa, được đào tạo nghiệp vụ tại Mỹ, tình nguyện ở lại phục vụ. Tàu được chuyển sang số hiệu mới là HQ-1 và dần thay thế các vũ khí Mỹ bằng các vũ khí của Liên Xô.[11]
Sau năm 1975, ông tiếp tục phục vụ trong Hải quân. Trong giai đoạn ông làm Phó Tham mưu trưởng Vùng 4, trên vùng biển Việt Nam đã nổ ra trận hải chiến nổi tiếng – Hải chiến Gạc Ma-Cô Lin-Len Đao hay còn gọi là Xung đột giành quyền kiểm soát tại quần đảo Trường Sa 1988.[12][13] Đến tháng 1 năm 1989, ông giữ chức Trưởng phòng Tác chiến Vùng 4 Hải quân Việt Nam,[14] hàm Trung tá, tham gia công tác phối hợp với Binh đoàn 17, lực lượng đồn trú của Hải quân Liên Xô tại Cam Ranh. Cuối năm 1989, ông được thăng quân hàm Đại tá.[c]
Năm 1997, ông được bầu làm Đại biểu Quốc hội Việt Nam khóa X, thuộc đoàn đại biểu Khánh Hòa. Bấy giờ, ông đang là Phó Tư lệnh Hải quân, hàm Đại tá. Ông được bầu vào Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội.[15] Năm 2000, ông được bổ nhiệm làm Phó Bí thư Đảng ủy, Tư lệnh Hải quân và giữ chức vụ này cho đến khi nghỉ hưu vào tháng 12 năm 2004 với cấp bậc Phó đô đốc.[16] Sau khi nghỉ hưu, ông sống cùng gia đình tại Thành phố Hồ Chí Minh và được bầu làm Phó Chủ tịch Hội Cựu chiến binh Thành phố.[17]
Ngày 19 tháng 3 năm 2022, ông qua đời tại nhà riêng, thọ 79 tuổi.[18]
Khen thưởng[sửa | sửa mã nguồn]
- Huân chương Quân công hạng Nhì.[19][20]
- Huân chương Chiến công hạng Nhất, Nhì, Ba.
- Huân chương Kháng chiến chống Mỹ, cứu nước hạng Ba.
- Huân chương Chiến sĩ vẻ vang hạng Nhất, Nhì, Ba.
- Huy chương Quân kỳ Quyết thắng
Lịch sử phong quân hàm[sửa | sửa mã nguồn]
| Năm thụ phong | 1989 | 1998 | 2002 |
|---|---|---|---|
| Cấp bậc | Đại tá | Chuẩn Đô đốc | Phó Đô đốc |
Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]
- ^ Tàu T-161 cũng là chiếc tàu tuần tiễu tiêu diệt toán biệt kích biển của Việt Nam Cộng hòa rạng sáng 30 tháng 6 năm 1962 khi toán biệt kích này tìm cách tập kích phá hoại cảng quân sự cửa sông Gianh.
- ^ Cùng năm sinh với Đỗ Xuân Công.
- ^ Bấy giờ, Việt Nam đã bãi bỏ quân hàm Thượng tá.
Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]
- ^ Trần Hiếu (16 tháng 12 năm 2006). “Chương trình gặp gỡ giao lưu Vì Trường sa thân yêu”. Báo Điện tử Tiền Phong. Truy cập 19 tháng 6 năm 2021.
- ^ “Danh sách Đại biểu Quốc hội khóa X”. Văn phòng Quốc hội. Truy cập ngày 18 tháng 6 năm 2021.
- ^ a b Lê Khanh (3 tháng 8 năm 2020). “Đánh thắng trận đầu, 56 năm”. Báo Tài nguyên & Môi trường. Truy cập 18 tháng 6 năm 2021.
- ^ Văn Chinh (13 tháng 11 năm 2011). “Trường THPT Quảng Xương 1 tổ chức kỷ niệm 50 năm ngày thành lập trường và đón nhận Huân chương lao động hạng nhì”. Cổng TTĐT huyện Quảng Xương. Bản gốc lưu trữ ngày 24 tháng 12 năm 2012. Truy cập ngày 18 tháng 6 năm 2021.
