Đảng Tự do Canada
Đảng Tự do Canada Liberal Party of Canada Parti libéral du Canada | |
|---|---|
 | |
| Lãnh tụ | Justin Trudeau |
| Chủ tịch | Anna Gainey |
| Thành lập | 1861 / 1867 |
| Tổ chức thanh niên | Young Liberals |
| Ý thức hệ | Chủ nghĩa tự do / Đảng phổ quát |
| Thuộc quốc gia | Canada |
| Thuộc tổ chức quốc tế | Quốc tế Tự do |
| Màu sắc chính thức | Đỏ |
| Trang web | https://www.liberal.ca/ |
Đảng Tự do Canada (tiếng Pháp: Parti libéral du Canada), thông tục gọi là Grits, là chính đảng liên bang lâu đời nhất ở Canada, chính thức thành lập từ ngày 1 tháng 7 năm 1867 trong quá trình Liên bang hóa Canada. Đảng này ủng hộ các nguyên tắc của chủ nghĩa tự do, và thường là ở vị trí giữa (trung dung) trong chính trường Canada,[1][2][3] đường lối chính trị được xem là trung (cánh giữa) đến trung-tả.[4][5] Trong lịch sử, khuynh hướng chính trị của Đảng Tự do được xếp vào cánh tả của Đảng Bảo thủ của Canada và cánh hữu của Đảng Tân Dân chủ (NDP).[6]
Đảng này đã thống trị chính trị liên bang Canada trong phần lớn lịch sử của Canada, nắm giữ quyền lực trong gần 69 năm trong thế kỷ 20, lâu hơn so với bất kỳ đảng khác ở một nước phát triển và kết quả là, đảng này đôi khi được gọi là "đảng cầm quyền tự nhiên" của Canada. Trong số các chính sách mang dấu ấn của đảng và thành tựu lập pháp bao gồm chương trình chăm sóc sức khỏe phổ quát, Chương trình bảo hiểm hưu trí Canada, cho sinh viên vay tiền đi học, gìn giữ hòa bình, tham gia cộng đồng quốc tế, công nhận song ngữ Anh và Pháp là ngôn ngữ chính thức, công nhận đa văn hóa, tạo tính độc lập và chủ quyền cho hiến pháp Canada [7] và ràng buộc với Hiến chương về các quyền và tự do của Canada (Charter of Rights and Freedoms), Đạo luật Clarity (tạo điều kiện cho chính phủ trung ương có thể can thiệp vào quá trình ly khai của các tỉnh), cân bằng ngân sách trong năm 1990, và hợp pháp hóa hôn nhân đồng tính trên toàn quốc.[1][8]
Trong thời gian đầu của thế kỷ 21, Đảng bị mất một số lượng ủng hộ đáng kể, vì sự tăng trưởng của cả hai đảng Bảo thủ và Tân Dân chủ. Trong cuộc bầu cử liên bang năm 2011, đảng Tự do đã có kết quả tồi tệ nhất trong lịch sử của họ, chỉ đạt 19% số phiếu bầu phổ thông và 34 ghế, và lần đầu tiên trở thành đảng thứ ba (Third party) trong Hạ nghị viện của Quốc hội Canada.[9] Trong cuộc bầu cử liên bang năm 2015, Đảng Tự do dưới quyền lãnh đạo của Justin Trudeau trở nên nổi bật với kết quả tốt nhất của mình kể từ cuộc bầu cử liên bang Canada năm 2000, giành 39,5% số phiếu phổ thông và 184 ghế dân biểu, do đó giành lại đa số ghế trong Hạ nghị viện. Tại Thượng nghị viện Canada, hiện nay Đảng nắm giữ 29 trong tổng số 105 ghế. Từ ngày 4 tháng 11 năm 2015, Đảng Tự do trở lại nắm quyền sau 9 năm đối lập (thất bại từ năm 2006) với Thủ tướng Justin Trudeau.[10][11][12]
Kết quả của những kỳ tổng tuyển cử đã qua[sửa | sửa mã nguồn]
| Năm bầu cử | Lãnh tụ | Số phiếu | % | Số dân biểu (/trong tổng số) | +/– | Vị trí | Chính quyền |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1867 | George Brown | 60.818 | 22,6 | 62 / 180 |  62 | 2nd | đối lập |
| 1872 | Edward Blake | 110.556 | 34,7 | 95 / 200 | 33 |  2nd | đối lập |
| 1874 | Alexander Mackenzie | 128.455 | 39,4 | 129 / 206 | 34 | 1st | đa số |
| 1878 | Alexander Mackenzie | 180.074 | 33,0 | 63 / 206 |  66 | 2nd | đối lập |