- ^ Trịnh Văn Dũng (13 tháng 8 năm 2012). “Phó đô đốc Đỗ Xuân Công nhớ về trận đầu đánh thắng”. Báo điện tử Quân đội nhân dân. Bản gốc lưu trữ ngày 6 tháng 6 năm 2013. Truy cập ngày 19 tháng 6 năm 2021.
- ^ Mai Thắng (20 tháng 9 năm 2012). “Triển lãm ảnh truyền thống Hải quân - Cảm xúc dâng tràn trong lòng chiến sĩ”. Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Sóc Trăng. Lưu trữ bản gốc ngày 8 tháng 3 năm 2016. Truy cập ngày 19 tháng 6 năm 2021.
- ^ Quang Huy (5 tháng 8 năm 2019). “Ký ức hào hùng của một vị tướng về chiến thắng trận đầu của Hải quân Việt Nam”. Báo Sài Gòn Giải Phóng Online. Truy cập 19 tháng 6 năm 2021.
- ^ Mai Thắng (7 tháng 8 năm 2020). “Lẫy lừng Hải quân Việt Nam”. Người Lao Động. Truy cập 19 tháng 6 năm 2021.
- ^ Xuân Khu (5 tháng 8 năm 2019). “Sáng ngời tinh thần quyết chiến, quyết thắng”. Báo Công an nhân dân điện tử. Truy cập ngày 19 tháng 6 năm 2021.
- ^ Bùi Trung Tấn (7 tháng 9 năm 2018). “Hồi ức mái trường Hải quân Baku và người thầy đáng kính”. Báo Hải quân Việt Nam. Truy cập ngày 19 tháng 6 năm 2021.
- ^ Nguyễn Thiện Phùng, "Người thuyền trưởng đầu tiên với con tàu lớn nhất của Hải quân Việt Nam", Báo Thanh Hóa.
- ^ Nguyễn Đình Quân (14 tháng 3 năm 2014). “Gạc Ma, Len Đao, Cô Lin: Ngày 14/3/1988 bi tráng”. Báo Điện tử Tiền Phong. Truy cập 19 tháng 6 năm 2021.
- ^ My Lăng (13 tháng 3 năm 2017). “Bức điện tối mật của Tư lệnh Giáp Văn Cương”. Tuổi Trẻ Online. Truy cập 19 tháng 6 năm 2021.
- ^ Nguyên Minh (8 tháng 11 năm 2012). “Nếu không có các bác Nga...”. Báo điện tử Quân đội Nhân dân. Truy cập 19 tháng 6 năm 2021.
- ^ “Danh sách Đại biểu Quốc hội tỉnh Khánh Hòa khóa X (1997-2002)”. Trang thông tin điện tử Đại biểu nhân dân tỉnh Khánh Hòa. Truy cập ngày 19 tháng 6 năm 2021.
- ^ Bộ Tư lệnh Hải quân (2015). Lê Quang Bình (biên tập). Lịch sử Hải quân nhân dân Việt Nam (1955 - 2015) (PDF). Nhà xuất bản Quân đội nhân dân. tr. 317. ISBN 9786045112311.
- ^ Ngọc Nguyễn (30 tháng 4 năm 2011). “Trao tặng lực lượng VTND TP HCHM danh hiệu Anh hùng”. Báo Công an nhân dân điện tử. Truy cập ngày 19 tháng 6 năm 2021.
- ^ “Đồng chí Phó đô đốc ĐỖ XUÂN CÔNG từ trần”. Báo Quân đội nhân dân (bằng tiếng Anh). 20 tháng 3 năm 2022. Truy cập ngày 21 tháng 3 năm 2022.
- ^ Mai Hương; Minh Phượng (22 tháng 12 năm 2016). “Trao Huân chương Quân công cho 6 tướng lĩnh, sĩ quan cao cấp”. Tuổi Trẻ Online. Truy cập 19 tháng 6 năm 2021.
- ^ Minh Nguyễn (22 tháng 12 năm 2016). “TP Hồ Chí Minh: Trao tặng Huân chương Quân công cho cán bộ quân đội”. Báo điện tử Quân đội Nhân dân. Truy cập 19 tháng 6 năm 2021.