| 1882 | Edward Blake | 160.547 | 31,1 | 73 / 211 | 10 | 2nd | đối lập |
| 1887 | Edward Blake | 312.736 | 43,1 | 80 / 215 | 7 | 2nd | đối lập |
| 1891 | Wilfrid Laurier | 350.512 | 45,2 | 90 / 215 | 10 | 2nd | đối lập |
| 1896 | Wilfrid Laurier | 350.512 | 45.2 | 117 / 213 | 27 | 1st | đa số |
| 1900 | Wilfrid Laurier | 477.758 | 50,2 | 128 / 213 | 11 | 1st | đa số |
| 1904 | Wilfrid Laurier | 521.041 | 50,8 | 137 / 214 | 9 | 1st | đa số |
| 1908 | Wilfrid Laurier | 570.311 | 48,8 | 133 / 221 | 4 | 1st | đa số |
| 1911 | Wilfrid Laurier | 596.871 | 45,8 | 85 / 221 | 48 | 2nd | đối lập |
| 1917 | Wilfrid Laurier | 729.756 | 38,8 | 82 / 235 | 3 | 2nd | đối lập |
| 1921 | William Lyon Mackenzie King | 1.285.998 | 41,1 | 118 / 235 | 36 | 1st | thiểu số |
| 1925 | William Lyon Mackenzie King | 1.252.684 | 39,7 | 100 / 245 | 18 | 2nd | thiểu số |
| 1926 | William Lyon Mackenzie King | 1.397.031 | 42,9 | 116 / 245 | 16 | 1st | thiểu số |
| 1930 | William Lyon Mackenzie King | 1.716.798 | 44,0 | 89 / 245 | 27 | 2nd | đối lập |
| 1935 | William Lyon Mackenzie King | 1.967.839 | 44,6 | 173 / 245 | 84 | 1st | đa số |
| 1940 | William Lyon Mackenzie King | 2.365.979 | 51,3 | 179 / 245 | 6 | 1st | đa số |
| 1945 | William Lyon Mackenzie King | 2.086.545 | 39,7 | 118 / 245 | 61 | 1st | đa số |
| 1949 | Louis St. Laurent | 2.874.813 | 49,1 | 191 / 262 | 73 | 1st | đa số |
| 1953 | Louis St. Laurent | 2.731.633 | 48,4 | 169 / 265 | 22 | 1st | đa số |
| 1957 | Louis St. Laurent | 2.702.573 | 40,5 | 105 / 265 | 64 | 2nd | đối lập |
| 1958 | Lester Pearson | 2.432.953 | 33,4 | 48 / 265 | 67 | 2nd | đối lập |
| 1962 | Lester Pearson | 2.846.589 | 36,9 | 99 / 265 | 51 | 2nd | đối lập |
| 1963 | Lester Pearson | 3.276.996 | 41,4 | 128 / 265 | 29 | 1st | thiểu số |
| 1965 | Lester Pearson | 3.099.521 | 40,1 | 131 / 265 | 3 | 1st | thiểu số |
| 1968 | Pierre Trudeau | 3.686.801 | 45,3 | 154 / 264 | 23 | 1st | đa số |
| 1972 | Pierre Trudeau | 3.717.804 | 38,4 | 109 / 264 | 46 | 1st | thiểu số |
| 1974 | Pierre Trudeau | 4.102.853 | 43,1 | 141 / 264 | 32 | 1st | đa số |
| 1979 | Pierre Trudeau | 4.595.319 | 40,1 | 114 / 282 | 27 | 2nd | đối lập |
| 1980 | Pierre Trudeau | 4.855.425 | 44,3 | 147 / 282 | 33 | 1st | đa số |
| 1984 | John Turner | 3.516.486 | 28,0 | 40 / 282 | 107 | 2nd | đối lập |
| 1988 | John Turner | 4.205.072 | 31,9 | 83 / 295 | 43 | 2nd | đối lập |
| 1993 | Jean Chrétien | 5.647.952 | 41,2 | 177 / 295 | 94 | 1st | đa số |
| 1997 | Jean Chrétien | 4.994.277 | 38,4 | 155 / 301 | 22 | 1st | đa số |
| 2000 | Jean Chrétien | 5.252.031 | 40,8 | 172 / 301 | 17 | 1st | đa số |
| 2004 | Paul Martin | 4.982.220 | 36,7 | 135 / 308 | 37 | 1st | thiểu số |
| 2006 | Paul Martin | 4.479.415 | 30,2 | 103 / 308 | 32 | 2nd | đối lập |
| 2008 | Stéphane Dion | 3.633.185 | 26,2 | 77 / 308 | 26 | 2nd | đối lập |
| 2011 | Michael Ignatieff | 2.783.175 | 18,9 | 34 / 308 | 43 | 3rd | Third party / Bên lề |
| 2015 | Justin Trudeau | 6.928.055 | 39,5 | 184 / 338 | 150 | 1st | đa số |
| 2019 | Justin Trudeau | 6.018.728 | 33,1 | 157 / 338 | 27 | 1st | thiểu số |
| 2021 | Justin Trudeau | 5.542.360 | 32,6 | 159 / 338 | 2 | 1st | thiểu số |
Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]
- ^ a b McCall, Christina; Stephen Clarkson. "Liberal Party". Lưu trữ 2013-10-05 tại Wayback Machine The Canadian Encyclopedia.
- ^ Dyck, Rand (2012). Canadian Politics: Concise Fifth Edition. Nelson Education. tr. 217, 229. ISBN 0176503439.
- ^ Delacourt, Susan (ngày 17 tháng 6 năm 2010). “Ignatieff: Liberal party is a 'coalition of the centre', Ignatieff says 'big red tent' needs left and right votes”. Toronto Star. Toronto.
We have to stand in the centre, drawing people from both sides of the political spectrum.
- ^ David Rayside (2011). Faith, Politics, and Sexual Diversity in Canada and the United States. UBC Press. tr. 22. ISBN 978-0-7748-2011-0.
- ^ Richard Collin; Pamela L. Martin (2012). An Introduction to World Politics: Conflict and Consensus on a Small Planet. Rowman & Littlefield. tr. 138. ISBN 978-1-4422-1803-1.
- ^ Puddington, Arch (2007). Freedom in the World: The Annual Survey of Political Rights and Civil Liberties. Rowman & Littlefield. tr. 142. ISBN 978-0-7425-5897-7.
After a dozen years of centre-left Liberal Party rule, the Conservative Party emerged from the 2006 parliamentary elections with a plurality and established a fragile thiểu số government.
- ^ Tách ra và chuyển đổi quyền lực trong hiến pháp (Patriation) là quá trình chính trị đã dẫn đến chủ quyền của Canada, mà đỉnh cao vào năm 1982. Cho đến ngày đó, Canada đã được cai trị bởi một hiến pháp gồm luật của Anh mà có thể thay đổi chỉ bởi nghị viện Anh, mặc dù chỉ với sự đồng ý của chính phủ Canada. Quá trình patriation được xem là thực hiện chủ quyền đầy đủ.
- ^ “Liberal Party of Canada”. Encyclopaedia Britannica. Encyclopaedia Britannica. Truy cập ngày 19 tháng 4 năm 2013.
- ^ Fitzpatrick, Meagan (ngày 3 tháng 5 năm 2011). “Ignatieff's Liberals lose Official Opposition status”. Canadian Broadcasting Corporation. Truy cập ngày 7 tháng 11 năm 2011.
- ^ “Canada election: Liberals sweep to power”. BBC News. 20 tháng 10 năm 2015. Truy cập ngày 20 tháng 10 năm 2015.
- ^ “Canada election: Liberals win sweeping victory over Conservatives”. The Daily Telegraph. 20 tháng 10 năm 2015. Truy cập ngày 20 tháng 10 năm 2015.
- ^ “Stunning Liberal gains in Quebec as Trudeau wins majority government”. CBC News. 19 tháng 10 năm 2015. Truy cập ngày 20 tháng 10 năm 2015.
Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]
 | Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về Đảng Tự do Canada. |
- Website chính thức
- The Liberal Party of Canada Constitution Lưu trữ 2015-10-20 tại Wayback Machine
- Canadian Encyclopedia entry on the Liberal Party Lưu trữ 2015-10-25 tại Wayback Machine
 | Bài viết về chủ đề chính trị này vẫn còn sơ khai. Bạn có thể giúp Wikipedia mở rộng nội dung để bài được hoàn chỉnh hơn. |